|
STRONG>Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, aralarında
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye
Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) ve Türk Tabipler
Birliği'nin de bulunduğu kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerini
masaya yatırdı. Köşk'ün raporuna göre bu örgütlerin yıllık gelirleri 1,6
milyar TL. Son 5 yılda gelir fazlası veren TOBB'un
510 milyon lira nakit parası var.
Kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarını mercek altına alan Cumhurbaşkanlığı Devlet
Denetleme Kurulu (DDK) ilginç tespitlerde bulundu. Kurulun hazırladığı rapora
göre, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Esnaf ve Sanatkarları
Konfederasyonu (TESK), Türk Tabipler Birliği (TTB), Türkiye Barolar Birliği
(TBB) ve Türkiye Noterler Birliği gibi pek çok kuruluşun gelir ve gider
kalemlerinde belirli bir standardı bulunmuyor. Her kuruluşun özelliğine göre
farklı uygulamalar olduğuna dikkat çekilirken, meslek kuruluşlarının birlik,
oda, borsa, baro, şube gibi tüm birimlerinde bir yılda elde edilen gelir tutarı
ise yaklaşık 1 milyar 611 milyon lira olarak hesaplandı. Raporda, fon, hesap ve
iştirakler de dahil edildiğinde, bu rakamın 2 milyar liraya ulaşacağı
belirtiliyor.
Devlet Denetleme Kurulu raporuna göre
TOBB son beş yıldır gelir fazlası veriyor. Toplam fazla miktarı
651,4 milyon liraya çıkarken, gelir fazlaları 'Birlik
İhtiyatları' adı altında değerlendiriliyor. 31 Aralık 2008 tarihi
itibarıyla birlik ihtiyatları toplamı 1 milyar 483 milyon 253 bin lira. Köşk'ün
raporuna göre birlik bütçesinin ihtiyatlar hesabında toplanan nakit fazlaları
ile zaman zaman taşınmaz mal alımları yapılıyor. TOBB'un 31 Aralık 2008 tarihi
itibarıyla 538 milyon 267 bin lira nakit bakiyesi bulunuyor. Bunun 509,3 milyon
lirası birlik nakdinden oluşuyor.
Birliğin gelirleri aidatlar, hizmetler
karşılığı alınacak ücretler, bağış ve yardımlar, yayın gelirleri, faiz ve
temettü gelirlerinden oluşuyor. Giderler ise personel başta olmak üzere genel
giderler, sabit kıymet giderleri, kanuni aidat ve pay giderleri ile bağış ve
yardımlar. Bütçeden yapılan harcama ise birlik başkanı veya yetkilendirdiği
başkan yardımcısı ve genel sekreterin veya sayman üyenin ortak imzasıyla
yapılabiliyor. Odalar ve borsaların her yıl tahsil edilen gelirlerinin yüzde
8'ini aidat olarak, TOBB Yönetim Kurulu'nun belirleyeceği bankalardan birine
yatırmaları gerekiyor.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının
gelir ve gider kalemlerine ilişkin standart bir uygulanmanın bulunmadığı tespit
edilirken, her bir kuruluşun özelliğine göre farklı uygulamalara rastlanıyor.
Bazıları sadece üye aidatlarıyla giderlerini karşılarken, bazılarında hizmet
bedelleri ve kurs ücretleri ön plana çıkıyor. Bazıları ise belge ve kâğıtları
veya onay süreçlerini çok yüksek bedellerle üyelerine satarak yüksek gelirler
elde ediyor. Köşk'ün raporunda, 5 bin ayrı birimden oluşan kuruluşların gelir ve
giderlerini toparlamanın mümkün olmadığına dikkat çekilirken, bilgilerin
toplanamamasının sebebi kuruluşların mali tablolarının birbirlerini tutmaması ve
birliklerin dahi kendi odalarından bilgi toplamakta zorlanması olarak
gösteriliyor.
Devlet Denetleme Kurulu tarafından masaya yatırılan meslek
kuruluşlarının tüm birimlerinden bir yılda elde ettikleri gelir tutarı yaklaşık
1 milyar 611 milyon lira olarak tahmin ediliyor. Birliklerin
bünyelerinde kurulu bulunan yardımlaşma fonları, değişik teminat hesapları,
üyelerinin emekliliklerine yönelik hesaplar ile meslek kuruluşlarının sahibi ya
da ortağı oldukları vakıflar ve şirketler de bulunuyor. Meslek kuruluşlarına ait
değerli arazi ve binalar mevcut. Birçoğu gelir fazlalarını mevduat hesabında
veya menkul kıymet alımında değerlendirirken, bazı oda ve şubeler kendi maaş,
huzur hakkı, kira, telefon, elektrik ve diğer ihtiyaçlarını karşılamakta
zorlanıyor. Köşk'ün tespitine göre mevcut uygulama çerçevesinde odalardan alınan
yüksek paylarla birlik ve konfederasyonlar güçlenirken, odalar ise zayıflamış.
Köşk bu meselenin çözümü için meslek kuruluşlarında merkez paylarının yüzde 5'i
geçmemesi gerektiğine dikkat çekiyor.
TOBB Hesaplarının Dağılımı
(TL) (31 Aralık 2008 itibarıyla)
Birlik nakdi
509.315.897
Kefalet hesabı 19.786.965
Bakanlık iç ticaret hesabı 3.594.089
Bakanlık TSG yüzde 10 hesabı 5.570.206
Toplam 538.267.157
Meslek Kuruluşları Ne Kadar Aidat Alıyor? (TL)
Kuruluş - Miktar
Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği 67-333
TESK 67-167
Türkiye Ziraat Odaları Birliği 13-3.300
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği 60-120
Türk Tabipler Birliği 39-194
Türk
Dişhekimleri Birliği 114-230
Türk Veteriner Hekimleri
Birliği 60-120
Türk Eczacılar Birliği 13-27
Türkiye Barolar Birliği 54-214
TÜRMOB 210-4.200
Türkiye Noterler
Birliği 6.335
Türkiye Bankalar Birliği
30.000-600.000
Türkiye Katılım Bankaları Birliği
250.000
Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kur. B.
3.436-10.384
|
