Çinliler, Suriye’nin İmarı için Çoktan Harekete Geçti

Suriye Savaşı sona yaklaşıyor. Yaklaştıkça da bir sonraki safha olan ülkenin yeniden inşası giderek daha çok önem kazanıyor. Son aylarda yayınlanan raporlara göre ülkenin yeniden imarı için an az 200 milyar dolar gerekiyor. Ülkenin yeniden imarı birçok ülkenin iştahını kabartırken, Çin, aslan payını kapmak için harekete geçmiş durumda.

Suriye’de yaklaşık 7 yıldır devam eden savaşın ülke ekonomisinde 226 milyar dolarlık kayba neden olduğu tahmin ediliyor. Suriye’nin gayrisafi milli hasılası 2010-2016 arasında yüzde 63 küçüldü. Ülkede ekonomik büyüklüğün savaş öncesi seviyelere dönmesinin 10-15 yıl alabileceği belirtiliyor. Savaş, ülkedeki sosyal ve ekonomik altyapıyı tamamen harap etti. Suriye’deki konutların yüzde 27’si, sağlık ve eğitim birimlerinin ise yarısı kullanılamaz hale geldi. Savaş sonra yaklaşırken, ülkeyi yeniden imar etme hazırlıkları başladı. Çin bu konuda oldukça istekli.

Global Times’ın haberine göre geçtiğimiz nisan ayından bu yana en az 30 Çinli ülkedeki yatırım fırsatlarını görmek için Suriye’ye gitti. Ağırlıklı olarak başkent Şam ve yeniden imar planlarının yoğunlaştığı Humus ve Halep’i ziyaret eden Çinli girişimciler Suriyeli bakanlar ve valilerle bir araya gelerek olası projeleri görüştüler. Bu yıl Suriye’ye üç kez ziyarette bulunan Çin-Arap Takas Birliği Başkan Yardımcısı Qin Yong, Suriye’de iş yapmak isteyen girişimcilerin önemli bir bölümünün özel sektörden olduğunu belirti.

Gıda ve inşaat şirketleri ilgi gösteriyor

Qin, Çinli ihracatçı ve ithalatçıların, gıda, elektrikli ekipman ve inşaat şirketlerinin Suriye pazarına ilgi gösterdiklerini belirtti. Qin, Suriye’de önceliğin elektrik olduğuna dikkati çekerek, hükümetin hidrolektrik ve termal santrallere sıcak baktığını fakat bu projelerin zaman alacağını ifade etti. “Suriye’nin en çok gereksinim duyduğu şey güneş panelleri gibi yeni enerji kaynakları” diyen Qin, Çin ürünlerinin bölgede önemli bir fiyat avantajına sahip olduğunu vurguladı. Çin’e yaptıkları ziyaretlerde ülkenin güvenliğiyle ilgili işadamlarının kaflarındaki kaygıların ortadan kalktığını ifade eden Qin, ülkede büyük yatırım fırsatları olduğuna dikkat çekti.

Suriye’den zeytinyağı ithalatı da gündemde

Suriye’nin cam, çimento, çelik gibi inşaat malzemelerine ihtiyacı olduğunu belirten Çinli iş adamları ayrıca bu ülkeden zeytinyağı ithal etmek istediklerini de dile getiriyorlar. Suriye’yi ‘Tek Yol Tek Kuşak’ projesi için kilit önemli bir ülke olarak gören Çin, ülkede yapmayı planladığı ekonomik hamlelerin sinyelerini daha önce vermişti. Çin, temmuz ayında Suriye’deki yeni bir endüstri parkı için 2 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklamıştı. Şam’da ağus ayında yapılan 59. Uluslararası Şam Fuarı, yeniden inşa faaliyetlerinde hangi ülkelerin yer alacağına yönelik ipuçları vermesi bakımından çok önemli bir gösterge oldu. Çin, İran ve Rusya’dan gelen şirketlerin büyük varlık gösterdiği fuarda Mısır, Venezuela, Endonezya, Çek Cumhuriyeti, Lübnan ve Sudan’dan gelen şirketler de yer aldı.

Rusya, İran da öncelikle ülkeler arasında

Suriye’yi savaş sırasında destekleyen Rusya ve İran’ın da ülkenin yeniden inşa sürecinde büyük bir pay kapacağına kesin gözüyle bakılıyor. Suriye’de cep telefonu ağının lisansı İran’a verilirken, İranlı iş adamlarının Suriye’de emlak ve tarım alanına yatırım yapmaya başladığı biliniyor. 2016 yılında Suriye ile 850 milyon euroluk ticaret yapan Rusya da ülkenin yeniden inşaasında öncelikli ülkeler arasında. Bir süre önce Moskova ile Şam, tarım ürünleri konusunda serbest bölge kurulması konusunda anlaşmışlardı. Ayrıca Suriye’nin petrol ve gaz ihtiyacının yüzde 25’inin Rus Stroitransgas’dan sağlamak için anlaşma yaptığı açıklanmıştı.

Jeopolitik konumu çok önemli

Uzmanlara göre Çin, Suriye’nin yeniden inşasında rol oynamayı, dünya ekonomisindeki liderlik yarışında önemli bir nokta olarak görüyor, çünkü Suriye, Çin’in trilyon dolarlık ‘Tek Yol, Tek Kuşak’ isimli modern İpekyolu projesinde önemli bir durak. Çin’i Ortadoğu ve Akdeniz üzerinden Avrupa’ya bağlayan proje çerçevesinde siyasi ilişkiler ve altyapı projeleri geliştiren Çin, şimdiye kadar yüzmilyarlarca dolarlık yatırıma imza attı. Suriye de bu projenin önemli kavşaklarından olan Palmira ve Halep gibi kentlere ve Akdeniz’e açılan limanlara sahip.Ayrıca Çin, enerji ithalatının yarısından fazlasını Ortadoğu’dan gerçekleştiriyor. Bölgeden yaptığı alımların gelecek yıllarda artması bekleniyor. Suriyenin istikrarı bu açıdan Çin için önemli.