Saraçoğlu Mahallesi Projesine İlişkin ÇED Kararı Yargıya Taşındı

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne karşı, Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi’nde açtığı davada, Çankaya İlçesi Namık Kemal ve Yenişehir Mahallelerinde 2940 ada 7-8-9-10-11-16 nolu parseller, 5361 ada 3 nolu parsel, 80144 ada 1 nolu parsel, 80145 ada 2 nolu parseller, 80146 ada 1 nolu parsellerde Emlak Konut Yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından yapılması planlanan Ankara Saraçoğlu Restorasyon (135 adet konut, 304 adet ofis, Dükkan ile 121 oda ve 35 apart otel) ve otel lobi binası ilave projesine ilişkin 21.10.2020 tarih ve 52430385220-02 E-2020487 numaralı belge ile ÇED gerekli değildir kararının yürütmesinin durdurulması ve iptalini talep etti.

Konuya ilişkin açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Saraçoğlu Mahallesi kent merkezinin nefesidir, hukuki süreçler devam ederken Saraçoğlu Mahallesindeki projeye ilişkin ÇED Yönetmeliği uyarınca ‘ÇED gerekli değildir kararı’ alınmıştır. Saraçoğlu Mahallesi sadece Ankara’nın değil, tüm Türkiye’nin kültür varlığıdır, evrenseldir. Saraçoğlu Mahallesi’nin ve çevresinin maruz kaldığı ve kalacağı zararların telafi edilemez boyutlara ulaşma tehlikesi vardır. Bu nedenle ‘ÇED gerekli değildir’ kararının yürütmesi acilen durdurulmalıdır, Saraçoğlu Mahallesinde çevresel etki değerlendirme, sağlık etki değerlendirmesi, sosyal etki değerlendirmesi yapılmadan hiçbir iş ve işlem yapılamaz.” dedi.

Candan, sözlerine şöyle devam etti: “Proje tanıtım dosyasında proje alanında anıt ağaçların varlığından bahsedilmiş, ancak anıt ağaçların yerlerine ilişkin koordinat belirlemesi yapılmamıştır. Gerek alanda olan gerekse proje alanının hemen çeperindeki anıt ağaçlarla ilgili alınacak önlemlere değinilmemiştir. Yine yeni yapılanma projesi yapılacak alandaki (otel) bitki varlığından ve bitki varlığının taşınmasından söz edilmişse de bitki varlığının hangi bitkilerden oluştuğu, endemik olup olmadığı, kısaca statülerinin ne olduğu tanımlanmamıştır. Bitki varlığının nereye taşınacağı ve taşınırken alınacak önlemlere yer verilmemiştir.  Özellikle yeni yapılanma projesi uygulamasında çıkacak hafriyatın geçici depolama alanı ve taşınırken alınması gereken önlemlere yer verilmemiştir.  Projenin trafiğe etkisi ise bilimsel olarak incelenmemiştir. Sadece karayolu üzerinden bir değerlendirme yapılmış ancak projenin getireceği yükün etkisi tanımlanmamıştır. Aynı zamanda projenin gerçekleştirilmesi aşamasında alanda ve çevresinde kapanacak yol olup olmadığı veya yeni açılacak yol olup olmadığı hususlarına hiç değinilmemiştir.”

“Başkent Ankara’nın merkezinde yapılacak inşai müdahalelere ilişkin hangi önlemlerin alınması gerektiği açıklanmamıştır.” diyen Candan, şunları kaydetti: “Proje Tanıtım Dosyasında, aslında otopark çözümünün olmadığı ifade edilmiştir. Proje Tanıtım Dosyasının 48.sayfasındaki grafikte tesisin faaliyete geçmesi ile araç yükünün toplamı 26 olarak ifade edilmiştir, 135 konut, 304 ofis, 121 oda ve 35 apart otelin projelendirildiği gözetildiğinde bu bilginin ciddiyetten uzak olduğunu ifade etmek yerinde olacaktır. Proje ile bu denli yoğun kullanım planlanırken otopark ihtiyacının belediyeden tahsis edilerek karşılanacağının ifade edilmesi gerçekçi değildir. Zira restorasyon ve yeni yapılanma projelerinin onaylanmasına ilişkin koruma kurul kararında hem ilçe belediyesi hem de büyükşehir belediyesinin karşı oyları yer almaktadır. Proje alanının çevresel etki değerlendirmesi yapılmamıştır. Raporda restorasyon tadilat projelerinin onaylandığı ifade edilmişse de, anılan projeler, 660 sayılı ilke kararına aykırı olarak, röleve, restitüsyon, restorasyon projesi hazırlama esaslarına aykırı olarak hazırlanmış ve onaylanmıştır. Yapının özgün şeması, eleman strüktür ve malzemesine ilişkin müdahaleler hiçbir restorasyon projesinde yer almamaktadır. Proje alanının bütüncül olarak ele alınması gerekmektedir. Bakanlıklar Güvenpark ve Türkiye Büyük Millet Meclisine kadar uzanan hükümet kartiyesi ile birlikte Unesco dünya miras listesine girme potansiyeli taşımaktadır. Ancak proje tanıtım dosyasından görüldüğü üzere etki alanı tanımlanmayarak parçacıl bir düzenleme ile alan büyük ölçüde ticari alana dönüştürülmek istenilmektedir. Bu parçacıl müdahale başkentin UNESCO dünya miras listesine girme potansiyelini de ortadan kaldırmaktadır. Projenin çevresel etki değerlendirmesi açısından, iklimlendirmeye etkisine değinilmemiştir.”

Mirasçıların muvafakati alınmadan müdahale başladı, bu hukuka aykırıdır
Candan şöyle devam etti: “Pandemi süreci de göstermiştir ki projelerin yaratacağı sosyal etki değerlendirmesinin ve sağlık etki değerlendirmesinin de yapılması gerekmektedir, tek başına yetersiz eksik inceleme ve tespitlerle ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiş olması kamu yararına aykırıdır. Saraçoğlu Mahallesi’nin proje müellifi Paul Bonatz'dır, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca değişiklik yapılması için varisleri muvafakati alınması gerekirken, alınmadan proje alanında müdahale başlamıştır. Mirasçı Brigitte Dübbers tarafından Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi nezdinde müdahalenin meni davası açılacaktır. ÇED sürecinde ise Bakanlık kendi projesini ÇED mevzuatına göre denetleme işlevi de üstlenmiş olmaktadır. Bu itibarla bu sürecin objektif ve tarafsız yürütülemeyeceği de tabiidir. Raporu hazırlayan kuruluşa bakıldığında ise Kocaeli’de kurulmuş ve faaliyet gösteren Müşavirlik firması olduğu görülmektedir. Başkentin kalbindeki bu alana ilişkin Ankara’nın dışından bir firma üzerinden proje tanıtım dosyası hazırlatılması da tereddüt uyandırmaktadır. Eksik incelemeler ve yetersiz değerlendirmeler ile “etki alanı” tanımı dahi yapılmamış olan proje tanıtım dosyası kapsamında verilmiş olan ÇED gerekli değildir kararı açıkça ÇED Yönetmeliğine ve hukuka aykırıdır.”