HİZMETLER › Gayrimenkul
|
89
PERAKENDE PIYASASI VE ALIŞVERIŞ MERKEZLERI;
PIYASA YENI DENGELER ARIYOR
2016 yılında ticari gayrimenkul sektörü içinde en sıkıntılı alt
piyasa, perakende piyasası ve alışveriş merkezleri olmuştur. Bir
yandan yaşanan gelişmeler ile birlikte iç talep yavaşlamış, terör
olayları nedeniyle alışveriş merkezlerine girişler olumsuz etki-
lenmiş bir yandan da döviz kurlarındaki artışlarla döviz cinsi kira
ödemelerinde sıkıntılar oluşmuştur. Caddelerde de yine önem-
li kapanmalar yaşanmıştır. Perakende piyasası yeni denge arayışı
içinde olup henüz yeni dengeye ulaşamamıştır.
Özel Tüketim Harcamaları Dalgalı Bir Seyir İzledi
2015 yılında % 5,0 büyüme yaşanan özel tüketim harcamaları,
2016 yılında oldukça dalgalı bir seyir izlemiştir. Yaşanan gelişme-
ler ve terör olayları nedeniyle özel tüketim harcamaları zaman-
la durma noktasına kadar gelmiştir. 2015 yılında % 5,0 büyüyen
özel tüketim harcamalarının 2016 yılında % 3,0 büyüme göster-
diği öngörülmektedir. Özellikle yılın ikinci yarısında tüketim har-
camalarında önemli yavaşlama ortaya çıkmıştır. Bu arada özel tü-
ketim harcamalarının giderek daha çok kira-ulaşım-sağlık-eğitim
gibi zorunlu alanlara kaymasından perakende harcamalar olum-
suz etkilenmektedir.
Alışveriş Merkezi Yatırımları Yavaşladı
2016 yılında siyasi ve ekonomik gelişmeler alışveriş merke-
zi yatırımlarının yavaşlamasına yol açmıştır. 2015 yılından sonra
2016 yılında da AVM yatırımları önemli ölçüde ötelenmiştir. Yıl
genelinde 19 yeni AVM açılmış ve 600 bin m
2
kiralanabilir alan
ilave edilmiştir. Böylece 2016 sonunda AVM sayısı 377 ve kirala-
nabilir alan büyüklüğü 11,1 milyon m
2
olmuştur.
AVM yatırımları ötelenmiş olmakla birlikte halen 2017-2019
yıllarında 41 yeni AVM açılacağı ve 2,9 milyon m
2
kiralanabilir
alan ilave edileceği öngörülmektedir.
Türkiye'de 2016 sonu itibarıyla mevcut 377 AVM bulunurken
bunun 80 tanesi yabancı yatırımcılar tarafından hayata geçiril-
miştir. Toplam 11,1 milyon m
2
olan kiralanabilir alanın 3 milyon
m
2
'si yabancı yatırımcılara aittir.
Alışveriş Merkezlerinde Ciro Artışı Yavaşladı
Alışveriş merkezlerinde yaratılan toplam ciro yeni açılan
AVM ve perakende alanların da katkısına rağmen 2016 yılında
önemli ölçüde yavaşlamıştır. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Der-
neği verilerine göre 2016 yılında Türkiye genelindeki alışveriş
merkezlerinde elde edilen ciro % 8,7 artarak 100 milyar TL’ye
ulaşmıştır. Ziyaretçi sayısı ise 2,1 milyar olarak gerçekleşmiştir.
2016 yılında 100 milyar TL olan cironun 2017'de 110 milyar TL'ye
ulaşması beklenmektedir.
TÜRKİYE GENELİNDE AVM SAYISI
400
350
300
250
200
150
100
50
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2016
2015
2014
Kaynak: Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD)
145
117
189
207
232
264
326
296
377
358
348
AVM KİRALANABİLİR ALAN (M
2
)
12.000.000
11.000.000
10.000.000
9.000.000
8.000.000
7.000.000
6.000.000
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.000.000
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2015
2016
2014
Kaynak: Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD)
4.062.591
5.092.632
5.800.381
6.533.481
7.614.629
9.247.004
8.228.802
11.100.150
10.510.125
10.105.785
3.093.046
