Yurtdışı Müteahhitlikte Büyüme Hızlı, Gelir Düşük!

Yurtdışı müteahhitlik sektörü, son on yılda ülke yelpazesi ve üstlenilen proje sayısı açısından çok hızlı bir büyüme kaydetti. Sektörün ülkeye kazandırdığı doğrudan döviz miktarı ise görece daha yavaş arttı. Türk firmalarının bu dönemde yurt dışında üstlendikleri 5 bine yakın projenin toplam tutarı 200 milyar dolara yaklaşırken, Türkiye'nin bu dönemdeki toplam yurt dışı müteahhitlik geliri 8.7 milyar dolar oldu.

Dünya Gazetesi'nin haberine göre, Ekonomi Bakanlığı ve Türk Müteahhitler Birliği (TMB) verilerinden yaptığı belirlemelere göre Türk müteahhitleri, 2003 başından bu yılın mart ayına kadar olan dönemde yurt dışında toplam 4 bin 882 proje üstlendiler. Bu projelerin toplam bedeli ise 198.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu da, sektörün 42 yıllık tarihinde üstlenilen toplam proje bedelinin yaklaşık yüzde 82'sini oluşturdu. Yıllar itibariyle üstlenilen proje hacmi hızlı bir büyüme kaydetti. Yeni üstlenilen proje tutarı, 2002 yılındaki 2.6 milyar dolarlık düzeyinden 2003'te 4.5 milyar dolara, yükselirken, 2010'da 22.5 milyar dolara 2011'de 20 milyar dolara yükseldi.

2012'de tarihi rekor

2012'de Türk müteahhitler yurtdışında üstlendikleri yeni iş tutarını 26.6 milyar dolara çıkararak, yurt dışına açılmalarından bu yana geçen 42 yıllık dönem için “tarihi zirve" olan bir performans düzeyine ulaştılar. 2012 sonu itibariyle Türk müteahhitler faaliyette bulundukları ülke sayısı 100'e, bu ülkelerde gerçekleştirdikleri projelerin sayısı 7 bine, üstlenmiş oldukları işlerin toplam tutarı ise 241.3 milyar dolara ulaştı. Türk müteahhitlerin bu yıl mart itibariyle de 12 ülkede toplamıyaklaşık 6 milyar dolar olan 36 proje üstlendikleri belirlendi.

Proje büyüklüğü arttı

Yurtdışında alınan işlerde 2002 yılında ortalama 20 milyon, 2003'te ise 16 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen ortalama proje bedeli, sektörün giderek daha nitelikli projeler üstlenmesiyle 2012 yılında 60 milyon dolar düzeyine kadar yükseldi. Böylece 2003-2012 döneminde ortalama proje büyüklüğü yaklaşık 4'e katlanmış oldu. Bu yıl şu ana kadar üstlenilen işlerde ortalama proje büyüklüğünün 166 milyon dolar olduğu, ancak yıllık bazda bunun düşeceği bekleniyor.

2012'de en çok iş üstlenilen ilk  beş ülke sırasıyla Türkmenistan, Irak, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan ve İran oldu. Ayrıca, Kolombiya, Papua Yeni Gine, Somali ve Peru 2012 yılında Türk müteahhitlerinin ilk defa proje üstlendikleri ülkeler oldu. Sektörün 42 yıllık tarihindeki tüm üstlenimler dikkate alındığındaise Rusya yüzde 17.2 payla birinci sırada yer alıyor. Bunu yüzde 12.1'le Türkmenistan, yüzde 11.3'le Libya, yüzde 7.2 ile Irak, yüzde 6.5'le Kazakistan, yüzde 5.2 ile katar, yüzde 5.1'le Suudi Arabistan izliyor.

Türk müteahhitlik sektörünün 200 milyar dolar dolayında iş üstlendiği son on yıllık dönemde, Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerine göre Türkiye'nin toplam yurt dışı müteahhitlik gelirleri ise 8.7 milyar dolar oldu.

En büyük 225 firmanın 33'ü Türk

"Dünyanın En Büyük 225 Müteahhidi" listesindeki Türk firmaları: "Alarko, Ant yapı, Atlas, Beta Tek, Cengiz, Çalık Enerji, TAV, Doğuş, ENKA, Eser, GAMA, Gap, IC İbrahim Çeçen, Kayı, Kontek, Limak, Makyol, Mapa, Metag, Nata, Nurol, Onur, Polimeks, Rasen, Rönesans, STFA, Summa, TACA, Tekfen, Tepe, Yapı Merkezi, Yenigün, Yüksel.'