|
ürkiye'nin ilk afet yasası olarak bilinen
'Kentsel Dönüşüm Yasa Tasarısı', Meclis'te onay beklerken
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 81 ildeki dönüşüm projelerini
şimdiden masaya yatırdı. Bu kapsamda Bakanlık 81 ilden kentsel dönüşüm raporu
istedi. 48 ilden gelen proje sayısı 300'ü geçti. Projeleri inceleyen Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı, Meclis'teki 'Kentsel Dönüşüm Yasası' onaylanırsa,
Türkiye'nin çehresini değiştirecek projeler için düğmeye basacak. Riskli
bölgelerdeki binalar için vatandaşlara verilecek Konut
Sertifikası da 'çek' gibi kullanılabilecek. Ekspertiz firmalarınca
belirlenmiş gayrimenkul değerinin yazılı olduğu resmi belgeyi, mülk sahipleri
istediği zaman nakde çevirebilecek.
Zaman Gazetesi'nin İnşaat&Emlak
ekine göre yasayla, Bakanlık teşkilat yapısı da sil baştan değişecek. Kurulacak
'Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü' sadece
kentsel dönüşüme çalışacak. Kentsel dönüşümün başlangıcı ise deprem bölgesinde
bulunan iller olacak. İstanbul'un ilk sırada yer aldığı kentsel dönüşümde,
Kocaeli, Bursa, Yalova, İzmir, Diyarbakır, Hatay, Aydın, Balıkesir ve Bingöl'de
de yıkımlara başlanacak.
İşte kentsel dönüşümde ilk kez açıklanan o
detaylar:
Kentsel Dönüşüm Yasasıyla birlikte yürürlüğe girecek olan Konut
Sertifikası, gayrimenkulün karşılığı olarak verilecek. Dileyen imar
hakkı için bu sertifikayı paraya bile çevirebilecek, dileyen de devam eden bir
TOKİ projesinden, sertifikası karşılığında konut teslim alabilecek. Sertifika
riskli alanların yıkılıp yeniden yapılmasında da
konutun değerini belirlemiş
olacak. Mülk sahibinin anlaşması halinde, dileyen konut sahibi, sertifikasında
yazan bedeli devletten tahsil edebilecek.
Yasayla birlikte binası yıkılacak mülk sahiplerine değişik alternatifler
sunulacak. Yıkım karşılığında gösterilen yeni projelerden birinde yeni bir konut
teklifi yapacak olan devlet, 1 metre konuta karşılık, değerleyeceği bir
oranda 'alan teklifi' yapacak. Mülk sahibiyle yürütülecek pazarlıklarda diğer
seçenek de Konut Sertifikası üzerinden ödenecek nakdi para olacak. Parayı kabul
etmeyenlere, sertifikalarına karşılık başka alanlardan konut almaları ya da
kredi almaları sağlanacak.
Vatandaş, yeni bir konut için Kentsel Dönüşüm Hesabı'ndan 2 yıl ödemesiz, 20
yıl vadeyle çok düşük faizle kredi çekebilecek. Yıkım, süreç sonrasında anlaşma
sağlanması halinde gerçekleşecek. Her şeye rağmen anlaşma sağlanamazsa,
kamulaştırma gerçekleştirilecek. Devlet bunun yanında vatandaşlara 'maket
hizmeti' de sunacak. Riskli binaların yerine yapılacak konutların maketini,
Bakanlık yetkilileri mülk sahiplerine daha yıkım gerçekleşmeden gösterecek. Bu
da, vatandaşların karar verme sürecini kolaylaştıracak.
İl bazında yürütülecek kentsel dönüşüm çalışmaları birinci derece deprem
bölgesinde kalan illerden başlayacak. Kentsel dönüşümde yıkım çalışmaları
İstanbul'dan başlayacak. İstanbul'un dışında yine birinci derece deprem
kuşağında olan Kocaeli, Bursa, Yalova, İzmir, Diyarbakır, Hatay, Aydın,
Balıkesir, Bingöl, Çanakkale, Denizli, Düzce, Manisa ve Muğla da dönüşüm
listesinin ilk sıralarında yer alan iller durumunda.
Afet Eksenli Kentsel Dönüşüm çalışması kapsamında devlet teşkilatlanması da
değişiyor. Değişiklik yasa tasarısında yer alsa da, Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı teşkilat değişikliği hazırlıklarına şimdiden başladı. Buna göre daha
önce, 'Altyapı Hizmetleri Genel Müdürlüğü' olan ilgili birim
'Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü' olarak
değiştiriliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan önce bu görevi yürüten
'Bayındırlık Bakanlığı' iki genel müdürlük olarak faaliyet gösterirken, son
değişikliklerle genel müdürlük sayısı 8'e çıkarıldı. Kamunun
bilinen çalışma yönteminden daha farklı çalışması planlanan genel müdürlük,
dinamik ve hızlı çalışma için sözleşmeli personelle de çalışabilecek.
Vatandaşların kullanabileceği krediler için oluşturulacak 'Dönüşüm
Projeleri Özel Hesabı Fonu'yla ilgili detaylar da netleşiyor. Kentsel
Dönüşüm Yasası ile birlikte devreye girecek fon, adeta 'afet
fonu' gibi çalışacak. Buna göre 'orman vasfını yitirmiş arazilerin
satışı' olarak bilinen '2B' gelirlerinin yüzde 90'ı bu fona
aktarılacak. Sadece İstanbul'da 16,2 milyar lira, Türkiye genelinde ise
26 milyar lira satış geliri beklenen fonun yüzde 90'ı, yani 23,4 milyar TL'si
kentsel dönüşüm özel fonuna aktarılacak. Çevre cezalarının kesintilerinin yüzde
50'si ile İller Bankası kârının bir bölümü de aynı fona transfer edilecek. Fonun
gelir kalemlerinden bir diğeri de kıymetli kentsel dönüşüm alanlarından
sağlanacak ek gelirler olacak. Bakanlık, buradan gelecek parayı, sübvanse
edilmesi gereken 'Risk Alanlarına' kaydıracak. Oluşturulacak fon, hem mülk
sahiplerince hem de Bakanlık tarafından kentsel dönüşüm projelerinde
kullanılacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşüm alanlarıyla ilgili 81 ilden
rapor istedi. İlk etapta 81 ilin 48'i kentsel dönüşüm projelerini Bakanlığa
bildirdi. Bakanlığa ulaşan 300 projeyle illerdeki 'Rezerv Alanları' ve 'Riskli
Alanlar' şimdiden masaya yatırıldı. Valilik ve belediyelerin koordinesinde
Bakanlığa sunulan raporlarda, statik ve arazi yapılarına bağlı olarak 'yerleşime
uygun' alanlar 'Rezerv Alanı', dönüşüm yapılması gereken yerler de 'Riskli
Alanlar' olarak incelemeye başlandı. 300 ayrı noktadan hareket eden Bakanlık,
Türkiye çapında oluşturduğu veri tabanıyla tüm alanları kayıt altına aldı.
Bakanlık, taşra teşkilatı, valilikler ve yerel yönetimler eliyle yürütülen
çalışmalar kapsamında belirlenen 300 noktanın önümüzdeki yıla kadar 1000'e kadar
çıkması bekleniyor.
|
