Saraçoğlu Mahallesi’nde Üçüncü Plan da Kamu Yararına Aykırı

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, restorasyon adı altında özgün dokusu bozulan Saraçoğlu Mahallesi için mücadeleyi sürdürüyor. Rantta ve talanda ısrarın sonucu Saraçoğlu Mahallesinde iki kez Koruma Amaçlı Uygulama imar planı yapıldı. Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi’nin açtığı davalar sonucu planlar iptal edilmiş ancak yargı kararları uygulanmamış, Saraçoğlu Mahallesi’nde yeni plan yapılmıştı.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi söz konusu 20.04.2022 Onay Tarihli Ankara İli Çankaya İlçesi Namık Kemal ve Yenişehir Mahalleleri Saraçoğlu Kentsel Sit Alanı ve Etkileşim Geçiş Sahasına ilişkin 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın iptali için dava açmıştı. Davada bilirkişi raporu yayınlandı. Bilirkişiler mahkemeye sundukları raporda, mahkeme kararlarına uyulmadığına dikkat çekerek, söz konusu üçüncü planın da imar ve koruma mevzuatına, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olmadığı yönünde görüş sundu.

Saraçoğlu’na daha fazla zarar verilmeden tüm planlar iptal edilmeli
Raporu değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Bilirkişiler sundukları raporla, Cumhuriyet’in simge değeri Saraçoğlu Mahallesi’ni talanda ısrar edenlere en güzel yanıtı vermiştir. Bilim insanları raporda, önceki mahkeme kararlarına atıfta bulunurken, planın parçacıl olduğuna, Saraçoğlu Mahallesi’nin özgün, tarihi ve doğal kimliğini yok ettiğine, meslek planda odalarının ve ilçe belediyesinin görüşlerinin alınmamasına dikkat çekerek, mücadelemizin haklılığını gözler önüne sermiştir. Üçüncü plan da iptal edilmeli, içler acısı bir halde olan Saraçoğlu Mahallesi’nde restorasyon adı altında mimari katliam yapanlar cezalandırılmalıdır.” dedi.

Saraçoğlu’ndaki tahribatları hatırlatan Candan, “Restorasyon adı altında yapılan inşai çalışmalar nedeniyle de birçok anıt ağacın kökleri parçalandı bazı anıtlar ise kesildi. Biyolojik gölet' adı altında Saraçoğlu’na beton döküldü.  Yeşil doku yok edilirken, akıllara ziyan bir şekilde alana yapay çim serildi. Yapıların tescilli duvarları yıkılarak yapılar ticarethaneye dönüştürüldü. Kent merkezindeki nefes alanımız ve Cumhuriyet’in simge değeri Saraçoğlu Mahallesi’ne daha fazla zarar verilmeden alandaki parçaçıl tüm planlar iptal edilmelidir.” dedi.

“Saraçoğlu bütünlük içinde korunup, gelecek nesillere aktarılmalıdır”
Candan, sözlerine şöyle devam etti:

“Bilirkişiler raporda, ‘Saraçoğlu Mahallesinin, II. Ulusal Mimarlık Üslubu özelliklerine sahip devlet eliyle memurlar için yapılmış ilk toplu konut projesi olduğuna, Saraçoğlu Mahallesinin, Güvenpark ve Hükümet Kartiyesi gibi önemli kent ve cumhuriyet imgelerinden biri olduğuna, barındırdığı özellikler bakımından tarihi, sosyolojik, şehircilik, mimarlık, doğal değerlere sahip olduğu ve bu özelliklerinden dolayı Kentsel Sit Alanı olarak ilan edildiğine’ dikkat çekmiştir. Bilirkişi raporunda, ‘Planların parçacıl bir şekilde ele alındığı, üst planlara ve imar planlarına aykırı aykırılık oluşturduğu, Saraçoğlu Mahallesi’nde oluşturulan bina ve mekânların; kuruluş amacı doğrultusunda yaşatılması, tarihi ruhuna uygun olarak korunması ve düzenlemeler yapılması ve nihayet zaman şartlara göre bu ilkeler doğrultusunda geliştirilmesi gerektiği, ancak dava konusu plan kararları ile alanın kuruluş amacının dışında turizm ve ticaret gibi kullanımlara konu edildiği; alanın tarihi ve doğal kimliğinin, kente kattığı imgenin yok olmasına neden olabilecek kararlar içerdiği, imar planları ve koruma amaçlı imar planları tanımı ve esasları gereği yerleşimlerin (veya planlama alanlarının) ve sit alanı içerisindeki yapıların kullanım ve yapılaşma koşullarının, müdahale biçimlerinin net olarak belirlenmesi gerektiği, ancak, dava konusu planlara ait plan notları incelendiğinde; imar planlarında verilmesi gereken kullanım, yapılaşmalara ve müdahale biçimlerine ilişkin kararların yer almadığı ve 2.1., 2.2, 2.3 ve 2.4. nolu plan notları ile plan sonrasında koruma kurulu kararlarına bırakıldığı; bu durumun imar ve koruma mevzuatı ilgili hükümlerine, şehircilik ve koruma ilkelerine aykırılık oluşturduğu’ ifadelerine de yer verilmiştir.”

Meslek odalarının görüşlerinin alınmaması yönetmeliğe aykırı
Candan, bilirkişilerin raporda, planın bölgedeki trafik yoğunluğunu artıracağına, ulaşım ve teknik altyapının bundan olumsuz etkileneceğine de işaret ettiğini belirterek, raporda yer alan şu ifadelere de dikkat çekti:

“Alanın yakın çevresi ile yaratacağı ilişkilere ilişkin analizlerin yapılmadığı, dava konusu plan çalışmasının parçacıl bir yaklaşımla ele alındığı, plan çalışmasına ilişkin olarak askı sürecinde davacı oda tarafından itiraz edildiği, söz konusu itirazın reddedilerek planların kesinleştiği; ilgili ilçe belediyesinin-Çankaya Belediyesi- görüşünün de alınmadığı; ancak, böylesine önemli bir alanla ilgili yapılan plan çalışmasında ilgili meslek odasının ve ilçe belediyesinin görüşlerine başvurulmaması veya dikkate alınmaması, bu anlamda bir koordinasyonun kurulmamasının; katılımcılık ve yönetişim anlayışının güdülmemesinin Mekansal Planlar Yönetmeliği'ne aykırılık oluşturduğu, bir önceki Koruma Amaçlı İmar Planlarının Ankara 17.idare Mahkemesi tarafından iptal edilmesi gerekçelerinden; Koruma amaçlı nazım ve uygulama imar planı açıklama raporlarının es/benzer olduğu; Eşik analizinde "Önlemli Alan" statüsünün değerlendirilmediği; Analiz eksikliği olarak Karma kullanım oranlarının belirlenmediği mimari-avan projeden referans alınamayacağı; TICKT-1 alanında otopark kapasitesinin belirsizliği, hususlarının yerine getirilmediği, söz konusu kusurlu hususların devam ettirildiği, dava konusu Koruma Amaçlı İmar Planlarının anılan mahkeme kararına aykırılık oluşturduğu, tespit ve değerlendirmeleri yapılmış olup, Dava konusu 20.04.2022 Onay Tarihli "Ankara İli Çankaya İlçesi Namık Kemal ve Yenişehir Mahalleleri Saraçoğlu Kentsel Sit Alanı ve Etkileşim Geçiş Sahasına ilişkin 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın imar ve koruma mevzuatına, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olmadığı görüş ve kanaatine varılmıştır.”