|
Türkiye’nin Nabucco projesi için zorlu
koşulları öne sürdüğü, uzlaşmaz tutumunun Şahdeniz projesini
geciktiği savunuldu. New York Times gazetesince yayımlanan bir
makalede, “Çok göz ardı edilen Türkiye’nin Avrasya enerji geçişindeki rolü, çok
önemli. Türkiye’nin uzlaşmaz tutumu, Hazar’daki Şahdeniz gaz projesinin
geliştirilmesini geciktirdi ve boyutunu azalttı” yorumu yapıldı. Makalede,
“Gazprom, Ankara’da en üst düzeyde nüfuzunu artırıyor” iddiasında da
bulunuldu.
Heritage Vakfı’ndan
New York Times gazetesi, ABD’nin başlıca düşünce kuruluşlarından Heritage
Vakfı’nın Rusya ve Avrasya kıdemli uzmanı Ariel Cohen imzası
ile ‘Avrasya boru hattlarına veda mı’ başlıklı bir makale
yayımladı.
Küresel daralma gibi olumsuz ekonomik faktörlerin etkilerine dikkat çeken
Cohen, Rusya’nın Azerbaycan ve Türkmenistan’ın enerji ihracatını ele geçirmeye
çalıştığını, Çin’in de Kazakistan’ta enerji şirketlerini satın aldığını,
Türkmenistan’daki gaz alanlarını işlettiğini yazdı. Rusya’nın da Orta Asya ve
Hazar enerjisi için daha kârlı bir müşteri hale geldiği vurgulanan makalede
resesyona rağmen Rusya’nın, pazar payını korumak için Karadeniz üzerinden
Türkiye ve Bulgaristan’a yönelik olarak Mavi Akım ve Güney Akım projelerinde
ilerlediğine dikkat çekilirken, “Gazprom, Ankara’da en üst düzeydeki nüfuzunu
artırıyor” iddiasına da yer verildi. Makalede şu görüşlere dile getirildi:
“Çok göz ardı edilen Türkiye’nin Avrasya enerji geçişindeki rolü çok önemli.
Türkiye’nin uzlaşmaz tutumu, Hazar’daki off-shore Şahdenizi gaz projesinin
geliştirilmesini geciktirdi ve boyutunu azalttı. Ankara, Türkiye ile Avrupa
arasında döşenmesi önerilen ve Rusya’nın kontrolündeki gaza bir alternatif
sağlamayı amaçlayan Nabucco gaz boru hattının yapımına zorlu koşulları getirdi
ve projeyi, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine, re-eksport için büyük miktarda
Azeri gazı alımına ve hattın Rus ve İran gazı için kullanılmasına bağladı.”
Ariel Cohen, tüm bu faktörlere karşın ABD ve Avrupa’nın, Avrasya boru
hatlarının stratejik önemini göz önünde tutması gerektiğini vurgularken boru
hatlarının Orta Asya ve Kafkaslardaki yeni bağımsız devletlerin ekonomik
gelişmesi için kritik önem taşıdığına dikkat çekti.
‘Türkiye merkez olmalı’
Makalede, “ABD ve Avrupa, Türkiye’yi Nabucco’nun yapımını kolaylaştırarak
Hazar gazı ve daha sonra Irak gazı için bir merkez olmaya teşvik etmeli” de
denildi. Batı’nın artık Türkmenistan’ı ihmal etmemesi, Obama Yönetiminin bu
ülkeye iki yıldır boş bulunan ABD Büyükelçiliğine hızla atama yapması
gerektiğini vurgulayan Cohen, Hazar ülkeleri ‘Çin-Rusya refah bölgesi’nde
kilitlenmeden önce ABD ve Avrupa’nın harekete geçmesinin öneminin altını çizdi.
Şahdeniz nedir?
Türkiye’ye Gürcistan üzerinden ucuz doğalgaz verilmesini sağlayacak olan
Şahdeniz projesi için Türkiye ile Azerbaycan arasında 12 Mart 2001’de anlaşma
imzalandı. 15 yıllık anlaşma ile Türkiye Hazar gazını da almaya başlayacak.
Hattın Türkiye kesimi 225 kilometre olacak.
|
