Tarihi Haliç Tersanesi'nde "Metro" Çatlağı!

Birgün Gazetesi'nden Olgu Kundakçı'nın haberine göre, Haliçport projesiyle tarihi Camialtı ve Taşkızak Tersaneleri yok edilirken, proje kapsamı dışında tutulan Haliç Tersanesi de işlevsiz kalma tehdidi altında. Haliç Metro Geçiş Köprüsü inşaatının 557 yıllık Haliç Tersanesi’nin Koruma Kurulu tarafından tescilli tarihi taş havuzlarını çatlattığı iddia edildi. Tersanenin İstanbul I numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillenen I no’lu havuzunda Haliç Metro Geçiş köprüsünün kazık çakma çalışmaları sırasında çatlak oluştu. Oluşan çatlak nedeniyle gemi bakımının ve tamiratının yapıldığı kuru havuza su sızıyor.

Tersane havuzunda oluşan çatlağın metronun faaliyete geçmesiyle derinleşebileceğine dikkat çeken Gemi Mühendisleri Odası Eski Başkanı Tansel Timur, “Köprü üzerinde metronun faaliyete geçmesiyle tekrarlı etki dediğimiz aynı tempoyla süren titreşimler çatlağı büyütebilir. Bu havuzu kullanılamaz hale getirebileceği gibi orada çalışan işçilerin de hayatını tehlikeye sokar” dedi.

‘Faciaya neden olabilir’

Havuzun ağız kısmına yaklaşık 10 metre uzaklıkta bulunan çatlağa karşı önlem alınması gerektiğini belirten Timur, “Metro faaliyete geçtikten sonra tahribat büyüyebilir. Havuz kapağının yerleştiği ağzın açıklığı kontrol altında tutulmalı. Ağız açıklığında bir değişim meydana gelirse bu iş kazasına neden olabilir. Havuz ağzında titreşim nedeniyle bir açıklık meydana gelirse bu kapağın yerinden fırlamasına neden olabilir.

Böyle bir durumda içeriye birden su dolar ve içerideki işçilerin hayatı tehlikeye girer. Havuzun ağız açıklığı eğer daralırsa bu sefer de kapak yerine oturmaz ve havuz kullanılamaz hale gelir” diye konuştu.

‘Su sızıntısı işlevsizleştirir’

Haliç Tersanesi’nin denizcilik tarihi ve teknolojisi açısından önemini vurgulayan Haliç Dayanışması’ndan Kocaeli Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Gül Köksal ise “Haliç Tersanesi hem kültürel mirasımız olması açısından hem de işlevini hâlâ sürdürmesi açısından son derece önemli. Tersane havuzunun içinde gemi bakım, onarım ve üretim faaliyetinin yapılabilmesi için havuzun kuru kalması gerekiyor. Haliç Tersanesi’nin içinde üç kuru havuz var ve bunlar birbirine yer altından bağlı bir sistemle çalışıyor. Bir havuzun yer altından su alması tüm sistemi etkiler” dedi.

Camialtı ve Taşkızak Tersaneleri’nin Haliçport projesiyle ortadan kaldırılmak istendiğini belirten Köksal, “Geriye bir tek Haliç Tersanesi kalıyor. O da şu an işlevini yitirme tehdidi altında. Oysa ki burası endüstriyel SİT alanı ve işleviyle korunması gerekiyor. Burası yok olursa altı asırlık Osmanlı denizcilik tarihi de yok olur” diye konuştu.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetkilileri konuya dair yönelttiğimiz soruları yanıtlamazken, Haliç Metro Geçiş Köprüsü Projesi’ni hazırlayan Hakan Kıran Mimarlık sorularımıza yanıt vermemeyi tercih etti.

***

Tersane havuzları nasıl çalışır?

Gemi Mühendisleri Odası Eski Başkanı Tansel Timur, tersane havuzlarının işleme mekanizmasına ilişkin şunları söyledi:

“Tersane havuzlarının ağız kısmında yer alan çelik kapaklar bir duba gibidir. Gemi havuza girdikten sonra su üzerinde yüzer vaziyette olan kapağın içine su alınarak kapak havuzun ağzına yerleştirilir. Havuzun içindeki su, pompalar vasıtasıyla boşaltılarak gemide gerekli bakım ve onarım işlemleri yapılır. Gemi, içeriye su alınarak havuzun ağzının açılmasıyla havuzdan çıkarılır.”