|
strong>Türkiye’yi önümüzdeki yeni dönemde bu pazarlarda nasıl bir rekabet bekliyor?
Yunanlılar şu anda yüzde 40 kapasite ile çalışıyorlar. Ellerinde milyonlarca ton atıl çimento var. Aynı şekilde İtalyanların, İspanyolların da ellerinde milyonlarca ton çimento var. Bunlar Kuzey Afrika pazarına bizden daha yakınlar; artı politik ve ticari olarak da bizden daha oturmuş ilişkileri var. Bir de yakınlıktan dolayı navlunda 3-4 $ avantajları var. Türkiye orada ciddi bir rekabetle karşı karşıya, pazarda yalnız değiliz. Diyorlar ki, “Avrupa’da maliyetler yüksek”; hayır, Avrupa’da maliyetler yüksek falan değil. Dediğim gibi, çimentonun maliyeti zaten enerji; kömür, doğalgaz, elektrik, dünyanın her yerinde aynı fiyat. İşgücüdür belki Türkiye’de biraz daha ucuz olan; ama o da zaten çimento üretiminde bir kalem değildir. Yüzde 5 - 10’dur; işgücü yüzde 50 daha pahalı olsa bile, toplam maliyeti yüzde 2,5’luk bir fark yaratır. Bunlar, pazarımızın kapanması anlamına geliyor. Avrupa’da zaten pazar yok; önümüzdeki en az beş yılda olmayacağı da aşikar. Zaten kendi malları da var.
Nasıl bir yol izlemesi gerek sektörün bu durumda?
Libya’daki ithalatçıya ürün satmaya çalışırsak, bütün bu aktörlerle bir rekabete girmemiz gerekecek. Ama eğer Libya’daki satıcı sizseniz, yani Libya’daki silonun sahibi sizseniz, bir İspanyol çimento üreticisinin o adama klinker, çimento satması mümkün olabilir mi? Tabii çimento kapital yoğun bir iştir; silo, değirmen kurmak ciddi paralar tutan işlerdir. Ama Türkiye’deki üreticiler yıllardır zaten çok ciddi miktarlarda paralar kazandılar ve sizi burada besleyen ciddi bir yerel endüstri de var. Bir tarafta güçlüyseniz dışarıya gidebilirsiniz; bir ayağınız yere sağlam basıyorsa, öbür ayağınızı bir adım daha atmak için kullanabilirsiniz. Türkiye’deki üreticilerin ayakları yirmi yıldır gayet sağlam basıyor; bir ayaklarını ileri atmaktan başka çareleri yok. Fransa’da LaFarge var, Meksika’da Cemics var; bu ülkelerin hiçbirinde yerel pazar Türkiye’dekinden daha büyük olmadı. Türkiye’deki üreticilerden daha çok çimento satmadılar; ama hep uluslararası gittiler. Bunu bir boru hattı gibi düşünün… Borunun içini biri dolduracak; boruyu kim elinde tutuyorsa pazarı da o elinde tutacak. İlk borular konulduktan, pazar dolduktan sonra sizin bir boru hattı daha döşemenizin bir anlamı yok. Bu nedenle Türk üreticilerin bir an önce bize yakın olan pazarlarda pozisyon alması lazım. Bir örnek vereyim size; bugün Fransa’da çimento 200 euro olsa, bize bir faydası var mı? Oraya mal gönderilecek ne bir silo var, ne de bir ithalatçı. Ben İspanya’ya gittiğimde, 1996-1997’de, her limanda en az iki-üç tane ithalatçı vardı; oysa bugün tek bir ithalatçı yok.
Türkiye müteahhitlik sektörünün bu bölgelerdeki varlığı bir avantaj olabilir mi, eğer bir avantajsa yeterince değerlendirilebiliyor mu?
Bunların birçoğu riskli ülkeler; bu nedenle insanlar yatırım yapmaya korkuyorlar. Ama Türk müteahhitlerin, bu riskli ülkelerde zaten milyarlarca dolarlık yatırımları var. Eğer milyarlarca dolarlık risk alabilecek kadar kendilerini politik ve kanuni olarak güvende hissediyorlarsa, bir çimento ithal mekanizması kurmak için de 3-5 milyon dolarlık bir yatırım yapabiliriler. Böylece hem kendi mallarını kontrollü bir şekilde, güvenilir bir kaynaktan almış olurlar, hem bunun parasını kazanırlar, hem de dışarı mal satmaya başlayabilirler. Bir müteahhit için en kötü şey, olmayan yani en pahalı maldır. Düşünün; binlerce kişilik şantiyeniz var ve elinizde çimento yok.
|
