76
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2016
YAPI DENETİMİ HİZMET BEDELİNE ESAS ORANLAR CETVELİ (2016)
Kaynak: Yapı Denetimi Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği
İNŞAAT YAPIM SÜRESI
ASGARI HIZMET BEDELI ORANLARI (%)
1 yıl
1,43
2 yıl
1,50
3 yıl
1,58
4 yıl
1,65
5 yıl
1,74
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
DENETLENEN ALAN BÜYÜKLÜĞÜ (MİLYON M
2
)
800
700
600
500
400
300
200
100
0
2012
2013
2014
2015
2016
346
375
468
635
692
Yapı denetiminde 81 ile yaygınlaştırılan sistemin, ilk uygula-
ma yıllarında Yapı Denetçileri Derneği’ne göre öne çıkan bazı so-
runları olup iyileştirme ihtiyacı bulunmaktadır. Buna göre sistem-
de iyileştirme ihtiyacı duyulan bazı alanlar şunlardır:
Öncelikle merdivenaltı olarak tabir edilen yapı denetim kuru-
luşları mevcuttur. Bu yapı denetim kuruluşları Yapı Denetim Ka-
nunu ve Yönetmeliği'nde belirtilen fiziki şartlara sahip değildirler.
Birçok yapı denetim kuruluşunun sahibi, yetkisiz müteşebbisler-
dir. Bu müteşebbisler bir mühendisin geçim kaygılarından doğan
zaaflarını kullanarak diploma kiralama yoluna giderek, yasal ola-
rak denetleme işini yapan tüzelkişi konumuna gelmektedirler. Bu
tip yapı denetim kuruluşlarının donanımları da yetersizdir. Yapı
denetim kuruluşlarının önemli bir kısmında mühendislerin çalış-
ma odaları ve proje inceleme olanakları mevcut değildir.
Yapı denetim işi yapmaya yetkili mühendislerin yetkilerini bir
başkasına devretmeleri nedeniyle işin uzmanı olmayan kişilerin
sektöre girmesi ile yapı denetim sistemi yozlaşmaktadır. Yapı de-
netçileri, bu işi bir ek gelir ve ek iş olarak görmektedirler. Bu-
nun nedeni, yapı denetim mühendislerinin aldıkları ücretin ye-
terli olmayışıdır. Yapı denetçilerinin bağlı olduğu meslek odaları;
denetçileri, mesleki formasyon konusunda denetlememektedir.
Bu da denetçilerin piyasa koşullarına teslim olmasını doğurmak-
tadır. Denetçiler projelere ve inşaat ile ilgili diğer tutanaklara ıs-
lak imza atmadıkları için yapılan denetleme kâğıt üzerinde kal-
maktadır. Bu nedenle denetim işi bürokratik bir işlevin ötesine
geçmemektedir.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, yapı denetim firmalarını de-
netleme işini gereğince yapmamaktadır. Denetçileri denetleyen
hiçbir kurum uygulamada mevcut değildir. Yapı denetim kuruluş-
larının rekabeti sonucu oluşan kırımların önüne geçilecek oto-
matik dağıtım sistemine ait bilgisayar yazılımları geliştirilmelidir.
Denetimin tüzelkişi ile değil gerçek kişi ile yapılabileceği kamu
otoritesi tarafından göz ardı edilmektedir. İşin sahibi olan kişilerin
işin uzmanı olmadığından ve olması da gerekmediğinden dolayı
denetçiye ihtiyacı olduğu ruhsat aşamasında yerel yönetimler ta-
rafından işin sahibine izah edilmelidir. İlgili bakanlık yapı denetim
sisteminin paydaşları olan denetçi, meslek odaları ve denetim
firmaları ile ortak bir çalışma yapmalıdır. İşin başlangıcı olan söz-
leşme aşamasında ve işin sonucu olan iskân aşamasında tüm de-
netçilerin, yerel yönetimlerin huzurunda bizzat ıslak imza atma-
sı sağlanmalıdır. Yapı denetçilerin ücretleri Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü'nde oluşturulacak büro tarafından yapı denetim ku-
ruluşunun hakedişlerinden kesilerek ödenmesi veya benzeri di-
ğer formüllerin uygulanması şeklinde olmalıdır.
