|
ürkiye’nin siyasi tarihinin en önemli parçalarından Ulucanlar Cezaevi, tarihinde ilk kez kapılarını mahkumlara değil öğrencilere açtı. Geçen yıl boşaltılan cezaevinin koridor ve koğuşlarını gezen mimarlık öğrencileri, şimdi onca acının, suçun ve isyanın ev sahipliğini yapan Ulucanlar Cezaevi için yepyeni projeler tasarlayacaklar.
Resmi kayıtları 1927’ye kadar uzanan Ulucanlar Cezaevi’nin kapalı bölümü geçen yıl boşaltıldı ve mahkumlar yeni cezaevine taşındı. Geçen yıla kadar mahkumların yaşadığı, duvarlarında hapishaneden gelip geçen binlerce insanın iz bıraktığı Ulucanlar Cezaevi kapılarını ilk kez açtı. Hapishanenin koridorlarında bu kez mahkumlar değil mimarlık öğrencilerinin ayak sesleri yankılandı.
Siyasiler koğuşunda cimcom afişi
Koğuş sisteminin uzun yıllar uygulandığı Ulucanlar’da mahkumiyet nedenlerine göre mahkumlar farklı koğuşlarda kalıyorlardı. Kimileri siyasi koğuşta, kimileri radikal İslamcıların koğuşunda, kimileri ise hırsızlar koğuşunda kalıyorlardı. Sol görüşlü mahkumların koğuşlarından birinde gözümüze duvara yapıştırılmış iki afiş takılıdı. Belli ki sıkı bir futbol düşkününün bıraktığı iki "Galatasaray" afişi kalmıştı duvarda geriye. Radikal İslamcıların kaldığı koğuşu gezerken rehberimiz bize bir ayrıntı fark ettiniz mi diye sordu ve tavanı gösterdi. Tavanda diğer koğuşlarda rastlamadığımız bir şey, bir vantilatör bulunuyordu.
Bizimle birlikte cezaevini karış karış gezen mimarlık öğrencileri şimdi kolları sıvayıp, bu oldukça geniş alanın nasıl değerlendirilebileceğini planlayacaklar. Bir tarihin en gizli sırlarını hala duvarlarında koruyan Ulucanlar Cezaevi’nin bir kültür merkezi mi, bir hastane mi, bir müze mi yoksa bir alış-veriş merkezi mi olacağını önümüzdeki günler gösterecek.
 Onlar yaşamlarını duvara kazıdı
Bugüne kadar ismini ünlü konuklarıyla, isyanlar ve yaşanan ölümlerle, idamlarla duyuran Ulucanlar cezaevini Ankara Hürriyet ekibi olarak mimarlık öğrencileriyle birlikte gezdik. Cezaevi binası o kadar eski ve bakımsızdı ki hem bize hem de öğrencilere "İnsanlar burada nasıl yaşamışlar?" sorusunu sordurttu. Tümüyle eski tip bir mimariye sahip olan hapishanede koğuş duvarları, gelip geçen mahkumların yazdığı şiirler ve yazılarla doluydu. Türkiye’nin siyasi tarihinin ayrı uçlarında yer alan kahramanlarının bir araya geldiği cezaevinde, yan yana iki hüceden birinde "Ya Sev Ya Terket" yazısı duvara kazınmıştı; diğer hücrenin duvarındaysa Nazım Hikmet’in "Hapiste Yatacaklara Öğütler" isimli şiiri: "Dünyadan memleketinden insandan, umudun kesik değil diye, ipe çekilmeyip de, atılırsan içeriye, yatarsan on yıl on beş yıl, daha da yatacağından başka, sallansaydım ipin ucunda, bir bayrak gibi keşke, demeyeceksin, yaşamakta ayak direyeceksin."
Denizler burada idam edilmişti
Ulucanlar Cezaevi’nin bugüne kadar çok ünlü konukları oldu 68’in devrimci önderleri Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan bu cezaevinde idam edildi. Hala tartışılan idamın gerçekleştiği yerde bugün kocaman bir kavak ağacı yeşermiş. 1980’lerde Ulucanlar’a konuk olan Ecevit’in küçük ama oldukça güneş alan hücresinin duvarlarında ise ondan sonra gelenler bambaşka izler bırakmışlar. Ecevit de ’mahpusluğu’ sırasında bir iz bırakmış mıydı bilinmez ama, biz şöyle satırlara rastladık duvarlarda: "Ufuktepe’nin baş belası köpekçi Memet... Mahallemin insanlarına saygılarımla..." Uzunca yıllar Ulucanlar’da yatan DEP’li milletvekillerinden Leyla Zana’nın koğuşu ise şu anda kapalı bulunuyor.
Kimler geldi kimler geçti
Ulucanlar Cezaevi birçok ünlü konuk ağırladı. İşte Ulucanları ziyaret eden bazı isimler: DEP Milletvekilleri Leyla Zana ve arkadaşları, Emekli Yarbay Korkut Eken, Yahya Murat Demirel, Yılmaz Güney, Yazar Yalçın Küçük, Yazar Taner Akçam, Eski İHD Başkanı Akın Birdal, Muhsin Yazıcıoğlu, Doğu Perinçek, Eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız, eski Batman Valisi Salih Şarman ve daha niceleri...
|
