Konut Balonu Şişti

Fitch ve S&P gibi uluslararası derecelendirme kuruluşlarından daima AAA alan ve notuna gıpta ile bakılan örnek ülke İsveç’te hane halkı borçlanma/gelir oranının yüzde 170 olduğu belirtildi ve 10 mortgage kredi sahibinden 4’ünün borcunu ödeyemediği, ayrıca ülkede ciddi bir konut balonu olduğu ifade edildi. Ülkede bir ay önce gerçekleşen genel seçimlerde kredi bolluğunun sonlandırılacağına dair hiçbir seçim kampanyasında bahsedilmezken, borçlu hanelerin ülkenin Aşil kemiği olduğu, IMF tarafından da uyarılan ekonomiye büyük risk oluşturduğu belirtiliyor. Öte yandan son yirmi yılda konut fiyatlarının neredeyse üç katına çıktığı belirtilen İsveç’in konut balonu yaşayabileceği belirtiliyor.

IMF borçlanmanın konut balonunu ciddi şekilde kabarttığını ve seyahat, hizmetçi, gece hayatı gibi unsurları olan bir yaşam tarzını finanse ettiğini belirtmiş, ülkedekonut balonunu engelleyecek önlemlerin alınmasını salık vermişti. IMF, finansal istikrara dair artan bir endişe oluştuğunu ve hızla artan mortgage borçlarını yavaşlatacak kapsamlı bir önlemler dizisinin uygulanması gerektiğini belirtmişti. Nobel ödüllü ekonomist Paul Krugman da ülkede ciddi bir konut balonu olduğunu söylemişti.

Temmuzda konut fiyatları iki haneli artış yaşadı

Ülkede on mortgage borçlusunun dördünün borcunu ödeyemediği belirtilen habere göre, ödeyenlerin ise çok düşük bir faizle neredeyse yüz yıl vadeli şekilde ödeme yaptığı ifade ediliyor. Borçlanmanın tetiklediği konut fiyatlarının temmuz ayında bir yıl öncesine göre iki haneli hızda büyüdüğü ve bu yükselişin son dört yıldan fazla bir dönemin en hızlı artış olduğu belirtiliyor. Stockholm’de ev almak isteyen bir çiftin 724 bin dolar ila 869 bin dolarlık kredi alması gerekebildiği belirtiliyor. Geçtiğimiz günlerde Stockholm’un merkezinde 92 metrekarelik iki odalı bir dairenin ‘teklif savaşları’ sonrasında 1 milyon dolara satıldığı, bu rakamın istenenin yüzde 13 üzerinde olduğu ifade edildi.

İsveç 1992’de bir konut balonu yaşadı, nasıl olduğunu biliyor

1980’lerdeki finansal serbestleşme dönemi 1992 yılında ticari konutlarda bir balona sebep olmuş ve İsveç’te ticari konutlar değerinin neredeyse üçte ikisini kaybetmiş, ülke iki bankasını devletleştirmek zorunda kalmıştı. Üç yıl boyunca resesyondan çıkamayan ülkenin ciddi bir cari açığı kapatmak için çok sıkı bir kemer sıkma programı uygulamak zorunda kaldığı belirtiliyor. UBS analisti Nick Davey ülke için “Yapısal olarak borçlanma konusu İsveç’e yatırım yapılmasını tehlikeli hale getiren bir alan” diye konuştu.

Riksbank’ın ‘faiz artarsa tüketim düşecek’ endişesi

Riksbank (İsveç Merkez Bankası) politika yapıcıları ülkenin hane halkı borç/gelir oranının yüzde 170’lik bir oranla Avrupa’nın en yüksek borçlanma oranlarından birine sahip olması sebebiyle endişe ediyor. Borçlanmanın daha da yükselmesinden korkan

Riksbank faizleri enflasyon garantili oranların üzerinde tutsa da, faiz oranlarının hala tarihinin en düşük seviyelerinde seyrettiği belirtiliyor. Faiz artırımada Riksbank’ın en büyük endişesi ise İsveç’in toplam GSYH’sinin neredeyse yarısını oluşturan iç tüketimin artıştan zarar görmesi veya konut fiyatlarının düşmesi.

Analize göre mortgage kredisiyle Stockholm’ün banliyölerinde rüyalarının evini satın almış olan tüketiciler şimdiden endişeli. Borçlanmanın tarihi düşük seviyelerde seyretmesi sebebiyle bugün tüketiciler yüzde 2 faizle ev alabilyor. Fakat endişelendikleri şey gelecek. İsveçli çift May ve Philip “Maaşlarımızla ana paranın geri ödenmesine ek yüzde 5 faiz ödemesini yapamayız. yüzde 8 bir faiz oranı ile eğer banka ana para ödemesi için ara vermemize izin vermezse evimizi kaybederiz” diye konuştu.