|
Kent arazisinin değerlenmesiyle birlikte yoksul mahallelere yönelik tehditler
artarken, bir yardım çığlığı da Barcelona’dan yükseldi. Barcelona’nın işçi
mahallesi Bonpastor’ün temsilcileri, yerel yönetimden ümidi kesince belediyenin
kentsel dönüşüm planına alternatif bir çözüm bulmak amacıyla düzenledikleri
“Bonpostor’ü Yeniden Düşünmek / Repensar Bonpastor” adlı fikir
yarışmasını tanıtmak için yüzlerini dünyaya döndü ve soluğu İstanbul’da
aldı.
Hüsranla sonlanmış olsa da Sulukule sürecinden pek çok tecrübeyle çıkan
İstanbul, Sulukule Platformu’nun organizasyonu ile Mimar Sinan
Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Bonpastor sözcüleri ile 4
Şubat'ta bir araya geldi. “Barcelona-İstanbul Kentsel Dönüşüme Karşı
Dayanışma Toplantısı”nda 2004 yılından beri Barcelona’da yaşanan
süreçten ve Sulukule deneyiminden bahsedildi.
“Bu işçi sınıfının belleğine yönelik bir saldırı” diyen antropolog
Stefano Porteli, mahallenin geçmişini şöyle anlattı:
“Barcelona büyük bir endüstri kenti olduğundan 1920’lerde güneyden pek çok
göç aldı. Fabrikalarda çalışmak için kırdan gelen bu insanlar için hükümet
1929’da Barcelona’nın dışındaki dört farklı noktaya bu sosyal konutları yaptı.
Bu noktalardan biri de iki nehir, deniz ve dağlar ile çevrelenmiş Bonpastor idi.
O zamanlar burada hiç bir şey yoktu, nehir taştığı için kentin en ucuz
arazisiydi, fakat zamanlar kentin büyümesiyle burası değerlendi.”
Stefano Porteli, Bonpastor dışındaki diğer işçi mahallelerinin yıkıldığını
söyleyerek bütün bu olanları “post-modern soylulaştırma” olarak
tanımladı.
Özellikle yaşlılar mahalleye duydukları bağlılıktan ve mahalle yaşamını terk
etmek istemediklerinden dolayı projeye karşı çıkarken, daha konforlu yaşamak
isteyen gençler ve daha fazla kira ödeyenler projenin taraftarı. 2004 yılında
mahallede kentsel dönüşüm ile ilgili yapılan referandumda %60 evet oyu çıkmasını
Porteli, insanların neye “evet” dediklerini bilmemelerine bağlıyor. Porteli,
“hayır” diyen %40’ın göz ardı edildiğini vurgulamadan da geçmedi.
Bonpostor’ü Yeniden Düşünmek
Bonpostor’ü kurtarmak için 3 yıldır teknik bir grup ile birlikte burada
yaşayan İtalyan asıllı mimar Emanuela Bove, yerel yönetimin çabalarına kayıtsız
kalması üzerine dünyada Bonpostor ile ilgili bir tartışma platformu yaratarak,
bu platformun oluşturduğu baskı ile yerel yönetimi kendi dayattığı projeden
vazgeçirmeyi planladıklarını anlattı. Bove, bunun ilk ayağı olarak da
“Bonpostor’ü Yeniden Düşünmek” başlıklı bir fikir yarışmasını hayata
geçirdiklerini dile getirerek yarışmanın kriterlerini şöyle sıraladı:
“Yarışmaya katılacak olan fikirler işçi sınıfının kültürel mirasını koruyup
korumadığına, işin içine katılımcı mekanizmaları katıp katmadığına ve kimsenin
istemeden konutunu bırakmak zorunda kalıp kalmayacağına göre
değerlendirilecek.”
Şimdiye kadar 150’nin üzerinde başvurunun olduğu yarışma için son tarih 23
Şubat olarak belirtiliyor. Bunun bir proje yarışması değil, fikir yarışması
olduğunu bir kez daha hatırlatalım. Ayrıca yarışmanın sonucunda da kazanana ödül
yok! Çünkü Porteli’ye göre yarışma aslında bahane, asıl mesele mahallelinin
sesini duyurmak…
Barcelona’nın kuzeyinde yer alan Bon Pastor, 1929’da 784 konutun inşasıyla
kuruldu. İşçi mahallesi olan Bon Pastor’de bugün %30 oranında Roman da yaşıyor.
Mahallede özel konut yok ve bu sosyal konutların kiraları içinde oturan
kişilerin gelirlerine ve bu mahallede geçirdikleri zaman dilimlerine göre
değişiyor.
|
