Yunanistan, Portekiz, İspanya gibi ülkelerde yaşanan borç krizine karşın, çantasında IMF anlaşması dahi olmayan Türkiye'nin notu artıyor. Not artışları ve potansiyeli nedeniyle yabancıların Türkiye'de artık sıfırdan (Greenfield) yatırımlara da başlaması bekleniyor. Bu yıl gelişmekte olan ülkelere 460 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye yatırımı akması bekleniyor.
Yaptığı özel bir çalışmada, Türkiye’ye 2010 yılında, 22 milyar dolarlık potansiyel bir yabancı sermaye girişinin olabileceğini hesaplayan ekonomist Özgür Altuğ, “Ancak gerçekleşme 11.3 milyar dolarda kalabilir, çünkü bir kısmı bu yıl olmayabilir, bir kısım ödemede diğer yıllara sarkar” diyor. BGC Partners’ın yabancı yatırım konusunda isabetli tahminleriyle tanınan Başekonomisti Özgür Altuğ sorularımızı yanıtladı:
Yaptığınız çalışmanın parametrelerini anlatır mısınız?
Yaptığımız hesaplamada 2010 için, Türkiye’nin doğrudan yabancı sermaye çekme potansiyelinin 22 milyar dolar olduğunu gördük. Bu potansiyel anlaşmalardan, 11 milyar dolar civarında bir giriş öngörüyoruz. Burada özelleştirmenin payının da yüzde 40 olmasını bekliyoruz. Bu çalışmayı 6 yıldır yapıyorum; 2006 yılında tahminimiz 17 milyar dolardı, piyasa tahminleri ise 10 milyar dolar civarındaydı. Gerçekleşme 20 milyar dolar oldu. 2007’de 20 milyar dolar tahmin ettik, 22 milyar dolar geldi. 2008’de 22 milyar dolar tahmin ettik, 18.3 milyar dolar geldi. 2008’de 8 milyar dolar tahmin etmiştik 7.6 milyar dolarlık gerçekleşme oldu.
Gerçekleşmelerden neyi anlamamız lazım?
Mesela hükümet, köprü ve otoyolların özelleştirmesinden 10 milyar dolar civarında gelir bekliyor. Biz yabancılardan bu ihalelere 5 milyar dolarlık bir katılım bekliyoruz. Bundan 2010'a düşecek ödemeninde 1.5 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Kalan ödeme diğer yıllara sarkacağından hesaplamalara dahil edilmedi. Gerçekleşmeden kastımız bu. Yine Milli Piyango'dan 750 milyon dolar bekleniyor. Ama bu yıl bu özelleştirmeyi beklemediğimiz için gerçekleşme hesaplamalarına katmadık.
Sıfırdan yatırımların başlayacağını destekleyen öngörünüz nedir?
Dünyada yabancı sermaye bizimkisi gibi ülkelere hep önce şirket satın alarak gelmiş. Arkasından uzun dönemli, istihdama, üretime, ihracata katkı veren sıfırdan yatırımlara yönelmiş. Son 10 yıldır süren bir istikrar var ve ülkenin AB ile üyelik müzakereleri yavaşlasa da devam ediyor. Bu nedenle yabancılar artık fabrika kurmaya da gelecekler.
İstihdam yaratacak yatırımlar
Hangi alanlarda sıfırdan yatırım potansiyeli görüyorsunuz?
Öncelikle bu yıl Milli Piyango, köprü ve otoyollar, elektrik dağıtım, elektrik üretim özelleştirmeleri gündemde. Bunun dışında Başkent doğalgaz satışı var, İGDAŞ’ın da satılması gündemde. Bunların hepsi yabancı yatırımcı çekme potansiyeline sahip. Bunun dışında bir de sizin kastettiğiniz, yabancıların ya bir Türk ortakla ya da tek başına gelip fabrika kurarak yapacakları yatırımlar olacak. Ki bunlarda;
* Turcas’la Socar’ın devam eden rafineri yatırımı,
* Akenerji ile CEZ’in yatırımı,
* Renault’un fabrika yatırımı planlarını kapsıyor.
* Yine Çinli otomobil üreticisi DFM’nin otomobil fabrikası kurma düşüncesi var.
* Mitsubishi’nin araç kiralama işi var
* Yine yabancıların gayrimenkul alımları olacak.
Burada son 4 yılda ortalama yıllık 2 milyar dolar civarında bir yabancı girişi oldu. Yabancıların bu yıl, 1.8 milyar dolar emlak almasını bekliyoruz. Sıfırdan gelecek doğrudan yatırımın toplam yatırım içindeki payının yüzde 30 olmasını bekliyoruz. Yani 3 milyar dolardan fazla.
* Mevcut piyasa değeri üzerinden hesaplanmıştır.
** Potansiyel değerler basında yer alan tahmini verilerdir.
*** DYS, doğrudan yabancı sermaye yatırımını ifade etmektedir.