Tarihin üzerine Bu Kez Üniversite Diktiler!

Birgü Gazetesi'nden Olgu Kundakçı'nın haberine göre, İstanbul'da Cevizli Tekel arazisinin özel bir üniversiteye parça parça tahsis edildiği iddia edildi. Üniversite yerleşkesinin planlandığı alanın komşusunda bulunan 24 dönümlük koruluk ile Dragos kazılarıyla gün yüzüne çıkarılan Bizans Hamamı'nın uzantısının tespit edildiği 46 dönümlük arazinin de Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından üniversiteye tahsis edildiği ortaya çıktı. Tekel İşletmeleri Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki 236 ve 238 parsellerin üniversiteye tahsisi için Maliye Hazinesi'ne bedelsiz devrine karar verildi.

236 parselde yapılan yüzey taramaları sonucunda alanda gömülü yapı kalıntıları tespit edilmiş, ancak Kartal Belediyesi'nin başvurusuna karşın alan arkeolojik sit ilan edilmemişti. Tamamı 3. derece doğal sit alanı olan arazinin Bizans dönemine ait bir yerleşim yeri olduğu düşünülüyor. Üniversiteye tahsis edilen 236 parselde yapılan kazılar ise Kültür Bakanlığı'nın bu yıl için hâlâ kazı ruhsatı vermemesi nedeniyle durmuş durumda.

10 metrelik alanla yetinildi

1974'te geç Roma, erken Bizans dönemine ait hamam kalıntısı tespit edilen arazide kazılar 2010'dan bu yana Kartal Belediyesi ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri işbirliğinde sürdürülüyor. 207 parselde erken Bizans dönemine ait hamam kalıntıları ve hamamın güneyinde kilise kalıntıları açığa çıkarıldı, iskelet ve bebek mezarları bulundu. 1. derece arkeolojik sit alanı ilan edilen bu alana komşu 236 parselde ise Bizans Hamamı kalıntılarının devam ettiği tespit edildi.

Yapılan yüzey taraması yerin altında 4,5 ve 9,5 metre derinliğinde çok sayıda yapı kalıntısı olduğunu ortaya koydu. Kartal Belediyesi, 236 parselin de 1. derece arkeolojik sit ilan edilmesi için 5 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na başvurdu; ancak Kurul, bu parselde yalnızca Bizans Hamamı'nın uzantısı olarak tespit edilen 10 metrelik alanın 1. derece arkeolojik sit ilanıyla yetindi. Üniversiteye devredilmiş 237 parselde yüzey taraması yapılmasına ise izin verilmedi.

'Kazı için hala ruhsat alamadık'

Kartal Belediyesi, kazılar tamamlanmadan 236 parselin de üniversiteye tahsis edilmesine karşı çıkıyor. Bir belediye yetkilisi, “O parselde sadece 200 metrekarelik bir alanda sondaj çalışması yapabildik. Yüzey taramasında arazinin tamamında kalıntıların devam ettiği görülüyor, dolayısıyla bu alanın tamamının 1. derece arkeolojik sit ilan edilmesi gerekirdi. Ancak herhangi bir buluntu yokmuşçasına üniversiteye tahsis edildi. Bu arazide 2014 yılında da kazı çalışması yapabilmek için yaptığımız ruhsat başvurusuna Kültür Bakanlığı'ndan hâlâ yanıt gelmedi. Ruhsat olmayınca kazıları yürütemiyoruz. Arkeologlarımız alanda daha önceki yıllarda çıkan malzemelerin tasnifiyle uğraşıyorlar” dedi.

'Kocaman bir tarih yatıyor'

Mimarlar Odası Kartal Şube Başkanı Esin Köymen ise Cevizli Tekel arazisindeki diğer parsellerin planlamasının tamamlandığına dikkat çekerek, “2003'te bu alan şehir parkı olarak planlanmıştı. Şimdi o plan kadük haline getirilerek parça parça planlama yapılıyor, üniversiteye tahsis ediliyor. Orada endüstriyel miras olan bir sanayi yapısı var. Bizans dönemine ait kocaman bir tarih yatıyor. Bizim talebimiz çok açık. Burası bir park alanı olarak düzenlenebilir, bir TEKEL müzesi yapılır, bir arkeopark konseptiyle birleştirilerek halkın kullanımına açılır. Arkeolojik çalışmalar bitirilmeden bu alanın üniversiteye tahsis edilmesi zaten yanlış” dedi.

Üniversite yetkilileri soruları yanıtsız bıraktı.

Ne olmuştu?

Endüstriyel miras fabrika binaları ile 4 bin 100 ağacın yer aldığı Cevizli TEKEL arazisinin 296 dönümlük alanı (237 parsel) 49 yıllığına Bilim ve Sanat Vakfı’nın kurduğu özel bir üniversiteye kiralanmıştı.