Bunun Adı Kentsel Dönüşüm mü, Rantsal Dönüşüm mü?

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘İktidarımıza mal olsa da yapacağız’ kararlılığıyla yasalaşan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun, İstanbul’da iki ayrı görüntü yarattı. Star Gazetesi’nin haberine göre Zeytinburnu, Fatih, Esenler, Bağcılar, Güngören, GOP, Ümraniye, Kağıthane’de vatandaşlar belediyeye giderek deprem riski ve çarpık yapılaşmaya karşı evlerini dönüştürüyor. Kadıköy, Şişli, Beşiktaş, Sarıyer, Maltepe’de ise müteahhitlerin kapısını çaldığı ev sahipleri büyük anlaşmalara imza atıyor. Mühendislik görmemiş binaların çarpık yapılaşmayla inşa edildiği Zeytinburnu, Fatih, Esenler, Bağcılar, Güngören, Ümraniye, Kağıthane’de dönüşüm amacına uygun yapılırken, çoğunu eski meslek örgütü vekooperatiflerin planlara uygun yaptırdığı Kadıköy, Şişli, Beşiktaş, Sarıyer, Maltepe’de farklı şeyler yaşanıyor.

Yasa amacından saptırılıyor

Yasanın kolaylıklarından faydalanarak kat karşılığı arayışına giren müteahhitler gözlerine 6-7 katlı, büyük bahçeli, otoparklı binaları kestiriyor. Kadıköy Bağdat Caddesi, Kozyatağı Bayar Caddesi, Maltepe-İdealtepe ve Sarıyer-İstinye gibi yerlerde deniz görecek şekilde planlarını 30 kat ve üzerine göre yapan müteahhitler  ev sahiplerine milyon dolarlık anlaşmalar sunuyor.  Üsküdar Belediye Başkanı ve İnşaat Mühendisi Mustafa Kara, Üsküdar’ın büyük bölümünün denize cephesi olması nedeniyle Boğaz kanunlarından yararlanarak yüksek yapılaşmaya izin vermediğini belirtti. Kara “Ama bu demek değil ki sizin belediyeniz bundan etkilenmiyor. Ataşehir’deki, yüksek emsaller nedeniyle yapılaşmada altyapı eksik, otopark sorunu var” dedi.

Dikey yükselme olursa yeşil alan artar

Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk: Bugüne kadar kentsel dönüşüm müteahhitin isteğine yönelik yapıldı. Kadiköy Belediyesi’nin bir talebi var. Biz diyoruz ki, Ankara asfaltından denize kadar, Kurbağalıdere’den Bostancı’ya kadar Kadıköy’ün 5’te 4’ünü kapsayan, içerisinde 17 mahallenin olduğu bir bölge planı teklif ediyoruz. Burada kişisel menfaat olmaz, toplumsal menfaat olur. Yani bir hak verilecekse herkese verilecek. Dikey yükselme olduğu zaman yeşil alanlar artacak, otoparklar olacak. Kent daha yeşil dokuya kavuşacak, otopark trafik sorunun çözülmüş olacak. Aynı zamanda dayanıklı binalar yapıldığı için de depreme hazırlıklı olacak.

Mağduriyetler oluyor

GOP Belediye Başkanı Erhan Erol: Bizde bitişik nizamdaki yerler için 3.5 kat emsal varken bu oranı 2.5’a düşürdük. Dönüşümün amacı depreme dayanıklı evler yapmak. Bazı yerlerde bundan rant sağlamak isteyenler var. Kiracıları unutanlar var. 775 dairelik dönüşüm yaptık. Dedik ki bir yıl burada oturduğunu kanıtlayan ev alabilecek. Milyon dolarlık beklentiler için bazı ilçelerde insanlar mağdur ediliyor.

Asıl amaç para değil

Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu: Yasa, özel şirketlerin de dönüşüm yapabileceği, yatırımcıların da dönüşümden pay alabilmesi daha doğrusu dönüşüm içinde bir unsur olabilmesine imkan hazırladı. Ancak aslolan müteahhitin para kazanması değil, hayat kurtarma meselesidir. Esenler’de bunu esas aldık. Bakışımız ve hükümetin yürüttüğü çalışma ticari tabanlı değil tamamen sosyal tabanlı bir dönüşüm.