“Yeşil Bina, İklim Değişikliğine Karşı Emlak Sektörünün Çözümüdür”

Türkiye’de “Yeşil Bina” denilince ilk akla gelen isimlerden biri Dr. Duygu Erten. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği’nin (ÇEDBİK) kurulmasına önayak olmuş isimlerden olan Erten, bir dönem derneğin başkanlığını da üstlendi. Aynı zamanda Yeşil Okullar Komisyonu Başkanı ve Dünya Yeşil Binalar Konseyi’nin Danışma Kurulu üyesi olan Erten’in kurucusu olduğu TURKECO Sürdürülebilir Danışmanlık şirketi ise Amerikan Yeşil Binalar Konseyi Yönetim Kurulu’na seçilmiş olan ilk Türk şirketi.

Dr. Duygu Erten’le yeşil binaları ve Türkiye’de yeşil binalara bakışı konuştuk…

Neden yeşil bina yapmalıyız?

Küresel yapılı çevre, küresel enerji ile ilgili karbon emisyonlarının neredeyse yüzde 40'ından ve çıkarılan malzemelerin yüzde 50'sinden sorumludur. 2050 yılına kadar, 1,6 milyar şehir sakini düzenli olarak kuraklığa ve orman yangınına neden olan aşırı yüksek sıcaklıklara maruz kalacak ve 570'ten fazla şehirde yaşayan 800 milyondan fazla insan deniz seviyesinin yükselmesine ve kıyı taşkınlarına karşı savunmasız kalacaktır.

Yapılı çevre, istihdamın yüzde 10'unu ve kürsel servetin yüzde 50'sini oluşturmaktadır. Ancak iklim değişikliği, inşa edilmiş varlıkların mahsur kalma riskini artırıyor. İklim değişikliği, konut gayrimenkul varlıkları için 16 trilyon ABD doları ve küresel ticari varlıklar için 5 trilyon ABD doları değerinde risk oluşturmaktadır.

Birçoğumuzun doğa üzerinde ve toplumlarımız üzerinde nasıl daha olumlu bir etkiye sahip olabileceğimizi düşündüğümüz bir zamanda, bu zorluklar bize ortak bir hedefe ulaşmak için bir araya geldiğimizde nelerin mümkün olduğunu hatırlatıyor. İşte ‘yeşil bina’ başta karbon salımını düşürdüğü, insanlara sağlıklı ortamlar sunduğu ve kaynak verimliliği sağladığı için yukarda saydığım sorunlar için emlak sektörünün çözümü.

Yeşil Binalar Haftası bu yıl “Herkes için Bina” teması ile gerçekleştirilecek. Bu tema sizin için ne ifade ediyor?

Aslında bu temanın altında 3 tema daha saklı. Bunlar:

Gezegen için inşa etmek
İklim krizi aynı zamanda küresel bir sağlık krizidir. İklim bozulmasını azaltmak için şimdi acil harekete geçmezsek, milyonlarca insanın sağlığı artan sıcaklıklardan olumsuz etkilenecek, bulaşıcı hastalıklar daha hızlı yayılacak ve sağlıklı yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz gıdaları yetiştirmek daha zor olacaktır.

Topluluklar için geliştirme
1,6 milyar insan 2025 yılına kadar güvenli ve yeterli konutlara erişemeyecek. Küresel yaşam maliyeti kriziyle mücadele etmek için, yetersiz, uygun olmayan konutları ele almak ve eşitliği, ekonomik üretkenliği ve çevresel sürdürülebilirliği artırmak için şimdi acil harekete geçmeliyiz.

Ekonomiler için inşa etmek
Sürdürülebilir yapılı çevreler, ekonomilerimizin en önemli varlığı olan doğayı destekler. Daha döngüsel ve rejeneratif bir ekonominin hızlandırılması, enerji faturalarında yeni işler ve tasarruflar yaratacaktır. Toplumlarımız ve gezegenimiz için daha üretken ve esnek ekonomileri ilerletmek için şimdi acil harekete geçmeliyiz.

Türkiye’de insanların, kullanıcıların, inşaat sektörünün, müteahhitlerin, işverenlerin yeşil binaya bakışı nasıl? Yeterince farkındalığa sahip mi insanlar?

Yeşil bina birçok işveren tarafından projeye ek maliyet getiren (Ki, burada danışmanlık ücretinden bahsediyorum-çünkü hard cost dediğimiz yeşil teknolojiler ve ekipmanlara fazla da yanaşmadan yeşil bina yapmaya çalışıyorlar) bir konu olarak algılanıyor. En önemli konular olan “Yaşam Döngüsü Analizi” ve “Enerji Simulasyonu” yapmış olmak için yapılıyor. Proje ekiplerine yeşil yapmanın artış maliyeti ödenmiyor ve buna göre kontrat yapılmıyor bu nedenle müellifler maalesef istekle proje ekibine katkıda bulunamıyorlar.

Kullanıcıların ise çok az bir yüzdesi olayın farkında. Yeşil binayı iklim değişikliğinin çözümü olmaya bağlayan ise yok denecek kadar az. Maalesef STK’lar bilinçlendirme konusunda çok yüzeysel çalışmalar yapıyorlar. Sahaya inen halka dokunan STK sayısı o kadar az ki…

Müteahhitler şantiyede uygulanacak mesela Erozyon Sedimentasyon Kontrol Planı veya Atık Planı gibi konularda bir hayli yol kat ettiler. Aslında en fazla kendisine iş düşen grup yatırımcılar. Parayı koyan isterse, her şey değişir. 

Tüm bu sorunlara çözüm olsun diye kurduğum sosyal girişim Sürdürülebilir Konut Platformu işte bu kısır döngüyü kırmayı ve bankaları da işin içine sokmayı hedefliyor. 17 ülke ile birlikte hareket ettiğimiz, H2020 AB fonu ile desteklenen girişimim, Yeşil Konutlar için bankaların daha düşük faiz vermesi üzerine kurulu.

TURKECO

Duygu Erten’in kurucusu olduğu yeşil bina danışmanlık şirketi TURKECO hakkında ise firmanın Proje Yöneticisi Katya Kaya’dan bilgi aldık.

 TURKECO’nun sürdürülebilirlik konusunda şirketlere, bina ve yerleşke ölçeğinde danışmanlık veren bir şirket olduğunu ifade eden Kaya, firmanın yaptığı çalışmalar hakkında şu bilgileri verdi:

“TURKECO sertifikasyon konusunda hep ilkleri ortaya koyan bir firma oldu. Ama asıl önemlisi portföy sürdürülebilirliği konusunda yaptığı çalışmalar. Rönesans firmasıyla 3 yıldır yaptığımız çalışmalarla tüm portföylerindeki var olan binalarına BREEAM In Use sertifikası aldık. En yüksek puanlı projemiz, var olan bina kategorisinde Rönesans’larda aldığımız OUTSTANDING seviyesidir. TÜPRAŞ portföyünde ise 4 Rafineri binasının LEED Gold sertifikalarını aldık ve halen bir projemiz yürüyor. ANTYAPI portföyüne de LEED sertifikası ve İngilrete’de APEX binalarına BREEAM UK Retail sertifikası aldık. Halen bir müşterimizin tüm ofis portföyüne WELL sertifikası alıyoruz.

En büyük gurumuz Piri Reis Üniversite kampüsünün tüm binalarına aldığımız BREEAM sertifikasıdır. Bir bina Türkiye’de ilk ve tek olarak BREEAM Excellent sertifikası aldı. Ankara’da Türkiye Müteahhitler Birliğinin Merkez ofis binasının yeşil bina danışmanlığını yaparak LEED Platin almasına destek verdik.  ARTER ve SADBERK Hanım müzelerinin sürdürülebilirlik danışmanlığını yaptık. QUASAR projesinde Türkiye’de bir ilk olan DGNB sertifika çalışmalarını tamamladık. IFC tarafından Türkiye’de ilk EDGE sertifika sisteminin pilot projesi olarak GREENOX projesine EDGE sertifikası aldı.

Yurt dışında da birçok farklı ve prestijli işler bitirdik. Suudi Arabistan’da 3M firmasının fabrika binasına LEED Gold aldık. Irak’da Zaha Hadid’in son projesi olan Irak Merkez Bankasının BREEAM danışmanlığını yaptık. Kazakistan Astana’da EXPO 2017 projesine ilk BREEAM Communities yani mahalle ölçeğinde sertifika aldık. Awaza Kültür ve Konferans Merkezi’ne LEED ve birçok uluslararası projeye tasarım aşamasında sürdürülebilirlik workshopları verdik.