EMO: "Sanayicilerin Elektrik Faturası Daha Fazla Zamlandı"

Mesken kullanıcılarının elektrik fiyatlarına 1 Nisan 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 2.9'luk zam yapılmıştır. Elektrik fiyatını oluşturan kalemlerden enerji bedeline yapılan zammın yüzde 5.95 olması; bu kalem üzerinden oransal olarak kesilen fon-vergi benzeri kesintilere de zam yapılması anlamına geldiği için aylık asgari 230 kilovat saatlik (kWh) elektrik tüketen bir hanenin faturası 106 TL'ye çıkmıştır. Böylece 2017 yılsonuna göre konut kullanıcılarının elektrik faturalarına yapılan zam yüzde 11.95'e ulaşmıştır. Elektriğin ana girdi olduğu büyük sanayi kuruluşları için ise Nisan ayından itibaren çok daha yüksek elektrik faturaları ödeme zorunluluğu doğacak.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK); 1 Nisan 2018 tarihinden itibaren geçerli olacak elektrik tarifesini 30 Mart 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Konut tarifesinde "perakende enerji bedeli" kalemi; yüzde 5.95 zamla 23.0927 kuruştan 24.4666 kuruşa yükseltilmiştir. Tarifedeki dağıtım bedeli kalemi ise yüzde -2.96 düşüşle 13.0444 kuruştan 12.6585 kuruşa indirilmiştir. Böylece fon ve vergiler hariç olarak nihai birim bedel yüzde 2.73'lük artışla, 36.1371 kuruştan 37.1251 kuruşa yükselmiştir. Ancak faturaya eklenen yüzde 1lik enerji fonu, yüzde 2'lik TRT payı ve yüzde 5'lik Belediye Tüketim Vergisi'nin oransal olarak sadece "perakende enerji bedeli"ne uygulanması nedeniyle zam oranı faturalara yüzde 2.73 yerine yüzde 2.89 olarak yansıyacaktır.
EMO'nun 4 kişilik bir ailenin en az harcama ile ayda 230 kWh elektriğe ihtiyacı olduğu hesabından yola çıkıldığında; 31 Aralık 2017 tarihinde 94.75 TL olan aylık asgari elektrik faturası, 1 Ocak 2018 zammıyla 103.9'a, 1 Nisan 2018 tarihli zamla birlikte ise 106.07 TLye yükselmiştir. 1 Ocak 2018'den itibaren de mesken kullanıcıları için elektriğe yüzde 8.8 zam yapılmış olduğu dikkate alındığında, kümülatif olarak bu yılın ilk 4 ayında elektriğe yapılan zam oranı yüzde 11.95'e ulaşmıştır. Asgari yaşam şartları için gerekli elektrik enerjisi için Aralık 2017 döneminde 94.75 TL fatura ödemesi yapan yurttaşlar, aynı tüketim için Nisan 2018'den itibaren 106.07 TL ödemek zorunda kalacaklardır.

Türkiye yıllık elektrik tüketiminin 290 milyar kilovat saat alınarak, elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 22'sinin konutlar tarafından gerçekleştirildiği dikkate alındığında; yapılan zam nedeniyle mesken kullanıcılarından 1 yılda 3.14 milyar TL fazladan tahsilat yapılacaktır. Yine bu zamla birlikte elektrik faturası üzerinden kesilen vergi benzeri kalemlerin yükü de artmıştır.  Katma Değer Vergisi olarak 4 milyar 488 milyon TL, yüzde 5'lik Belediye Tüketim Vergisi kapsamında 780.5 milyon TL, yüzde 2'lik TRT payı kesintisi kapsamında 312.2 milyon TL, yüzde 1'lik Enerji Fonu kapsamında 156 milyon TL olmak üzere 1 yıl içinde hanelerin elektrik faturaları üzerinden toplam 5.7 milyar TL vergi ve benzeri kesinti yapılacaktır.

Yurttaşa Zam, Dağıtım Şirketine İndirim
Elektrik tarifesinde dağıtım bedeli kaleminde indirim yapılırken, dağıtım şirketlerinin buradaki gelir kaybını telafi etmek üzere TETAŞ üzerinden Nisan 2018 tarifesiyle örtülü bir sübvansiyon da yürürlüğe konulmuştur. Dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçak enerji tüketimleri için kamu şirketi Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt A.Ş.'den (TETAŞ) aldıkları elektriğin birim bedeli 1 Nisan 2018 tarihinden geçerli olmak üzere indirilmiştir. TETAŞ'ın dağıtım şirketlerine "teknik ve teknik olmayan kayıp enerji satışları ile görevli tedarik şirketlerine yapılan satışlarda" uygulayacağı fiyat yüzde 21 indirilerek, 18.008 kuruştan 14.1 kuruşa düşürülmüştür. Kayıp ve kaçak enerji satışında yapılan indirim nedeniyle TETAŞ'ın uğrayacağı zarar ise genel aydınlatma kapsamında dağıtım şirketlerine sağlanan ve nihai olarak faturası yine kamu tarafından ödenen enerji bedeline yapılan zamla kapatılmak istenmiştir. TETAŞ'ın genel aydınlatma amacıyla sattığı elektriğin birim bedeli yüzde 5.4 zamla 20.63 kuruştan, 21.81 kuruşa yükseltilmiştir.

Sanayi Daha Çok Etkilenecek
Yeni tarifeden en çok sanayi kuruluşları etkilenecektir. Çoğunluğu büyük sanayi kuruluşu ya da Organize Sanayi Bölgeleri olan bu tüketicilerden, doğrudan iletim sistemine bağlı olduklarından, "dağıtım bedeli" alınmamaktadır. Bu nedenle bu kullanıcılar "Perakende enerji bedeli"ne yapılan zamdan doğrudan etkilenecek olup; birim elektrik kullanımı başına yüzde 4.91'lik artışla 21.97 kuruş yerine 22.98 kuruş ödeyeceklerdir. Ekim-Aralık 2017 döneminde uygulanan tarifede ise perakende enerji bedeli için 20.52 kuruş ödeme yapılırken, 2018de yapılan toplam zam ise yüzde 11.98'e ulaşmıştır.

Öte yandan tüketimleri 50 milyon kWh sınırını aşan ve görevli tedarik şirketinden enerji alan iletim sistemi kullanıcılarına ise 1 Nisan 2018'den itibaren Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulanacaktır. Resmi Gazete'de 20 Ocak 2018 tarihinde yayımlanan "Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ" kapsamında EMO'nun gerçekleştirdiği hesaplamaya göre zam oranı daha da yükselecektir. Açıklanan 1 MWh başına 62.74 TL'lik YEKDEM referans maliyeti ve 2017 yılı ortalama ağırlıklı piyasa takas fiyatı alınıp, bu yıl için 1.128 olarak açıklanan katsayı uygulandığında büyük sanayi kuruluşları için MWh başına fiyat 260.39 TL'ye ulaşmaktadır. Bu durumda yüksek tüketimi olan sanayi abonelerinin elektrik fiyatına yapılan zam oranı, geçen yılsonuna göre yüzde 26.88e kadar çıkabilecektir.

Elektrik fiyatlarına bu yılın başından itibaren yüzde 12'ye dayanan oranda zam yapılması, ekonominin temel girdisi olması nedeniyle pek çok üründe de fiyat artışlarını tetikleyici bir etki yaratacaktır. Zaten enflasyon yüksekliği nedeniyle sıkıntı yaşanırken, elektrik fiyatlarına yapılan küçük bir zammın dalga etkisi yaratacağı göz ardı edilemez. Elektrik hizmetinin kamusal bir anlayışla sunulmasını, bu çerçevede elektrik fiyatlarının da günübirlik çıkarlar ve piyasadaki etkin lobilerin taleplerine göre kalem oyunlarıyla değil, kamu yararı gözetilerek belirlenmesini talep ediyoruz.