Yargıtay’dan Marka ve Patent Tecavüzcülerine Kötü Haber

Yargıtay, Türkiye’deki tasarım ve faydalı modellerin yüzde 90’ının yakından ilgilendiren kararını, bir kişinin 1991 yılından beri piyasada var olan bir ürünü 1997 yılında kendi tasarımıymış gibi tescil ettirmesi üzerine aldı. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (HGK) kararında, bu alandaki akademik çalışmalarıyla tanınan avukat Dr. Cahit Suluk’un bilimsel çalışmalarına atıf yaptı.

Dr. Cahit Suluk’un verdiği bilgiye göre, davaya konu olay şöyle gelişti:

“Kendisinden tazminat istenen Mod… firması, 1997 yılında yağmur oluk borularının duvara bağlantı yapılmasını sağlayan PVC kelepçelerine bir tasarım tescili yaptırdı. Firma bu belgeye dayanarak 2004 yılında Ercan Alanur’un ürünlerine ve kalıplarına el koydurarak hakkında ceza davası açtı. Bunun üzerine Ercan Alanur, söz konusu tasarımın aslında yeni ve ayırt edici nitelikte olmadığı gerekçesiyle hükümsüzlük davası açtı ve mahkeme belgenin hükümsüzlüğüne karar verdi. Bunun üzerine Ercan Alanur, bir tazminat davası açarak Mod… firmasının toplattığı ürün ve kalıpları yüzünden uğradığı zararlarının tazminini istedi. Ankara 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi davayı kabul ederek Mod… firmasını tazminata mahkum etti. Kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay, tescilli bir tasarım belgesinin kullanımının meşru olup haksız rekabet teşkil etmeyeceği, bu nedenle belge sahibi olan kişiden de tazminat istenemeyeceği gerekçesiyle ihtisas mahkemesinin kararını bozdu. İhtisas mahkemesi, bozmaya direnince konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na gitti.

Cahit SulukHGK ise verdiği kararda özetle şu sonuca vardı: Davalı, piyasada yaygın olarak 1991 yılından beri var olan bir ürünü kendi tasarımıymış gibi 1997 yılında tescil ettirmiştir. Herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken iyi niyet ve dürüstlük kuralına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kişinin iyi niyet iddiasında bulunamayacağında da şüphe yoktur.

Bu itibarla, davalının Türkiye'deki endüstriyel tasarım tescillerinde uygulanan incelemesiz sistemden yararlanarak tescilini sağladığı, ancak daha sonra yeni ve ayırt edici niteliğinin bulunmaması nedeniyle koruma kapsamında olmadığı mahkemece belirlenerek hükümsüzlüğüne karar verilen "harc-ı alem" tasarım tescili ve bu tescile dayalı hakları, 554 sayılı KHK'nin 45/1 maddesi hükmü uyarınca hiç "doğmamış" sayılır ve gerçekte var olmayan bir hak iddiası ile davacı tarafta oluşmasına neden olunan zararların tazmini gerekir”.