|
ürkiye'nin İstanbul başta olmak üzere en iyi lokasyonlarında milyon
dolarlık yatırımlarla yapılan emlak projeleri yabancılara satışların
önündeki engeller nedeniyle istediği hedef kitleye ulaşamıyor.
İstanbul'da çok sayıda lüks proje yabancılara pazarlanmak için yapılırken kriz
sonrası sermayenin el değiştirdiği ve uluslararası piyasalardaki paranın yönüne
hakim olan Rusya, Kazakistan,
İran, Arap ülkeleri ve
Azerbaycan gibi 'kardeş' ülkelerin de aralarında bulunduğu
ülkelerin vatandaşlarına 2008 yılında yabancılara mülk satışını engelleyen
yasadan dolayı satış yapılamıyor. Düzenlemelerden herkes şikâyetçi.
İstanbul'un küresel bir ticaret ve kültür merkezi olması nedeniyle
özellikle petrol zengini Arap ve Orta Asya
ülkeleri ile Rusya'dan birçok işadamı ikinci adres olarak Türkiye'ye yerleşmek
istiyor. Tercihleri etkileyen bir başka neden de kültürel yakınlık. Buna karşın
birçok milyarder işadamı kapıdan geri çevriliyor. Bu şikâyetin alıcı tarafındaki
yüzü. Bir de petrodolar milyarderlerine ev satarak işlerini büyütmek isteyen
Türk inşaat firmaları var. Yabancılara mülk satışını sınırlayan düzenlemeler
nedeniyle Türkiye'ye milyarlarca dolar kazandıracak projeleri yabancı
müşterilere satamamaktan şikâyetçi olan inşaat firmaları "Tüm sistem dön dolaş
150-200 Türk müşteriye ev satma üzerine kurulu. Bir taraftan yabancılar
kapımızda, bir taraftan müşteri bulamıyoruz" diyor. Benzer şikâyetler, "Bu
insanlar İngiltere, Fransa'da, Amerika'da ev alabiliyorlar, çiftlik, malikane
alabiliyor. Oralarda bu problemle karşılaşmıyorlar" diye de yapılıyor.
Emlak uzmanları şimdiye kadar yapılan satışların 2008 öncesinde
yapıldığını, daha sonra ise yabancılara emlak satışının tamamen durduğunu
söylüyor. Rakamlar da emlakçıları doğrular nitelikte. 2006- 2008 döneminde
yabancılara yılda ortalama 3 milyar dolarlık gayrimenkul satışı yapılırken,
geçen yıl hem kriz hem de yasal engellemeler yüzünden söz konusu rakam 1.8
milyar dolara düştü.
Proje, askeri tesis yakınındaysa yabancıya
satışta zorluk çıkıyor
Türkiye'den mülk edinmek isteyen
yabancılar için önceden askeri birimlerden izin çıkması gerekiyor. Güvenliği
tehdit edecek bölgelerde bazı ülke vatandaşlarına yasaklar bunun nedenini
oluşturuyor. Bir diğer engel ise askeri yasak ve güvenlik bölgelerin ilgili
kurumlarca bilinmemesi. Bu nedenle de bazı projelerde yabancıya satışa dolaylı
olarak izin verilmiyor ya da işlemler 6 aya kadar uzuyor. Emlak uzmanları bazı
projelerin askeri tesis yakınlarında olması nedeniyle yabancıya satışlarda
engeller bulunduğunu söylüyor. Pek çok firma ve inşaat sahibinin bile satışa
kadar bunun farkında olmadığını ancak talepler geri çevrilince bu sorun ile
karşı karşıya kaldıklarını anlatıyor.
Rus, Azeri, Arap ve Kazak
sırada ama bir türlü eve giremiyor
Avrupa ülkeleri vatandaşları
ile ABD gibi ülkelere satışın önünde bir engel bulunmazken Türk vatandaşlarına
mülk satmayan ve son dönemde küresel sermayeye yön veren Rusya,Kazakistan, İran,
Arap ülkeleri ve Azerbaycan gibi Türki Cumhuriyetlerinin vatandaşları da
Türkiye'de ev sahibi olamıyor.
Roman Abramoviç,
Rus pasaportuyla ev alamaz
Karşılıklılık ilkesi bulunmayan ülke
vatandaşları kendi pasaportlarıyla ev alamazken Türk vatandaşlığına
geçtiklerinde ev sahibi olabiliyor
Yabancılara satışın önündeki
engellerin başında mütekabiliyet (karşılıklılık ilkesi) geliyor. Bu ilke,
Türklerin yurtdışında mülk edinemediği ülkelerin vatandaşlarına Türkiye'den de
konut satışının engellenmesini içeriyor. İngiltere, Fransa gibi Avrupa ülkeleri
ile ABD gibi ülkelerde bu sorun yaşanmazken küresel kriz sonrasında sermayenin
en değiştirdiği Rusya, Kazakistan, İran, Ürdün, Türki Cumhuriyetler gibi
ülkelerin vatandaşları Türkiye'den mülk alımında engellerle karşılaşıyor.
Örneğin İngiltere'de yaşayan ve ünlü futbol kulübü Chelsea'nin sahibi olan Rus
milyarder Roman Abramoviç, Rus pasaportuyla geldiği takdirde Türkiye'den ev
alamıyor. Abramoviç'in Türkiye'de konut alabilmesi için ya İngiliz pasaportunu
göstermesi ya da Türk vatandaşlığını seçmesi gerekiyor. Bunun yanı sıra yabancı
uyruklu vatandaşların taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinimleri 25 dönümle
sınırlandırıldığından, bu miktarı geçen edinim talepleri tapu sicil
müdürlüklerince reddediliyor. Ayrıca daha büyük araziler için ise Bakanlar
Kurulu kararı gerekiyor. Ancak inşaat şirketleri bir yandan bu talebi geri
çevirirken diğer yandan da farklı yöntemlere başvuruyor. İzlenen yöntemlerden
ilki karşılıklılık ilkesinin bulunmaması nedeniyle satış yapılamayan ülke
vatandaşlarının yanlarına Türk bir ortak alarak şirket kurması. Konutları da bu
şirket aracılığıyla alabiliyor. Özellikle son dönemde başvurulan bir diğer
yöntem ise yabancı vatandaşların konut edinmek için Türk vatandaşlığına geçmesi.
 Ev için Türk
oluyorlar
SİNPAŞ İcra Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik, bizden
konut almak isteyen Azeri ve Kazak'ların konut taleplerinde sorun yaşıyoruz. Bu
ülke vatandaşları ancak Türk ortaklı şirket kurarak bu sorunu aşıp konut sahibi
olabiliyor. Bu sefer de şirket kurma maliyeti, gelir vergisi, vergi beyannamesi
gibi ek yüklerle karşı karşıya kalıyorlar. Bosphorus City projesinde bu yolla
yaklaşık 100 kişiye ev sattık. Kimi Azeriler'de Türkiye'den konut alabilmek için
Türk vatandaşlığına geçmeyi tercih ediyor" diye konuşuyor.
|
