"TMMOB'u Ortaya Çıkaran İhtiyaçlar Artıyor"

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı'nın, "TMMOB'u ve bağlı odalarını işlevsizleştirmek, mimari projeleri fikir ve sanat eserleri yasası kapsamında eser olmaktan çıkarmak" gerekçeleriyle eleştirdiği düzenleme için İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İSMD) Başkanı Ersen Gürsel, "Kent plancılığı ve mimarlık mesleği açısından son derece sakıncalı sonuçlar doğuracak bir oluşumun önünü açmaktadır" yorumunu yaptı. TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı Necati Uyar ise "Buradaki tek amaç, Odaların en önemli gelir kalemini ortadan kaldırmak ve güçsüz bırakmak" derken; Doğan Tekeli de "TMMOB'u ortaya çıkaran ihtiyaçlar giderek artıyor" şeklinde konuştu.

Ersen Gürsel: Yasanın Cumhurbaşkanı tarafından kabul görmemesini bekliyoruz

Hükümet bu son torbanın içine koyduğu Mimarlık-Mühendislik yasası ile kent plancılığı ve mimarlık mesleği açısından son derece sakıncalı sonuçlar doğuracak bir oluşumun önünü açmaktadır. Uygulamaya sokulmak istenen kararlar; fiziksel yapılanmayı özgürlüğünden kopararak, kimliksizleştirilmiş bir kentsel çevrenin oluşmasını hızlandıracaktır. Anlaşılan o ki siyasi irade; ekonomik değerler üretmeye yönelik tasarrufları çoğaltmanın mimar, şehir plancıları ve mühendislerin mevcut yasada verilen haklarını ellerinden almakla mümkün olduğunu düşünüyor.

Hükümetin yasa ve yönetmelikler üzerinde yaptığı değişiklikler, fikri mülkiyet haklarını ve mimari eserleri korumayı amaçlayan, Türkiye’nin 1951'de imzaladığı, uluslararası Bern Sözleşmesi'ne de aykırıdır. Yaptıkları projelerle sadece ulusal değil, uluslararası düzeyde de hizmet veren, yetkinlikleri kanıtlanmış mühendis ve mimarların üye olduğu TMMOB'yi itibarsızlaştıran yasanın, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından kabul görmemesini bekliyoruz.

Necati Uyar: Türkiye’nin seçime kadar kaybı büyük olacak

Burada odaların önemli gelirini ortadan kaldırıp, odaları çökertemeye, işlemez hale getirmeye yönelik bir çalışma var. Odalarda çalışan binlerce insanı, bir günde işsiz bırakabilecek bir karar. Odaların yürüttüğü bilimsel çalışmaları, yayın çalışmalarını, diğer taraftan davaları durdurmaya yönelik bir durum. Konunun halk tarafından doğru okunması gerekiyor. Burada tek bir amaç var: Odaların en önemli gelir kalemini ortadan kaldırmak ve odaları güçsüz bırakmak. Buna benzer bir düzenleme, torba yasa olarak 6 ay önce gündemdeydi. TMMOB etkili bir muhalefet başlattı. Daha sonra Bakan Bey görüşme talebinde bulundu. Bu görüşmeye oda başkanı olarak, ben de katıldım. Toplantıda bize, böyle bir durumun kesinlikle gündemlerinde olmadığı ve böyle bir düzenleme yapmayı düşünmediklerini, hatta TMMOB’un ya da odaların istedikleri bir şey varsa, burada oturulup konuşulabileceği söylendi. Bizim tavrımız, “dokunmayın yeter” olmuştu. Ama anlaşılıyor ki, Gezi parkı bu anlayışı değiştirmiş. Neden ilgisiz bir kanun maddesinde, gecenin bir yarısı böyle bir düzenleme önerge ile getirilerek geçirildi. Tamamen intikam almaya yöneliktir. Odaları bundan sonra yani seçime kadar geçecek talan sürecinde, etkisiz bırakmak içindir. Denetimsiz kaldıkları için bakanlıklar ve belediyeler pervasızca işlere imza atacaklardır. Türkiye’nin seçime kadar kaybı çok büyük olacak diye düşünüyorum.

Doğan Tekeli: Doğrusu açıklaması imkansız bir durum

Mimarlığın meslek olarak değeri ve Türkiye'ye yapacağı, yapması gereken katkılar, tamamen göz ardı ediliyor. Bir nevi, "mimara, meslek odalarına ihtiyacımız yok; biz, yapacağımızı kendi kendimize yapıyoruz" deniliyor. Bu gidiş, tabiatıyla kabul edilemez. Ne dünyadaki mimarlık uygulamalarına, ne de kabul edilmiş, kazanılmış mimarlık haklarına uyar. Doğrusu açıklaması imkansız bir durum; düzenlemenin ayrıntılarını bilmemekle birlikte ne diyeceğimi şaşırıyorum; nasıl davranacağız, haklarımızı nasıl koruyacağız?

TMMOB'u ortaya çıkaran ihtiyaçlar giderek artıyor. Mimarlar kendi aralarında daha önce Mimarlar Derneği gibi örgütler altında bir araya gelmişlerdi. Gençliğimde, imza yetkisinin kimde olduğu, ruhsat projeleri nasıl imzalanır gibi kurallar olmadığı için birçok olay cereyan ettiğini gördük. O zaman belediye Cağaloğlu'ndaydı; oradaki kahvelerden birinde oturan bir meslektaşımız ya da bir kalfadan, mimari projelere imza alınıp ruhsat için belediyeye sunulabiliyordu. Bunun gibi disiplinsizlikler ve bilhassa yapılaşmanın hızlanlanması, 1950'li yıllardan sonra ekonomik gelişmenin artması, mimarların ve mühendislerin örgütlenmesi ihtiyacını doğurdu. Ve Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarı Orhan Alsaç'ın girişimleriyle mimarlığı düzenleyen bazı yönetmelikler çıktı. Mesela o zamana kadar bir ücret tarifemiz yoktu. Yarışmaların nasıl olacağını ve topluma nasıl güven getireceğine yönelik bir yarışma yönetmeliği hazırlandı. Bu gayretlerle 6235 sayılı TMMOB Kanunu da çıktı.