|
Alman Heinrich Schliemann 8 yaşındaydı. İzmirli hemşerimiz
Homeros’un “İlyada” destanını okuduktan sonra
Prens Paris’in güzel Helene’yi kaçırdığı “düşsel” Troia kentini
bulmayı kafasına koydu. 1871’de Çanakkale’de ilk kazmayı
vurduğunda Troia’yı buldu.
Belçikalı Marc Vaelkens 6 yaşındaydı.
Schliemann’ın Troia’yı buluş öyküsünü okuduktan sonra babasına
“Ben büyüyünce arkeolog olup Türkiye’de kazı yapacağım” dedi. 19 yaşında
arkeoloji öğrencisi olarak Sivrihisar yakınlarında
Pessinus antik kentinde Belçika heyetinde ilk kazmasını vurarak
sözünü tuttu.
1989’da Burdur Avlasun’daki Sagalassos
antin kentini 5 kişiyle kazmaya başladı. 1700 m yüksekliğinde, dağ başındaki bu
“kayıp kent”teki kazı heyeti yıllar geçtikçe 20 ülkeden 100 uzmanı geçer oldu.
Neler bulmadı ki!
Bunlardan biri de adaşı Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un
İS 161-180 yılları arasında yaptırdığı “Antoninler” çeşmesi
idi. 28 m uzunluğunda, 9 m yüksekliğindeki çeşmede insan boyunun iki katı
büyüklüğünde anıtsal heykeller vardı, 4.5 m yüksekliğinden su, şelale gibi
akıyordu.
İS 650’de korkunç bir deprem “çeşmeyi” yıkmakla kalmamış, kentin
“kaybolmasına” da neden olmuştu. Marc, Türk yüksek mühendis Semih
Ercan’a çözmesi için dev bir bilmece verdi. Semih, kalıntılar içinde
çeşmeden geride kalan 3500 parça irili ufaklı, bölük pörçük mermer ve taşları
derleyip toplayıp çeşmeyi yeniden yaratmalıydı. Semih 1998’de kolları sıvadı,
Ağlasunlu taş ustalarını yanına aldı, kalıntı taşları tasnif etti. Aralarındaki
bağlantıları saptamakla kalmadı, eksik parçaları tamamlamak için yöredeki 200
taş ve mermer ocağında incelemeler yaptı. Cumartesi günü Semih, konuklarına “13
yıllık düşünün” gerçekleştiğini gösterdi. Sanki çeşme yıkılmamıştı. Sanki deprem
olmamıştı ve çeşmenin şelalesi de gürül gürül akıyordu.
Altı yıl önce devreye giren Aygaz, Belçikalı bazı ailelerin
himayesine ek olarak bu onarım işinin hamiliğini yüklenmişti. Aygaz Genel Müdürü
Yağız Eyüpoğlu, “Bu görkemli çeşmeyi gelecek kuşaklara
bırakmanın mutluluğunu yaşadığını” söyledi. Keşke öteki şirketlerimiz de
Sagalassos’a giderek bu başarıdan ders alıp arkeolojik çalışmalara katkıda
bulunsalar.
Çeşmenin açılış töreninde konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul
Günay, “Bu çeşmeden çıkan ve Burdur Müzesi’nde sergilenen anıtsal
heykellerin kopyalarının da yaptırılarak bir yıl içinde yerine konulacağına” söz
verdi.
“Marcus”un yaptığı görkemli çeşmeyi yeniden yaratan “Marc”, duygusal
konuşmasını “Son olarak, teşekkür etmek istediğim biri daha var. O yaşamımın her
köşesine kendini dahil etti. O bana yaşamımın en güzel günlerini ve duygularını
yaşattı: Teşekkürler Sagalassos” sözleri ile bitirdi.
|
