Kira Artışında ‘Hayalet Ev’ Baskısı

Enflasyonun altında kalan yüzde 25’lik kira artış sınırlamasını yetersiz bulan, tahliye sorunu yaşamak istemeyen ve piyasanın yükselmesini bekleyen mülk sahipleri evlerini boş tutmaya başladı. Bu boş tutulan evler sektörde ‘hayalet ev’ olarak tanımlanıyor ve kira artışlarını tetikliyor.

Emlak uzmanlarına göre blok halinde bazı projelerden daire satın alan Çinli yatırımcıların yanı sıra, bazı Ortadoğu ve Körfez ülke vatandaşları da evlerini boş tutuyor. Emlak danışmanları, su faturalarından yola çıkılarak yapılan belirlemelere göre, İstanbul’da bu şekilde 400 bin “Hayalet konut” olduğuna işaret ediyor.

Dünya’dan Hamide Hangül’ün haberine göre; her ne kadar enflasyon haziranda ‘bedava doğalgaz’ etkisiyle düşüş gösterse de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mayıs verilerine göre, son 12 aylık enflasyon yüzde 63,7. Ancak kira sınırından dolayı sözleşme yenilemelerde zam oranı yüzde 25’i aşamıyor.

Kira getirisinden hoşnut olmayan mülk sahipleri de çözümü, eski kiracısını çıkartıp evini daha yüksek fiyattan kiralamada bulurken, araştırmalar kira artışının hız kesmediğini ortaya koydu. sahibinden.com ve Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Nisan 2023 araştırmasına göre, kiralık fiyatları metrekare başına, geçen yıla oranla ülke genelinde yüzde 117 arttı. Getirisi sürekli katlanan konut yatırımına yabancıların da ilgisi büyük. Bu yılın ilk 4 ayında yabancılara 13 bin 483 konut satıldı ve toplam satışlardan yüzde 3,7 pay aldı.

'Zam sınırı var' diyen boş tutup yükseliş bekliyor
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenul Komite Başkanı ve Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan, mülk sahiplerinin evleri boş tutmasında, kiralama konusunda kendisinin ya da çevresindeki yakın insanların yaşadıkları olumsuz tecrübelerin etkili olduğuna işaret etti.

Akdoğan, “Kiralıktan sonra mülk sahibi, evi satmak istediğinde kiracının çıkmak istememesi, daireye iyi bakmayacağını düşünmesi ya da geçmiş deneyimlerden dolayı kiralamaya soğuk duruyorlar. Öte yandan kiraya yüzde 25 sınırı da bunu tetikledi. 'Zam sınırı var, niye kiralayım' diyenler var. Boş tutup, belki ilerleyen aşamada piyasanın yükseleceğini öngördükleri için hareket edenler de var." dedi.

Satılık konut fiyatlarında çok hızlı bir artış beklemediklerine işaret eden Akdoğan, "Orada bir doygunluk var. Eskisi gibi hızlı bir fiyat artışı görmeyiz. Ancak kirada aynı hareketlilik devam eder. Çünkü halen arz sıkıntısı var. Örnek olarak bu yıl ev fiyatlarına yüzde 30 zam gelecekse kiraların yüzde 40-50 artacağını düşünüyorum. Satılıkta yüzde 20 zam olursa kiralıklar yüzde 30 artar." bilgisini verdi.

'Kiracıyı çıkartamam' diye düşünenler boş bırakıyor
Master Türk Grubu Başkanı Gökhan Taş da kiraya yüzde 25 zam sınırına işaret ederek, "Bu da insanların evlerini kiraya vermelerini engelliyor. 'Kiracıyı çıkartamayacağım' diye düşünenler de kiraya vermiyor. Şu yapılabilir, boş evlere ilişkin yaptırım ya da kiraya verilmesi için ek vergiden ziyade konut arzıyla buna çözüm bulunmalı. Konut arzı için yapılacak inşaatlarda belli bir fiyat garantisi verilip, fiyatların bir dengeye oturması sağlanabilir." değerlendirmesinde bulundu.

İş ve tatil amaçlı kullanan da kâr satışı için bekleyen de var
İmpomes Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Müberra Oflaz, Türkiye’de boş konut sayısının arttığı bir dönem olduğunu söyledi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi rakamlarına göre, sadece İstanbul'da boş duran 400 bin konuttan bahsedildiğini, bunun farklı gerekçeleri olduğuna işaret eden Oflaz, şu değerlendirmelerde bulundu: “Öncelikle kira kontratlarında artışı yüzde 25 ile sınırlayan düzenleme 1 Temmuz'da sona erecekti, ancak yeniden uzatılması gündemde. Bu durum kiralamalarda dengeyi bozuyor, kimse milyonlarca lira vererek aldığı konutunu düşük kira ile kiralamak istemiyor. Satmak istediğinde kiracılı olarak bu konutların satışı mümkün olmuyor. Boşken satmanın planını yapıyor.

Elinde birden fazla evi bulunanlar beklemede. Çünkü en uygun fiyattan alıp yüksek fiyattan satmak için yatırım yapıyorlar. Piyasa şu anda dengelenmiş değil, önümüzdeki aylarda fiyatların daha fazla yükseleceğini düşünen yabancı yatırımcılar, kar realizasyonu yapmak için satışa uygun zamanı bekliyorlar. Türkiye'de bazı yerlerde, planlama ve yönetim eksiklikleri nedeniyle konutların boş kalması sorunu yaşanıyor. Özellikle kentsel dönüşüm projelerinde, yerleşim planlaması ve yeni konutların yapılması sürecinde yaşanan aksaklıklar, boş konut sayısının artmasına neden olabiliyor.”

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.