Mimarların Telif Hakları Değişiyor!

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, inşa edilecek yapılarda uyulması gereken standartları Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile belirledi. Dünya Gazetesi'nden Leyla İlhan'ın haberine göre, 8 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelikle balkonlu binalar geri geliyor. Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Başkanı Avukat Ali Yüksel radikal değişikler içeren yönetmeliğin sektöre farklı bir bakış açısı getirdiğini söyledi. Bu yönetmelikle balkonlu evlere geri dönüş döneminin başlayacağını aktaran Yüksel, “Son 10 yıldaki imar uygulamaları nedeniyle balkonlar azalmış, küçülmüş nerdeyse yok olmuştu. Çünkü önceki yönetmelikte balkonu dairenin metrekaresine sayıyordu. Şimdi balkon dairenin metrekaresi dışında tutuluyor” dedi.

"Mimar Hakları mı? O da Ne?"

Bir nevi emsal artışı getirildi

Yeni yönetmeliğin ayrıca asansör boşluğunu, bahçede dinlenme için yapılan oturma alanları,  9 metrekareye kadar olan bekçi kulübesini, havuzu, garajı belli çıkmaları artık dairelerin içine koymadığını belirten Yüksel, “Böylece bu alanlardan yüzde 20’ye varanı bir oranı emsalden düşme imkanı sağlıyor. Bir nevi emsal artışı getirdi. Yani 5 katlı 1000 katrelik bir daire yaptığınızda ilave 200 metrekarelik bir alanı emsal dışı tutuyor. Aşağı yukarı 5-10 metrekarelik bir balkon imkanı sağlıyor. Buda arsa sahibi ile müteahhidin metrekare korkusu yaşamadan kat bahçesi, balkon ve kış bahçesi yapmasına olanak sağlıyor” diye konuştu.

Yönetmeliğin toplu yapılarda ayrı ayrı olsa da toplam büyüklüğü 3 bin metrekareye kadar olan havuzların da emsal dışında tutulduğunu aktaran Yüksel, hobi ve oyun odalarının da emsal dışı tutulduğunu söyledi. Nüfusu az olan küçük bölgelere yüksek bina yasağı geldiğini aktaran Yüksel, “Nüfusu 5 binin altında olan bölgeler 2 kattan yüksek bina yapamıyor. 49 bin nüfuslu olanlara ise 5 kata kadar yüksek bina yapma izni veriliyor” dedi.

Yönetmelikte rezidanslara ait düzenlemeler de yer alıyor. Yeni yönetmelikle rezidansların artık yüksek nitelikli konut adını aldığını aktaran Yüksel, “Bir yapının hem konut hem iş yeri olarak işletilmesiyle ilgili kanuni sıkıntılar vardı. Çünkü bir konutu iş yeri olarak kullanmak için diğer maliklerde izin almak gerekiyordu. Konutun ve iş yerinin elektrik ve su faturaları farklı tarifelerden veriliyor. Satış ve kiralama sistemleri de farklı. Gece gündüz yaşama imkanları farklı olduğu için güvenlik ve vergi problemleri gündeme geliyor. Bu karışıklık çok konuşulduğu için rezidansları konut sayarak doğru bir uygulama yaptı. Bu tip karma yapılarda yaşanan tanımlama sıkıntısını ortadan kaldırdı” diye konuştu. Yüksel, bu uygulama ile home ofis kavramının da tarihe karıştığını kaydetti.

Yüksel, yeni projelerde ticaret ve konut izini olan bir arsada konutun ve AVM’nin ayrı binalarda yapılacağını söyledi. Yönetmeliğin aynı zamanda gizli bir af yönetmeliği niteliğinde olduğunu aktaran Yüksel, yönetmelikteki 12 maddesinin inşaatı bitmiş ancak herhangi bir nedenle iskanı alınmamış projelere yapılacak kontroller sonucu projeye aykırı çok fazla şey yoksa iskan verileceği hükmünün yer aldığını söyledi. Bu şekilde binlerce konutun iskan sahibi olacağını belirten Yüksel, “Sadece Başakşehir’de 5 bin 60 konut faydalandı ve bir hafta içinde iskanını aldı. Ya süresinde alamadıkları için ya da harçları yüksek olduğu için alınamayan iskan iskan affı ile alınmaya başlandı” diye konuştu.

Mimarların telif halkları değişiyor

Yönetmelikte mimarların telif halklarını etkileyen düzenlemeler de var. Ali Yüksel, mimarları etkileyen yönetmelikteki maddenin mimarlar için sıkıntı doğurduğunu söyledi. Şehirlerde mimarların yaptığı projelerde Fikir Eserleri Kanunu’nda dolayı telif hakkı olduğunu kaydeden Yüksel, “Bu hak ömür boyu artı 70 yıl boyunca korunuyor. Bu haktan dolayı binada yapılacak değişiklikler için mimardan izin almak gerekiyordu. Yönetmelikle ve Yeni İmar Kanunu ile bu hakkın kaldırılması söz konusu” dedi.  Yüksel şöyle konuştu: “Yönetmelikle mimari yapılar sanat eseri olan olmayan olarak ayrıldı. Eğer mimari eser değilse izin almaya gerek kalmıyor. Ancak eser niteliğinde ise kişiye telif hakkı ödeme getiriliyor.”

Meclis’ten ilk çıkacak kanun olacak

Bu yönetmeliğin aynı zamanda Meclis’te tasarı halinde bekleyen İmar Kanunu’nun habercisi olduğunu aktaran Ali Yüksel, “Şu anda çıkan maddeler uygulamada olan mevcut İmar Kanunu’yla çelişebilir. Meclis’in açılışında gündeme gelecek ilk olacak” dedi. Yeni yönetmeliğin 27 metrekarenin altında küçük konutların yapılmasını engellediğini belirten Yüksel, bu uygulamanın Avrupa’da olduğunu belirtti. Bir insanın ihtiyacı olan alanın metreküp olarak belirlendiğini aktaran Yüksel, böylece alçak tavanlı binaların yapılmasının da engellendiğini kaydetti.