|
T.C.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde
yayınlanan bilgiye göre; kamuoyunda ‘Kentsel Dönüşüm Yasası’
olarak da bilinen Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında
Kanun Tasarısı TBMM Genel Kurulu'nda onaylandı.
Yasa, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların
bulunduğu arsa ve arazilerde, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini oluşturmak
üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair esasları düzenliyor.
Yasaya göre, riskli yapıların
tespiti, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikte
belirlenen çerçevede, öncelikle yapı malikleri veya kanuni
temsilcilerince, masrafları kendilerine ait olmak üzere, bakanlıkça
lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
riskli yapıların tespitini süre vererek, sahiplerinden isteyebilecek.
Tespitler, verilen sürede yaptırılmazsa, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
veya belediyeler ile il özel idarelerince yapılacak. Bu tespitlere
karşı ev sahipleri, 15 gün içerisinde itiraz edebilecek.
Bakanlığın talebi üzerine
Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında bulunan
yerler de dahil olmak üzere, Hazine’nin özel mülkiyetinde bulunan
riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarındaki taşınmazlardan; kamu idarelerine
tahsisli olanlar, Milli Savunma Bakanlığı’nın görüşü alınıp Bakanlar Kurulu
kararıyla; kamu idarelerine tahsisli olmayanlar ilgili kamu idaresinin görüşü
alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na tahsis edilecek veya TOKİ’ye
ve belediyeye bedelsiz devredilebilecek.
Hazine dışındaki kamu idarelerin mülkiyetinde olan taşınmazlar da TOKİ’ye
veya belediyeye bedelsiz devredilebilecek.
Tahsis ve devir tarihinden itibaren 3 yıl içinde ve gerekli görülen hallerde
bakanlığın talebi üzerine, Maliye Bakanlığı’nca uzatılan süre içinde amacına
uygun kullanılmadığı tespit edilen taşınmazlar, bedelsiz olarak ve resen tapuda
Hazine adına tescil edilecek veya önceki maliki olan kamu idaresine
devredilecek.
Her türlü imar ve yapılaşma geçici olarak
durdurulabilecek
TOKİ veya belediye, kanun kapsamındaki proje ve
uygulamalar süresince, riskli alanlarda, riskli alanların bulunduğu
taşınmazlarda ve rezerv yapı alanlarında, her türlü imar ve yapılaşma
işlemlerini geçici olarak durdurabilecek
. Bu
taşınmazlar, tahsis ve devir işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar Maliye
Bakanlığı’nca satılamayacak, kiraya verilemeyecek, tahsis edilemeyecek.
Bakanlık, belediye ve TOKİ’nin talep etmesi
halinde, hak sahiplerinin de görüşü alınarak, riskli alanlardaki yapılar ile
riskli yapılara, elektrik, su, doğalgaz hizmetleri verilmeyecek, verilen
hizmetler de durdurulacak.
Yıkım için 60 gün süre
Riskli yapıların
yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv
alanlarındaki uygulamalarda öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna
gidilmesi esas olacak.
Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine kira yardımı
yapılabilecek.
Riskli bulunan yapıların maliklere, bu yapıların
yıktırılması için 60 günden az olmamak üzere süre verilecek. Bu süre
içerisinde yapı, malik tarafından yıktırılmadığı takdirde, yapının
“idari makamlarca yıktırılacağı”
belirtilip,
tekrar süre verilerek tebligatta bulunulacak.
Güçlendirme kredisi verilecek
Üzerindeki bina yıkılarak, arsa haline gelen taşımazlardaki daha önce kurulan
kat irtifakı ve kat mülkiyeti, malikleri adına payları oranında tescil
edilecek.
Kanun uyarınca, yapılan konutların iş yerlerinin bedellerinin belirlenmesinde
ve ilgililerin borçlandırılmasında, sosyo-ekonomik durumlar, doğal afetin ortaya
çıkardığı neticeler ve sosyal devlet anlayışının gerekleri gözetilerek uygulama
gerçekleştirilecek.
Kanunun uygulanacağı alanlar dışında olmakla birlikte kanunun amaçları
çerçevesinde güçlendirilebileceği teknik olarak belirlenen yapılar için de
dönüşüm projeleri özel hesabından “güçlendirme kredisi” verilebilecek.
Bakanlık, TOKİ ve belediye, danışmanlık, yazılım, araştırma, kadastro,
kamulaştırma gibi bazı çalışmaları, Kamu İhale Kanunu’na tabi olmaksızın, ortak
hizmet uygulamalarıyla da
gerçekleştirebilecek.
Kanun uyarınca tesis
edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde dava
açılabilecek. Bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar
verilemeyecek.
Riskli yapıların tespiti, tahliyesi ve yıktırma iş
ve işlemleri ile değerleme işlemlerini engelleyenler hakkında, işlenen fiilin ve
halin durumuna göre, Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda
bulunulabilecek.
Bu yapıların,
tespiti, tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair görevlerinin
gereklerini yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında ise tabi oldukları ceza
ve disiplin hükümleri uygulanacak.
Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamaların özelliği ve aciliyeti
gözetilerek yapılacak olan planlar, İmar Kanunu’ndaki kısıtlamalara tabi
olmayacak. Kapsamdaki alanlara ilişkin iş, işlem ve uygulamalar hakkında ilgili
diğer kanunların bu kanunu engelleyici hükümleri ile diğer kanunların bu kanuna
aykırı hükümleri uygulanamayacak.
Ormanlık alanlar afet sonrasında barınma yeri
Şehrin içindeki veya yakın çevresindeki ormanlık alanlar, afetler öncesinde
piknik alanı ve mesire yeri, afetler sonrasında da barınma yeri olarak
kullanılabilecek.
Gecekondu sahibine,
gecekondusuna karşılık konut verilinceye, nakde dönüştürülüp ödeninceye veya
konut yapmak üzere arsa tahsisi yapılıncaya kadar gecekondusu
yıktırılamayacak.
Gecekondu sahiplerine gerekirse nakdi yardım
yapılabilecek.
Yasada, afet riski altında bulunan alanların
dönüştürülmesinin, oldukça fazla kamulaştırma ve yıktırma işlemini ve buna bağlı
ihtilafları gündeme getireceğinden,
mahkemelerde görev yapacak bilirkişilerin sayısının
artırılmasını öngören değişiklikler de bulunuyor.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne bağlı meslek odalarınca; nüfusu 500
binin altında olan yerler için 25-50, nüfusu 500 bin-1 milyon arasında olan
yerler için 50-100, nüfusu 1-3 milyon olan yerler için 100-150, nüfusu 3
milyonun üzerinde olan yerler için 150-350 bilirkişinin ismi ve adresinin yer
aldığı listeler valiliklere verilecek. Taraflar bilirkişi seçmekte
anlaşamazlarsa kura ile seçilecek.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun kayıtlı değerleme uzmanları, bilirkişilik
yapabilecek. Yeterli değerleme uzmanı bulunan yerlerde, öncelik bu uzmanlara
verilecek.
TOKİ’nin, konut talep eden kurum ve kuruluşla
imzaladığı protokolde belirlenen inşaat bedelinin yüzde 3’ü ile yüzde 10’u
arasında alacağı idare hizmet payı, TOKİ’nin geliri olacak.
|
