"Mimarların Hakları Tehlikede"

Necip Mutlu, düzenlemeden sonra tehlikeli bir sürece girildiğini belirterek, mimarların Fikir ve sanat Eserleri Kanunu'ndan kaynaklı haklarının tehlikede olduğunu söyledi. Mutlu, düzenlemenin, Türkiye'nin de imzaladığı edebiyat ve sanat eserlerinin korunmasına ilişkin uluslararası Bern sözleşmesine aykırı olduğuna vurgu yaptı. Mutlu, şunları söyledi:

"Tehlikeli bir süreçle karşı karşıyayız"

“Şimdi burada ne getirilmek isteniyor? İki tane temel konu var. Biliyorsunuz, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu var. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'ndan gelen mimarların hak ve sorumlulukları var. Bu tanımlanmış. Burada yer alan mimarın “müelliflik hakkı”, yeni bir yöntemle değişiyor. Yani bütün yerel yönetimlerde estetik kurullar oluşturulacak ve bu estetik kurullar “eser” olup olmadığına karar verecek. Türkiye’de 850 ilçe belediyesi var. Bu belediyeler arasında mimar, mühendis çalıştırmayan belediyeler var. Oralarda belediye çalışanlarından ya da memurlardan oluşan bir estetik kurulla mı çalışılacak? Kurulda mimar ve mühendis olsa bile, yine de sağlıklı değil. Çünkü “müelliflik” mimarın ürettiği esere sahipliğidir ve bu biraz önce de söylediğim gibi bu mimarın yasadan gelen hakkıdır. Türkiye’nin de imzaladığı bir uluslararası Bern Sözleşmesi var. Bu düzenleme “Bern” hükümlerine de aykırıdır. Bu anlamda da, uluslararası sözleşmelere aykırı bir düzende olduğu için imzalanan sözleşme de çiğnenmiş oluyor. Hatta yeni düzenleme, eser olduğunu kabul etse bile, muvafakat şartı oluşması konusunda sadece paraya bağlı bir ilişki kuruyor. Böyle bir düzenleme şu anlama geliyor : Yerel yönetim, siyasi görüşü doğrultusunda o bölgenin mimari tarzını belirleyebilir ya da belli çıkar ilişkileri doğrultusunda karar verebilir. Örneğin bir belediye diyebilir ki, Selçuklu tarzı yapıları kabul edebiliriz, diğerlerini etmiyoruz. Başkası, başka türlü diyebilir. Çok tehlikeli bir süreçle karşı karşıyayız. Bu düzenleme meslek odalarının kuruluş yasasından gelen, meslek alanlarının düzenlemesi ve meslek mensuplarının mesleki faaliyetlerinin sicil kayıtlarının tutulması ve onlarla ilgili çalışmaların yürütülmesi konusunda, bunların yapılamayacağına dair bir düzenleme. Bu da anayasadan gelen meslek odaları haklarının gasp edilmesi anlamına gelir. Böyle bir şeyin yasal dayanağı olmamasına rağmen, bunu belli bir yasaya sokarak hukuksuz bir sürecin önünü açmaktadırlar. Meslek örgütlerinin, meslek alanında da meslek mensuplarının haklarını ve çalışmalarını düzenleyici rolleri vardır. Maalesef bu konuyu kaldırılmak üzere bir girişimde bulundular. Bunun tamami ile siyasi bir karar olduğunu düşünüyorum. Ama burada mağdur olan meslek mensupları, büyük bir camia var".

“Asıl amaç mesleki örgütlenmeyi dağıtmak”

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk ise düzenlemenin, TMMOB’un Gezi eylemleri ile başlayan, hükümete karşı duruş sergileyen eylemleri sebebi ile cezalandırma girişimi olduğunu söyledi. Öztürk şunları söyledi:

“Mesleki denetimler, raporlar odamızdan geçmekteydi. Yeni oluşacak yapı ile bu ortadan kalkacak. O raporları kimin ve  nasıl hazırlayacağını, hazırlayan kişinin mesleki bir suçunun olup olmadığını bakanlık değerlendiremez. Bazı kritik olan mesleklerde bu denetleme ortadan kalkacağı için sorunlar ortaya çıkacaktır. Raporların mühendis olmayanlar tarafından hazırlanmış olması gibi bir durum geçmişte yaşandı ve sıkıntıları görüldü. Bu düzenleme ile yapılmak istenen, iş rapor denetimini ortadan kaldırmak ve üyelerin oda ile bağlantısını kesmek. Çünkü bu raporlar odanın denetiminden çıkınca, pek çok üye de oda ile ilişkisini kesebilir. Mesleki anlamda kaos olabilir. Meslek üyesi olmayan bir kişi rapor hazırlayabilir. Hazırladığı raporun doğruluğu, içeriği, yanlışlığı, varlığı, yokluğu, hazırlanıp hazırlanmadığı gibi meselelerde sorunlar çıkabilir. Bir kaos olabilir ama burada esas yapılmak istenen meslek odalarındaki mesleki örgütlenmeyi dağıtmak. TMMOB’un Gezi eylemleri ile başlayan, hükümete karşı duruş sergileyen eylemleri sebebi ile cezalandırma girişimidir. Kaos budur”