Eleştirel Kent Hareketleri

İstanbul S.O.S., daha önceki deneyimleri de alarak, ortak bir sesle eleştirel kentsel hareketin çıtasını yükseltmek üzere harekete geçiyor

Küresel krizin görünür kıldığı sorunlar akabinde “kentler insanlar içindir, kâr için değil” sloganıyla çıkış yapan, aralarında David Harvey gibi ünlü akademisyenlerin yer aldığı eleştirel kent araştırmacıları, neoliberal kentleşme biçiminin yıkıcılığına ve sürdürülemezliğine dikkati çekerek, eleştirel teori ve pratiğin daha adil bir kent için neler söyleyebileceğini tartışmaya başladılar.

İnsanları kârın önüne koyma talebinin aslında çoğunluğun hemfikir olduğu ortak bir arzu olduğuna işaret eden akademisyenler, tıpkı sağlık hizmetlerinde, eğitimde, hatta sanat alanında olduğu gibi kentin de neden kârdan önce insana hizmet prensibinin hayata geçirildiği, David Harvey’in deyimiyle bir “umut alanı” olarak ele alınamayacağını soruyorlar. Kentlerimizi hipertüketiciliğe ve rant mekanizmasına teslim eden ve kısaca neoliberal olarak tanımlayabileceğimiz, temel özelliği seçimle gelen yöneticilerin imkanları kârdan yana seferber etmek konusunda ana rolü oynamaları olan politikanın geriye çekilmesi için eleştirel teori ne yapabilir, ne önerebilir?

İşte geçtiğimiz pazar günü İstanbul’un Galatasaray Meydanı’nda bir gösteri yapan İstanbul S.O.S. sivil insiyatifi, ne yapabiliriz sorusuna Peter Marcuse’nin önerdiği stratejilerden ilkini gerçekleştirerek bir hareket yarattı. Eleştirel akademisyenlerin önde gelenlerinden Peter Marcuse, Eleştirel Planlama başlığı altında topladığı eylem önerisini “açığa çıkarmak, öneri yapmak, politikleştirmek” şeklinde özetliyor. Açığa çıkarmaktan kasıt, sorunların temel dinamiklerini analiz ederek kamuoyu ile paylaşmak. Öneri yapmak ile söylenen, kentsel dinamiklerden ve değişimden doğrudan etkilenenlerle birlikte çalışarak uygulamaya dönük öneriler, programlar, stratejiler geliştirmek. Ve politikleştirmek ise uygulama sürecinin gerçekleşebilmesi için yapılacak kurumsal ortaklıklar için zemin hazırlamak, günden güne süreci takip etmek, medya gibi kamuoyu görüşünü etkileyenleri bilgilendirmek ve politika sahnesinde alternatif bakış açılarını dillendirmek.

Bütün bu adımlar birbirine bağlı, birbirini besleyen süreçler. Bir zaman önce Sulukule Platformu tarafından yürütülen çalışmanın bir özeti bu. İstanbul S.O.S. şimdiye kadar oluşmuş çeşitli kent hareketlerinin deneyimlerinden de beslenerek, ortak bir sesle eleştirel kentsel hareketin çıtasını yükseltmek üzere harekete geçiyor.