Konutta Kriz Sinyali

Konut satışlarındaki keskin düşüş devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun dün açıkladığı konut satışları raporuna göre Temmuz 2014’teki konut satışlarında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,2 düştüğü görülüyor. Buna göre 2013 Temmuz’unda 106 bin olan konut satışı bu sene sadece 85 bin olarak gerçekleşti. Bunun 39 bini ise ilk kez satılan konutlardan oluşurken geri kalanları icra, ikinci el ya da yatırım amaçlı satışlardan oluştu. TÜİK’in verilerinde dikkat çeken bir diğer veri de ipotekli satışlardaki ciddi düşüş oldu. İpotekli, banka kredisi ile konut satın alma eğiliminde yüzde 33 düşüş gösterdi. 30 bin 912’ye düşen ipotekli satışın toplam konut satışından aldığı pay ise yüzde 36’ya geriledi.

Zaman Gazetesi'nden Arif Bayraktar'ın haberine göre, bu yıl, geçen seneye göre daha düşük faiz oranları ile bile satış yapamayan sektör temsilcileri hem şaşkın, hem de oldukça gergin. Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya, “Türkiye etrafındaki olayların düşen satışlarda etkisi olmuş olabilir.” yorumunda bulunurken, KonutDer Başkanı Ömer Faruk Çelik, “Düşüş yeni KDV Kanunu ile ilgili biraz da. Biz bunu geçen sene çok anlattık ama kimse anlamadı. Gerçekle yüzleşene kadar kimse fark etmedi. Yapılan düzenlemeler sanki bir teşvik varmış gibi görülüyordu. Biz ‘Önümüzdeki yıl biz KDV kanundan çekeriz’ demiştik.” açıklamasında bulundu.

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Başkanı Cemal Gökçe, gelinen durumu ‘rant gerçeği’ şeklinde yorumluyor. Yüzde 20 düşüşün sürpriz olmadığını, mevcut konut stokunun hesapsız kitapsız ve sadece orta-üst gelir gruplarına yönelik üretildiğini vurgulayan Gökçe, “Ne en alt gelirli için hesaplı konut üretimi, ne çalışanlar için iş istikrarı ne de yarınlar ile ilgili net tablo var ortada. Bu ortam tüketicinin karşısına banka kredisini ödemede zorluk olarak çıkıyor. Ayrıca bu kişilerin kredi almadan önce belli bir birikimleri olması gerekir ki bu da yok. Bu sebeple taleplerini donduruyorlar. Önümüzdeki aylarda düşüş en az yüzde 20 olacak. Toparlanma olmaz. Çünkü sektörde konutta balon oluştu. En az 1 milyon, içinde oturulmayan, sadece kâr amacıyla satılmayı bekleyen konut var. Proje üzerinden, arz ve talep dengesini dikkate almadan, sadece üretim üzerine kurulu ilişkinin varacağı nokta burasıydı.” şeklinde konuştu.

Sektör borcu yüzde 61 arttı

Türkiye konut verileri Ocak-Temmuz 2014 döneminde ipotekli satışların yüzde 32,50 gerilediğine vurgu yapan ALB Menkul Kıymetler Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut, Türkiye’nin  konut stokunun 1 milyona ulaştığını söyledi. “Aslında büyük bir risk ile karşı karşıyayız. İnşaat sektörünün Haziran 2014 sonu itibarıyla 95 milyar TL, emlak komisyonculuğu sektörünün ise 49 milyar TL borcu var. İnşaat sektörünün borcu 2012 sonunda 59 milyar TL iken yüzde 61 artış göstererek 95 milyar TL’ye yükseldi. Bu satışlarda gerileme devam ederse inşaat sektörü için zor bir dönem geliyor denilebilir. Satışlarda gerileme devam ederse inşaat sektörünün borçları tehlikeye girebilir.” dedi. Konut fiyatlarına da dikkat çeken Karabulut, “GYODER tarafından hazırlanan emlak endekslerinin 2014 Temmuz ayı raporu yayınlandı. Yurt genelinde konut fiyatları yıllık bazda yüzde 10,79 artarken, İstanbul’daki artış yüzde 21,59’u buldu.   Yine 2014 yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen yapıların bina sayısı yüzde 76,8, yüzölçümü yüzde 89,1 değeri yüzde 110,0, daire sayısı yüzde 71,5 oranında arttı. Buna rağmen konut fiyatlarında gerileme görülmemesi ayrıca sorgulanması gereken bir husus olarak gözükmektedir. Bu veriler ışığında konut satış fiyatlarında aşağı yönlü eğilimin olması beklenebilir.” açıklamasında bulundu.