|
Yunanistan, Portekiz, İspanya gibi ülkelerde yaşanan borç krizine karşın,
çantasında IMF anlaşması dahi olmayan Türkiye'nin notu artıyor. Not artışları ve
potansiyeli nedeniyle yabancıların Türkiye'de artık sıfırdan (Greenfield)
yatırımlara da başlaması bekleniyor. Bu yıl gelişmekte olan ülkelere 460 milyar
dolarlık doğrudan yabancı sermaye yatırımı akması bekleniyor.
Yaptığı
özel bir çalışmada, Türkiye’ye 2010 yılında, 22 milyar dolarlık potansiyel
bir yabancı sermaye girişinin olabileceğini hesaplayan ekonomist Özgür
Altuğ, “Ancak gerçekleşme 11.3 milyar dolarda kalabilir, çünkü bir
kısmı bu yıl olmayabilir, bir kısım ödemede diğer yıllara sarkar” diyor.
BGC Partners’ın yabancı yatırım konusunda isabetli
tahminleriyle tanınan Başekonomisti Özgür Altuğ sorularımızı yanıtladı:
Yaptığınız çalışmanın parametrelerini anlatır mısınız?
Yaptığımız hesaplamada 2010 için, Türkiye’nin doğrudan yabancı
sermaye çekme potansiyelinin 22 milyar dolar olduğunu gördük. Bu potansiyel
anlaşmalardan, 11 milyar dolar civarında bir giriş öngörüyoruz. Burada
özelleştirmenin payının da yüzde 40 olmasını bekliyoruz. Bu çalışmayı 6 yıldır
yapıyorum; 2006 yılında tahminimiz 17 milyar dolardı, piyasa tahminleri ise 10
milyar dolar civarındaydı. Gerçekleşme 20 milyar dolar oldu. 2007’de 20 milyar
dolar tahmin ettik, 22 milyar dolar geldi. 2008’de 22 milyar dolar tahmin ettik,
18.3 milyar dolar geldi. 2008’de 8 milyar dolar tahmin etmiştik 7.6 milyar
dolarlık gerçekleşme oldu.
Gerçekleşmelerden neyi anlamamız
lazım?
Mesela hükümet, köprü ve otoyolların özelleştirmesinden
10 milyar dolar civarında gelir bekliyor. Biz yabancılardan bu ihalelere 5
milyar dolarlık bir katılım bekliyoruz. Bundan 2010'a düşecek ödemeninde 1.5
milyar dolar olmasını bekliyoruz. Kalan ödeme diğer yıllara sarkacağından
hesaplamalara dahil edilmedi. Gerçekleşmeden kastımız bu. Yine Milli Piyango'dan
750 milyon dolar bekleniyor. Ama bu yıl bu özelleştirmeyi beklemediğimiz için
gerçekleşme hesaplamalarına katmadık.
Sıfırdan
yatırımların başlayacağını destekleyen öngörünüz nedir?
Dünyada
yabancı sermaye bizimkisi gibi ülkelere hep önce şirket satın alarak gelmiş.
Arkasından uzun dönemli, istihdama, üretime, ihracata katkı veren sıfırdan
yatırımlara yönelmiş. Son 10 yıldır süren bir istikrar var ve ülkenin AB ile
üyelik müzakereleri yavaşlasa da devam ediyor. Bu nedenle yabancılar artık
fabrika kurmaya da gelecekler.
İstihdam yaratacak
yatırımlar
Hangi alanlarda sıfırdan yatırım potansiyeli
görüyorsunuz?
Öncelikle bu yıl Milli Piyango, köprü ve
otoyollar, elektrik dağıtım, elektrik üretim özelleştirmeleri gündemde. Bunun
dışında Başkent doğalgaz satışı var, İGDAŞ’ın da satılması gündemde. Bunların
hepsi yabancı yatırımcı çekme potansiyeline sahip. Bunun dışında bir de sizin
kastettiğiniz, yabancıların ya bir Türk ortakla ya da tek başına gelip fabrika
kurarak yapacakları yatırımlar olacak. Ki bunlarda;
* Turcas’la Socar’ın
devam eden rafineri yatırımı,
* Akenerji ile CEZ’in yatırımı,
*
Renault’un fabrika yatırımı planlarını kapsıyor.
* Yine Çinli otomobil
üreticisi DFM’nin otomobil fabrikası kurma düşüncesi var.
* Mitsubishi’nin
araç kiralama işi var
* Yine yabancıların gayrimenkul alımları olacak.
Burada son 4 yılda ortalama yıllık 2 milyar dolar civarında bir yabancı
girişi oldu. Yabancıların bu yıl, 1.8 milyar dolar emlak almasını bekliyoruz.
Sıfırdan gelecek doğrudan yatırımın toplam yatırım içindeki payının yüzde 30
olmasını bekliyoruz. Yani 3 milyar dolardan fazla.
* Mevcut piyasa değeri üzerinden hesaplanmıştır.
**
Potansiyel değerler basında yer alan tahmini verilerdir.
*** DYS, doğrudan
yabancı sermaye yatırımını ifade etmektedir.
|
