HİZMETLER › Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri
|
69
2015 yılı gelirlerine göre 39 Türk firmasının üstlendiği toplam
proje bedeli ile Türkiye 9. sırada yer almaktadır. Bu listede Türk mü-
teahhitlik sektörü toplam 486,3 milyar USD'lik gelir pastasından
22,3 milyar USD'lik (% 4,6) bir pay almıştır. 2014 yılı listesinde ise bu
pay % 5,6 seviyesinde olmuştu. Bu toplam gelirden en büyük payı
Fransa, Almanya, İspanya ve İtalya firmalarının başını çektiği Avrupa-
lı firmalar (% 43,6 - 212 milyar USD) ile Çin firmaları (% 19,3 - 93,7
milyar USD) almıştır.
Listeye göre gelişmekte olan müteahhitlik pazarlarından Or-
tadoğu’da Çinli (% 17,2) ve Koreli firmaların (% 21,2), Asya’da Çinli
(% 25,0) ve Koreli firmaların (% 12,9) ve Afrika pazarında yine Çinli
firmaların (% 54,9) üstünlükleri olduğu görülmektedir. Türk firma-
ları ise daha çok Ortadoğu coğrafyası (% 7,9) ile Avrupa’da (% 7,2)
etkindir.
Türk müteahhitlik sektörü, 1972 yılından 2015 yılı ağustos ayı so-
nuna kadar 104 ülkede toplam 318,4 milyar USD değerinde 8.620
proje üstlenmiştir. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri yıllar içinde hem
faaliyet alanlarını çeşitlendirmekte hem de daha büyük projeler üst-
lenmektedir.
2005 yılında toplam üstlenilen proje bedelinde ilk defa 10 mil-
yar USD sınırını aşan Türk müteahhitlik sektörü, dünyada yaşanan si-
yasi ve ekonomik dalgalanmalara rağmen 2006-2014 yıllarında her
yıl 20 milyar USD'nin üzerinde iş yüklenmeyi başarmıştır. 2013 yılın-
da üstlenilen 30,2 milyar USD'lik proje bedeli, ulaşılan en yüksek ra-
kam olmuştur. 2014 ve 2015 yıllarında ise yurtdışı müteahhitlik işleri
performansı zayıflamaya başlamıştır. 2016 yılında ise yurtdışı müte-
ahhitlik işleri önemli ölçüde gerilemiştir.
2016 yılının ilk 11 ayında üstlenilen 92 projenin tutarı 7,72 milyar
USD'de kalmıştır. 2015 ve 2016 yılında yaşanan gelişmeler yurtdışı
müteahhitlik hizmetlerini olumsuz etkilemiştir. En büyük pazarımız
Rusya ile ağustos ayından itibaren ilişkiler düzeltilmeye çalışılmakla
birlikte henüz müteahhitlik işlerine yansıyan bir iyileşme bulunma-
maktadır. Ortadoğu’da yaşanan bölgesel sıcak çatışmalar, inşaat iş-
lerinde gerilemeye yol açmıştır. Buna ilave olarak petrol fiyatların-
daki gerileme, gelirleri büyük ölçüde enerji ihracatına dayalı inşaat
pazarlarını olumsuz etkilemeye 2016 yılında da devam etmiştir. Ge-
niş alt ve üstyapı yatırımlarını enerji gelirleri ile karşılayan ülkeler ya-
tırımlarını ötelemişler veya kısmışlardır. Bu da yurtdışı inşaat pazarı-
nın küçülmesine yol açmaktadır.
Türk müteahhitlik sektörü de pazarlarındaki bu gelişmelerden
2016 yılında olumsuz etkilenmiştir. Bununla birlikte sektör daha bü-
yük ölçekli ve daha katma değerli projeler üstlenmeye çalışmakta-
dır. Nitekim 2000’li yılların başında ortalama alınan proje büyüklüğü
yaklaşık 19 milyon USD iken, 2006 yılında 45 milyon USD seviyesi-
ne yükselmiştir. Yaklaşık 5 yıl süreyle bu seviyede devam eden or-
talama proje büyüklüğü, 2015 yılında önemli bir ivme yakalamış ve
101 milyon USD seviyesine yükselmiştir. 2016 yılı ilk 11 ayında ise bu
rakam 84 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir.
Ortalama proje büyüklüğünde sağlanan bu artış, müteahhitle-
rimizin havalimanı, metro, endüstriyel tesisler, doğalgaz-petrol rafi-
nerileri, otoyol ve enerji santralleri gibi daha büyük ölçekli ve katma
değeri daha yüksek projeleri üstlenmelerinden kaynaklanmaktadır.
Türk müteahhitlik sektörü, uluslararası alandaki rekabet gücünü
de arttırmayı sürdürmektedir. Müteahhitlik hizmetleri sektörünün
önde gelen yayınlarından 'Engineering News Record' (ENR) dergi-
sinin bir yıl içerisinde üstlenilen projelerin toplam bedeli üzerinden
her yıl belirlediği dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasını gös-
teren listede Türkiye 2003 yılında sadece 8 müteahhitlik firması ile
yer alırken, 2014 yılında 43, 2015 yılında ise 39 müteahhitlik firması-
na yükselmiştir. Bu firmalardan 7’si söz konusu listede ilk 100 firma
arasında yer almaktadır. Türkiye, listede firma sayısı itibarıyla Çin’den
sonra 2. sırada yer almayı sürdürmektedir. Bu sıralama yurtdışında
faaliyet gösteren müteahhitlik firmalarımızın büyüdüklerini göster-
mektedir.
DÜNYANIN EN BÜYÜK MÜTEAHHİTLİK FİRMALARI ARASINDA
TÜRK FİRMALARININ YERİ
Kaynak: Engineering News Record
YILLAR
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Firma Sayısı
33
31
33 38 42 43 39
Dünya Sıralaması
2
2
2
2
2
2
2
DÜNYANIN EN BÜYÜK MÜTEAHHİTLİK FİRMALARI ARASINDA
YER ALAN ÜLKELERİN FİRMA SAYILARI VE ÜSTLENDİKLERİ PROJE
TUTARLARI (2015)
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, Engineering News Record
ÜLKE
FIRMA
SAYISI
ULUSLARARASI PROJELERDEN
ELDE EDILEN MÜTEAHHITLIK GELIRLERI
Milyar USD
Pay (%)
ABD
392
47,32
9,7
Kanada
1
3,17
0,7
Avrupa
52
212,26
43,6
İngiltere
2
7,83
1,6
Almanya
4
29,11
6,0
Fransa
5
34,56
7,1
İtalya
15
25,62
5,3
Hollanda
32
9,75
2,0
İspanya
11
59,80
12,3
Diğer Avrupa
12
45,60
10,0
Avustralya
3
9,93
2,0
Japonya
14
25,17
5,2
Çin
65
93,67
19,3
Güney Kore
12
40,58
8,3
Türkiye
39
22,59
4,6
Brezilya
2
15,74
3,2
Diğer
23
15,88
3,3
Toplam
250
486,32
100,0
