|
Önümüzdeki yıl kentsel dönüşümün önünü açacak yasaların çıkması ve
yabancılara gayrimenkul satışını engelleyen mütekabiliyet ilkesinin
değiştirilmesi ile gayrimenkul sektörünün 2012'nin 3. ve 4. çeyreğinde rahatlama
sürecine girmesi bekleniyor.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim
Kurulu Başkanı Işık Gökkaya, 2011 yılında gayrimenkul sektörü
için ilk 3 çeyrekte beklentilerine paralel bir büyüme olduğunu, 4. çeyrekte ise
yatay bir seviyeye geçtiğini, sektörün 2011'i yüzde 10 büyüme ile kapatacağını
düşündüklerini belirtti. 2012'de gayrimenkul sektörünün yüzde 5-6 oranında
büyümesini ve konut kredi faizlerinin de yüzde 15'lik bir büyüme ile 85 milyar
liraya ulaşmasını beklediklerini ifade eden Gökkaya, ''En büyük temennimiz
2011'de 1.91 milyon istihdam büyümesini 2012'de de göreceli olarak sağlamak. Şu
anda sektörün istihdamı Türkiye'nin toplam istihdamının yüzde 7,7'sine geldi.
Sektörde bu sene itibariyle 570-580 bin adet ruhsat bekleniyor. Önümüzdeki sene
de buna paralel bir rakam olur. 2012'de sektörün başlangıçta çok yatay bir seyir
izleyeceğini düşünüyoruz, 3. ve 4. çeyrekte rahatlama beklentimiz var'' dedi.
Kentsel dönüşümle ilgili olarak da Gökkaya, tek
başına kanunun çıkmasının yeterli olmadığını, kanunun eyleme dönüşmesinin büyük
önem taşıdığını, kentsel dönüşümde 400 milyar dolarlık büyüklükten
bahsedildiğini ve burada kamu-özel sektör işbirliğine ihtiyaç bulunduğunu
kaydetti. Işık Gökkaya, ''Mülkiyet hakkı çok kutsal bir haktır. İşin adaletli
olması lazım. Konut sahiplerinin de mağdur edilmemesi gerekir. Ancak diğer
taraftan burada rant beklememek lazım. İnsanın beklentisi binasının sadece
yenilenmesi. Eğer bölge ile ilgili potansiyel gelir artışı varsa, orada da kendi
oranınca talepte bulunması lazım. Talep artışı olursa bu ranta dönüşür. Hem kamu
için hem özel sektör için geçerli. Bunun oranlaması çok önemli. İnşaat maliyet
oranında bu işi çözmek gerekecek. Öyle düşünülürse kentsel dönüşümde başarılı
olunur'' şeklinde yorum yaptı.
''Konut
kredisi faiz oranlarının bugünden daha yüksek olacağını sanmıyorum''
Teknik Yapı Holding Başkanı
Nazmi Durbakayım da 2011'in Avrupa'da yaşanan ülke bazlı
krizlere rağmen oldukça başarılı bir yıl olarak geçtiğini vurguladı. Banka kredi
faiz oranlarının 2012'de çok fazla yükseleceğini düşünmediğini, günümüzdeki faiz
artışını da artık mevsimsellik özellik taşıyan bir yükseliş olarak tanımladığını
ifade eden Durbakayım, 2012'de Çin'den sonra en büyük gelişme gösteren
Türkiye'nin borçlanma konusunda hiçbir sıkıntı yaşamayacağını, konut kredisi
faiz oranlarının da bugünden daha yüksek olmayacağını düşündüğünü kaydetti.
Durbakayım, ''Tüm bunları bir araya getirdiğimizde, 2012'de konut
kredilerinden kaynaklanan bir maliyet artışı yaşanmayacaktır diye düşünüyorum.
Ancak emtia fiyatlarındaki artış ile enflasyona bağlı bir fiyat artışı
kaçınılmaz olacaktır. Arsa sıkıntısına bağlı olarak konut fiyatlarının
dalgalanma göstereceğini artık çok iyi biliyoruz'' dedi.
Mütekabiliyet yasasının çıkmasıyla birlikte yüz
binlerce yabancının Türkiye'den konut almayacağını, belki sayıları ancak
yüzlerle ifade edilen ve çok lüks konutlardan oluşan yeni bir talep sınıfı
oluşacağını söyleyen Durbakayım, bu konutların yapılması ve satılmasının mevcut
konut fiyatlarını fazla etkilemeyeceğini belirtti.
2012'ye damgasını vuracak
asıl gelişmenin kentsel dönüşüm projeleri olacağına dikkati çeken Durbakayım,
şöyle konuştu:
''Yaşanan Van depremi ile
küllenmeye başlayan İstanbul deprem olasılığının tekrar gündeme gelmesi, kentsel
dönüşümün önündeki kat mülkiyet kanunu gibi birçok engelin aşılmasını
sağlayacaktır. 2012'nin özellikle ikinci yarısında kentsel dönüşümün önünü
açacak yasaların çıkmasıyla birlikte arka arkaya büyük projelerin çalışmaları
başlayacaktır. Özellikle şehir merkezlerindeki bina yenilemelere yönelik hummalı
bir proje yarışı başlayacak. 2011'deki kısıtlı dönemdeki proje arzları ile
2012'de kentsel dönüşüme bağlı potansiyeli yüksek proje arzlarını
karşılaştıracak olursak, 2012'de gayrimenkul sektörünün yüzde 10-15 büyüyeceğini
düşünüyorum.''
Nazmi Durbakayım, 2012'de Teknik
Yapı'nın devam edecek 6 önemli projesi bulunduğunu, ayrıca önümüzdeki yıl
kentsel dönüşüme katkı sağlayacak yenileme projelerine de ağırlık vereceklerini
belirtti.
''Kentsel dönüşümde rol almak
istiyoruz''
Ağaoğlu Şirketler
Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu ise 2011
yılının sektör açısından büyüme ile geçtiğini, sektörün istihdamda da rekor
kırdığını vurguladı. Ali Ağaoğlu, ''2012'de yine tahmin ediyorum yüzde 10'un
üzerinde büyüme inşaat sektöründe devam eder. Genel ekonominin lokomotifi
inşaat... Kentsel Dönüşüm Yasası ve Mütekabiliyet Yasasının çıkması, sektörün
2012 için bence itici gücü olacak. Onun için 2012, temkinli olmakla beraber
sektör olarak işini doğru yapan için iyi bir yıl olacak diye düşünüyorum'' dedi.
Konut kredisi faizlerinin yüzde 0,80'lerden
yüzde 1,20'lere çıkmasının alım gücünü yüzde 15-20 gibi geri çektiğinin altını
çizen Ağaoğlu, ''Yabancıya mülk satışının çıkması bu açığı kapatacak. Sadece
sektörün değil, Türk ekonomisin en zayıf noktası cari açığın finansmanına da
katkı sağlayacak'' diye konuştu. Ağaoğlu, sektörün önemli bir oyuncusu olarak
hem yabancıya yönelik proje hazırladıklarını, hem de kentsel dönüşüm için
ilgilendikleri yerler bulunduğunu ve kentsel dönüşümde rol almak istediklerini
kaydetti.
''İç pazarda talep daralması
beklemiyoruz''
Varyap
Üst Yöneticisi (CEO) Erdinç Varlıbaş da 2011'in dünya için zor
geçtiğini, Türkiye'de özellikle yılın ikinci yarısında gayrimenkul sektörüne
bunun yansımalarının olduğunu, ancak proje bazında baktıklarında kendi
yaptıkları projelerin bundan etkilenmediğini belirtti. Varlıbaş, ''Genel olarak
gerek konut kredisi faizlerinin artmış olması, gerekse piyasadaki likiditenin
daralması, gerekse finans piyasalarının kaynaklarının azalmış olması ister
istemez sektöre olumsuz etki yaptı'' dedi.
Projelerin satışı konusunda arayışların fazlalaşmasının, burada işlerin
zorlaştığını gösterdiğini söyleyen Varlıbaş, firmaların proje geliştirirken
dikkatli olması, risk taşıyan projelere başlamaması, insanların da riski
gördükleri projelerden uzak durmaları gerektiğini ifade etti.
2012 yılında dünyadaki çalkantının devam edecek
gibi göründüğünü, ancak Türkiye'nin kendi iç dinamiklerinin çok kuvvetli
olduğunu vurgulayan Varlıbaş, ''Dolayısıyla iç pazarda biz talep daralması
beklemiyoruz, ama dışarıdan kaynaklanan sebeplerin bize etkisi ağır olursa
daralma gerçekleşebilir. Ancak olumlu bakıyorum. Olumlu baktığım için zaten
Varyap olarak hala projeler çıkarıyoruz'' dedi.
''İstanbul'da belli bölgelerde rekabet yaşanacak''
TSKB Gayrimenkul Değerleme
Kurumsal Değerleme Departmanı Müdürü Makbule Yönel Maya ise
2011'in sektör açısından başarılı geçtiğini, 2011'in son çeyreğine kadar olan
dönemde kredi faiz oranlarındaki bankalar arası rekabetin tüketiciye olumlu
yansıdığını ve konut alımlarında etkili olduğunu belirtti. Yılın ikinci
yarısında faiz oranlarındaki yukarı yönlü artışın, konut piyasasındaki
yavaşlamada en büyük etken olduğunun altını çizen Maya, bu dönemde konut
geliştiricilerinin kendi finansman modellerini yaratarak konut alıcısını elde
tutmaya yönelik girişimlerinin de gündeme geldiğini kaydetti.
2012'de kentsel dönüşüm, yabancılara
gayrimenkul satışı, 2B arazilerinin satışı, bina stokunun depreme dayanıklı hale
getirilmesi konularının gündemde olacağını belirten Maya, şunları kaydetti:
''Konut piyasalarındaki çok ciddi oyuncuların, ciddi projeleri görücüye
çıkartmak için doğru zamanı bekledikleri bir dönemde 2012'de yine özellikle
İstanbul'daki belli bölgelerde bir rekabet yaşanacaktır. Bu rekabette müşteri
çekmek anlamında en önemli etkenin proje lansman rakamlarının olacağı
düşünülmektedir. Konut sektöründeki bir diğer beklenti ise Anadolu kentlerindeki
büyük konut geliştiricilerin, yatırım fırsatlarını değerlendirmek üzere
İstanbul'a yönelmek gibi bir stratejiyi değerlendirme eğilimi olabilir. Diğer
taraftan daha çok İstanbul merkezli konut projesi geliştiricilerinin de
Anadolu'da özellikle büyük kentlerdeki yeni konut projesi fırsatlarını
değerlendirme yönünde potansiyel oluşturabilecekleri beklenebilir'' diye
konuştu.
''Konut kredileri yüzde 20-25
civarında büyüyebilir''
Ünal
İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Cem Altıntaş da 2012
yılında mülk fiyatlarında artışın yüzde 4-6 civarında olmasını beklediklerini
söyledi. 2011 yılında konut kredilerinin yüzde 35 civarında büyüdüğünü ifade
eden Altıntaş, 2012'de de beklentilerinin yüzde 20-25'ler civarında olduğunu
vurguladı. Yeniden gündeme gelen ve özellikle İstanbul'un başı çektiği kentsel
dönüşüm projesinin sektörün 2012'de itici gücü olacağını belirten Altıntaş,
''Yeniden yapılanma süreci içerisinde oluşacak olan iş hacmi gerek işsizlik
rakamları, gerekse genel piyasa hareketliliği bakımından pozitif değer
yaratacaktır. 2012 yılında talepte bir durağanlık gözükmekle birlikte,
önümüzdeki 12 ay içerisinde ev alma talebini gösterir endekste yeniden yukarı
doğru bir ivme görmekteyiz. Kent merkezlerinde nitelikli projelerde bir sıkıntı
yaşanmayacağını düşünüyoruz'' dedi.
|
