HİZMETLER › Yapı Denetimi
|
75
Türkiye, afet ve deprem riskleri açısından yüksek risk grubu
ülkelerden biri olup, bu çerçevede tüm alt ve üstyapıların stan-
dardı ve güvenilirliği büyük önem taşımaktadır.
Bu çerçevede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde 4.708
sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereği kurulmuş olan Ya-
pı Denetim Komisyonu önemli bir işlev üstlenmiştir. Komisyo-
nun başlıca görevleri; mimar ve mühendislere denetçi belgesi
vermek, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi vermek, yapı de-
netim kuruluşlarının faaliyetlerini denetlemek, denetçi mimar ve
mühendislerin sicil kayıtlarını tutmak olarak sayılabilir.
Yapı denetim sisteminin etkinleştirilmesi amacıyla 2001 yılında
çıkartılan Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile 2001 yılından itibaren
19 pilot ilde uygulanan yapı denetimi 1 Ocak 2011 tarihinden itiba-
ren 81 ili kapsar hale gelmiştir. Böylece 2011 yılı ocak ayından itiba-
ren yapı denetimi zorunluluğu 81 ilde de uygulanmaya başlamıştır.
Yapı denetimini Yapı Denetim Komisyonu tarafından izin belgesi
verilen özel denetim kuruluşları gerçekleştirmektedir.
05.02.2013 tarihli ve 28.550 sayılı Resmî Gazete’de yayımla-
nan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılma-
sına Dair Yönetmelik ile yönetmeliğinin 12. maddesinin 3. fıkrası,
“Merkez Yapı Denetim Komisyonu"nca kanunun uygulandığı her
il için o ilde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşu sayı-
sı hesap edilir. Bu sayı hesap tarihi itibarıyla o ile dair her yıl için
Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilen bir önceki yıl sonu-
na ait nüfus istatistiklerinin 20.000’e bölünmesi ile elde edilir.
Ancak bu sayının, toplam denetlenen inşaat alanının kuruluş yet-
ki sınırı olan 360.000 m
2
’ye bölünmesi ile elde edilen sonucun
% 10 oranında arttırılması ile belirlenen sayıdan az çıkması halin-
de, o ilde faaliyet gösterecek kuruluş sayısı toplam denetlenen
inşaat alanına göre belirlenir” şeklinde düzenlenmiştir. Bu kap-
samda yapılan hesaplamalar sonucunda; her bir il için yapı dene-
tim faaliyeti yapabilecek kuruluş sayısı 05 Şubat 2013 tarihi itiba-
rıyla yeniden belirlenmiştir.
Bu çerçevede Türkiye’de özel sektörün üstlendiği yapı dene-
tim sistemine ilişkin sayısal veriler T.C. Çevre ve Şehircilik Bakan-
lığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı tarafından hazırlanmaya
ve kamuoyu ile paylaşılmaya başlamıştır.
Yapı denetim kuruluşlarının sayısı, yapı denetim kanununun
2011 başından itibaren 81 ilde uygulanmaya başlaması ile birlikte
artmaya başlamıştır. 2011 yılında 1.421 olan firma sayısı 2015 yılın-
da 2.479’a yükselmiş, 2016 yılında ise 2.604 olmuştur. 2012 yılın-
da 22.669 olan denetçi sayısı ise 2015 yılında 27.411’e, 2016 yılın-
da ise 28.470’e yükselmiştir. Kontrol elemanı sayısı ise 27.484'ten
2016 yılında 46.373’e yükselmiştir. 2016 yılı itibarıyla yetkili labo-
ratuvar sayısı ise 565 olmuştur.
2016 yılında 'Yapı Denetimi' kanunlarının çerçevesinde 1.122
mühendis ve mimara denetçinin belgesi verilirken 32 adet labo-
ratuvara da izin belgesi verildiği açıklandı.
Bakanlık tarafından ayrıca 2011 yılından 2016 yıl sonuna
kadar 37.694 adet özel sektöre ait denetim firması şantiyesi
YAPI DENETİM KURULUŞLARI FİRMA VE ÇALIŞAN SAYILARI (2016)
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
ADET
Firma
2.604
Denetçi
28.470
Kontrol Elemanı
46.373
Yardımcı Kontrol Elemanı
8.390
Şantiye Şefi
76.020
Laboratuvar
565
denetlenmiştir ve yapılan denetimler sonucu 677 adet yapı de-
netim kuruluşunun belgesi iptal edilmiştir.
Belge almış olmasına karşın 2016 yıl sonu itibarıyla 1.599
adet aktif yapı denetim kuruluşu ve 28.145 aktif denetçi faaliyet
göstermektedir.
Yapı denetim şirketlerinin denetim faaliyetlerinde de geniş-
leme yaşanmaktadır. 2012 yılında denetlenen toplam alan bü-
yüklüğü 346,1 milyon m
2
iken, 2013 yılında 375,0 milyon m
2
alan,
2014 yılında ise 468 milyon m
2
alan denetlenmiştir. 2015 yılında
356 bin adet iş ile 635 milyon m
2
, 2016 yılında ise 386 bin iş ile
692 milyon m
2
alan denetlenmiştir.
En çok denetleme işi yapılan iller; sırasıyla İstanbul, Ankara
ve İzmir olmuştur. Bursa, Kocaeli, Antalya, Bursa, Tekirdağ ve Ga-
ziantep yüksek denetleme işi yapılan sıralamadaki diğer illerdir.
YAPI DENETİM KURULUŞLARI FİRMA VE ÇALIŞAN SAYILARI (2016)
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
80.000
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Firma
Denetçi
Kontrol
Elemanı
Yardımcı
Kontrol
Elemanı
Şantiye Şefi
2.604
28.470
46.373
8.390
76.020
