13 Yatırımcı İlgilendi, Nükleere Tek Teklif Geldi
İhaleye 6 firma grubundan zarf geldiğini açıklayan İhale Komisyonu Başkanı Yaşar Çakmak, bu firma gruplarından sadece Rus Atostroyexport’un teklif verdiğini, diğerlerinin teşekkür ederek yarışmaya katılmadığını açıkladı. Zarf veren firma grupları Fransız-Belçikalı Suez-Tractebel, Hollanda merkezli Unit Investments, Ak Enerji, Kanadalı AECL ve Rus
|
Yaklaşık 50 yıl önce nükleer enerji konusunda çalışmaya başlamasına rağmen nükleer santral ihaleleri üç kez başarısızlıkla sonuçlanan Türkiye, yarışma şeklindeki dördüncü ihaleye çıktı. Mersin-Akkuyu’da kurulacak Türkiye’nin ilk nükleer santral inşaatı için geçen Mart ayında açılan yarışma çerçevesinde son teklifler alındı. İhaleye 6 firma grubundan zarf geldiğini açıklayan İhale Komisyonu Başkanı Yaşar Çakmak, bu firma gruplarından sadece Rus Atostroyexport’un teklif verdiğini, diğerlerinin teşekkür ederek yarışmaya katılmadığını açıkladı. Zarf veren firma grupları Fransız-Belçikalı Suez-Tractebel, Hollanda merkezli Unit Investments, Ak Enerji, Kanadalı AECL ve Rus Atomstroexport-Inter RAO-Park Teknik ve Hattat Holding oldu. Süreç nasıl işleyecek? Kapalı teklif usulüyle yapılan ihalede Rus şirketi Atostroyexport’un ikinci zarfı, yani Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ölçütlerine uygunluk belgeleri TAEK’e gönderilecek. TAEK, daha önceden belirlediği teknoloji ölçütlerine göre 15 gün içinde teklifi değerlendirecek. TAEK’in ikinci zarfta yapacağı değerlendirmenin ardından teklif uygun bulunursa üçüncü zarf açılacak. Fiyat teklifi Bakanlar Kurulu’nun onayına sunulacak. TAEK’in nükleer kriterleri neler? İhaledeki teklif TAEK’in nükleer santral kriterlerini yerine getirmezse kabul edilmeyecek. TAEK’in kriterlerine göre, nükleer güç santrali güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsayacak. Başta uluslararası atom enerji normları olmak üzere uluslararası normlara uygun olacak. Santralin ciddi kaza sınıfına giren kazalara karşı da radyolojik sonuçları hafifletecek önlemleri alacak şekilde tasarlanmış olması değerlendirmede dikkate alınacak.
10-11 milyar Dolarlık yatırım Nükleer santralin 3 bin megavat (MW) gücünde olması durumunda 5-6, 5 bin MW gücünde olması durumunda 10-11 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu olacağı belirtiliyor. Türkiye elektrik enerjisi üretimi içinde nükleer santrallerinin payının 2020 yılına kadar asgari yüzde 8, 2030 yılına kadar ise yüzde 20 olmasını hedefliyor. En az 40 yıl hizmet edecek Nükleer güç santralinin hizmet edeceği süre en az 40 yıl olacak. Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek. İşletme deneyimi, santralların işletme deneyimi değerlendirmede dikkate alınacak. İkinci nesil santrallerin işletme deneyimini gösterir tedarikçinin ülkesine veya diğer ülkelerdeki referans örnek ve örneklerinin belgelenmesi gerekecek. Değerlendirmeye alınacak santral tipleri teknolojik olarak sınanmış olacak. Bu nedenle 4. nesil nükleer santraller değerlendirmeye alınmayacak. Teknolojik sınanmışlık ölçütüyle üçüncü nesil santrallerin önünün açılması hedefleniyor. Kimler şartname almıştı? Mersin Akkuyu’da kurulması planlanan Türkiye’nin ilk nükleer santral inşaatının yapım ve işletimi için bugüne kadar 13 yerli ve yabancı firma TETAŞ’tan şartname aldı. Söz konusu firmalar şöyle: * AECL Atomic Energy Of Canada Limited (Kanada)
Nükleer enerji rüyası 1960’da başladı Türkiye’nin nükleer enerji rüyası 1960’ta başladı. ABD soğuk savaş döneminde jüpiter balistik füzelerinin Türkiye’de konuşlanması karşılığında Küçükçekmece’de nükleer araştırma reaktörünün kuruluşuna yardım etti. İlk nükleer enerji projesi ise 1967-1970 yıllarında gündeme geldi. 7 yıl sonrası için 300 MW’lık kurulu güçte bir santral düşünüldü. Ancak proje rafa kaldırıldı. 1974’te Akkuyu’da bir nükleer santral kurulması planlandı, fakat bu projede de hayata geçirilemedi. 1983 yılında dönemin Başbakanı Turgut Özal tarafından Akkuyu’da 600 MW’lik kurulu güçte bir nükleer santral projesi gündeme getirildi. Ancak yap-işlet-devret modelinin öne sürülmesi, nükleer ile yolları bir kez daha ayırdı. 1987 Çernobil kazasının ardından TAEK’in Nükleer Enerji Dairesi kapatıldı. 1994 yılında danışmanlık ihalesi açıldı ve Güney Kore kazandı. 1998’de nükleer santral ihalesi tekrar açıldı. ABD-Japonya ortaklı Westinghouse-Missubishi konsorsiyumu, Kanada’nın AECL (Candu) ve Almanya-Fransa ortaklı NPI firmaları ihaleye teklif verdiler. 25 Temmuz 2000 tarihinde dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, nükleer enerji planlarından çok pahalı olduğu için vazgeçildiğini açıkladı ve bakanlar kurulu kararıyla ihale ertelendi. |
