Elektrik Zammı Konutta Yüzde 45'e Ulaştı

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu'nun 1 Ekim'de yürürlüğe giren elektrik zammına ilişkin açıklaması şöyle:

Resmi Gazete zamların hızına yetişemiyor

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 30 Eylül 2018 Pazar günü, elektrik tarifelerinde 1 Ekim 2018'den itibaren zam yapılmasını içeren değişikliği onayladı. EPDK'nin bir gün önce aceleyle onayladığı tarife değişikliği 1 Ekim'de Resmi Gazete'den önce ekonomi ağırlıklı haberleriyle bilinen yabancı bir ajans tarafından kulis haberi olarak kamuoyuna duyuruldu. Akşam saatlerinde Resmi Gazete'nin mükerrer sayısı yayımlanarak duyurulan tarife değişikliği, aynı saatlerde EPDK'nin web sitesinde yer almaya başladı.

EPDK tarafından tarife değişiklikleri 10 yıldır üç aylık dilimler halinde Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının başında geçerli olacak şekilde gerçekleştiriliyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesine "elektrik ve doğalgaza zam geleceğine" ilişkin haberlerin AKP sözcüleri tarafından yalanlanmasının ardından EDPK, 1 Temmuz'da beklenen tarife değişikliğini yapmamıştır. Seçim sonrasında ise normal değişiklik takvimi bir yana bırakılarak, Ağustos, Eylül ve son olarak Ekim ayında düzenli olarak zam yapılmaya başlanmıştır.

Ortalama konut faturası 137 TL'ye yükseldi

Son tarife değişikliğiyle perakende enerji bedeline; sanayide yüzde 25.4, ticarethanelerde yüzde 26.7, konutlarda ise yüzde 14.1'lik zam yapıldı. Enerji bedelleri artırılırken, dağıtım bedellerinde ise yüzde 3.04'lük indirime gidildi. Böylece tarife değişikliğinin; konut faturalarına yüzde 9, sanayi ve ticarathanelere yüzde 18 zam olarak yansıması sağlandı. İletim sisteminden direkt enerji alan ve dağıtım bedeli tahsil edilmeyen abonelerin artış oranı ise yüzde 19,6 olarak şekillendi.

Konutta toplam zam yüzde 45'e ulaştı

EMO'nun hesaplamalarına göre; 4 kişilik bir ailenin asgari yaşam standartları için gerekli 230 kilovat saatlik (kWh) faturanın bedeli ise Ekim 2018'de bir önceki aya göre yüzde 9'luk artışla 137,36 TL'ye yükseldi. Bir ay içinde gelen zamla, konut aboneleri ortalama olarak 11,34 TL fazladan ödeme yapacak. Böylece 2018 yılında yapılan zamlar, konut faturalarına toplamda yüzde 44,97'lik artış olarak yansıyacak. Aralık 2017'de 94,75 TL ödeyen konut aboneleri aynı tüketim için Ekim 2018'de 42,61 TL daha fazla ödemeye yapmak zorunda kalacaklar.

Son tarife değişikliğinin duyurulma usulü; bundan sonra da EDPK'nin zam oranın belirlemek için ayın son gününü bekleyeceği ve bir gün sonra geçerli olacak tarife sürprizlerini sürdüreceği anlaşılmaktadır. Söz konusu tarife değişikliği hızına Resmi Gazete'nin yetişemeyeceği bu ay ortaya çıkmıştır. Normal tarife değişikliği döneminde hükümete oy kaybına neden olmamak için zam kararı almayan EPDK, seçimlerin ardından ise peş peşe aldığı zam kararlarıyla, hem yurttaşları hem de artık maliyet analizi bile yapamayan sanayi kuruluşlarını bunaltmıştır. Elektrik tarifelerinin her an değişebileceği algısı, yatırım planlamasını etkileyeceğinden ekonomi için büyük bir tehditte dönüşmek üzeredir. Sanayinin temel girdisi olması nedeniyle elektrik tarifesinde yapılan değişikler, yurttaşlara iğneden ipliğe her şeyde zam olarak yansıyacağı göz ardı edilmemelidir. 

Ekonomik istikrasızlığı tetikleyen enerji maliyetleri, döviz kuru başta olmak üzere genel ekonomik göstergelerden olumsuz etkilenmektedir. Bu kısır döngünün temel nedeni özelleştirmelerle birlikte enerji alanın kâr esaslı bir piyasaya dönüştürülmesidir. Ekonomik kriz ortamında, tarifelerin ekonomik ve teknik gerekliliklerden uzak bir anlayışla belirlenmeye devam edilmesinin ağır sonuçları olacaktır. Alanda faaliyet gösteren şirketlerin zaman zaman birbiriyle çatışan çıkarlarının dengelenmesi anlayışı acilen terk edilerek enerji yönetiminin, kamu yararının esas alan siyasi ve ticari müdahalelerden uzak kamusal bir yapıya devredilmesi her zamankinden daha acil hale gelmiştir.