|
b>Ankara'da bir zamanlar sağ ve sol görüşlü yazarları, öğrencileri ve eylemcileri ağırlayan, koğuşlarında Yılmaz Güney, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Cüneyt Arcayürek, Metin Toker, Bülent Ecevit gibi isimlerin kaldığı Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın avlusunda asıldığı Ulucanlar Cezaevi'nin kültür sitesi yapılması için Ankara Mimarlar Odası ve Ankara Barosu ortaklaşa proje yarışması açtı. Genç mimarların yeteneklerini gösterecekleri proje yarışmasının jürisinde daha önce Ulucanlar'da veya başka cezaevlerinde yatmış Gürbüz Çapan, Yavuz Önen ve Ali Ulusoy gibi eski siyasi isimler bulunuyor.
Ankara Mimarlar Odası, yarışma projesinin bir mücadeleyi de gündeme getirdiğini, her yerin alışveriş merkezi olduğu bir dönemde Ulucanlar'ın kültür merkezi olarak kalmasını sağlayacaklarını belirtti.
70'li yılların başlarında Ulucanlar'da yatan Gürbüz Çapan "Orası bir okuldu. Solcular 8. koğuşta sağcılar 4 'te kalırdı. Kültür sitesi yapılmasına sevindim" derken jüri üyesi mimar Yavuz Önen, "70'li yılların başında Sağmalcılar'da ve Selimiye'de yattım. Bir cezaevinin kültür sitesine dönüştürülmesi iç barış için önemli bir işaret" dedi. Ankara Mimarlar Odası eski başkanı, 12 Eylül'de cezaevinde bulunan Ali Ulusoy ise, "Bu binayı ranta dönüştürmeye çalışıyorlar. Kamusal alan olarak kalmalı. Adalet Bakanlığı'nın bu konudaki yaklaşımı çok önemli" dedi.
Bir zamanlar avlusunda birçok ünlü siyasiyi ve eylemciyi bulunduran Ankara'nın Altındağ İlçesinde bulunan Ulucanlar Cezaevi'nin kültür sitesi yapılması için Ankara Mimarlar Odası ve Ankara Barosu'nun ortak girişimiyle "Kent düşleri 1" yarışmaları kapsamında genç mimarlara çağrı yapıldı.
Yarışma ile ilgili olarak konuştuğumuz 1970'li yıların başında İstanbul Sağmalcılar ve Selimiye Askeri Cezaevi'nde kalan mimar Yavuz Önen projeyi desteklediğini belirterek, "Eski yapılara yeni fonksiyonlar verilerek yaşamasını istiyoruz. Bir cezaevi bir kültür merkezine dönüşüyorsa bu toplumdaki iç barış için de önemli. Cezaevinin sıkıntılarını bilen insanlarız. Bu projeye davet edildiğim için memnun oldum" dedi.
Çapan: Ulucanlar bir okuldu
Esenyurt Eski Belediye Başkanı ve 1970'li yıllarda sol örgütlenmede yer alan isimlerden Gürbüz Çapan ise jüri üyeliği teklifini sevinerek kabul ettiğini belirterek "Ulucanlar'da ben 70'li yılların ortasında kaldım. Sağcılar 4. koğuşta, solcular 8. koğuşta kalırdı. Proje, bana söylendiğinde sevinerek kabul ettim. Burada Mehmed Uzunlar, Yılmaz Güneyler daha nice isimler geldi geçti. Gençlerin iyi fikirler üreteceğini umuyorum" dedi.
Kamusal alan olarak kalmalı
12 Eylül'de siyasi nedenlerle Mamak Cezaevi'nde bulunan Ankara Mimarlar Odası eski başkanı Ali Ulusoy, "Böyle bir alanın yarışmaya çıkması önemli. Bazıları buranın ticaret merkezi yapılmasını ve ranta dönüştürülmesini istiyor. Biz buranın kamuya dönük olarak yaşamasını istiyoruz. Adalet Bakanlığı'nın yaklaşımı çok önemli olacak" dedi.
Ankara'nın Altındağ İlçesi'ndeki Cumhuriyet'le yaşıt Ulucanlar Cezaevi kent içinde kalması, çağdaş infaz hukukuna uygun olmaması gerekçesiyle boşaltılmıştı. Ankara Ulucanlar Cezaevi, bir dönem yazıları nedeniyle hapis yatan gazeteciler tarafından "Hilton" olarak adlandırılmıştı. Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Cüneyt Arcayürek, Metin Toker, Şinasi Nahit Berker, Mümtaz Faik Fenik gibi ünlü kalemleri de konuk eden cezaevinde, eski Başbakan Bülent Ecevit de 2 ay hapis yatmıştı.
Deniz Gezmiş ve arkadaşları Ulucanlar'da idam edilmişti
Ulucanlar Cezaevi'nin duvarlarında, 1968 kuşağının gençlik lideri Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının sloganları da yankılanmıştı. Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırılan Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan kalmakta oldukları Mamak Askeri Cezaevi'nden sabaha karşı Ulucanlar Cezaevi'ne getirilmiş ve 6 Mayıs 1972 sabahı avluda infaz edilmişti. Ulucanlar'da yaşanan bir başka dram ise 1980 ihtilalindan sonra, ölüm cezasına çarptırılan 17 yaşındaki Erdal Eren'in cezasının infaz edilmesi oldu. Eren mahkeme kararıyla bir yaş büyütülerek idama gönderildi. Cezaevi, ünlü kabadayılar Sarı Vahit, Kürt Cemal ve İnci Baha'yı olduğu gibi DEP eski milletvekilleri, Leyla Zana, Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Selim Sadak'ı da misafir etmişti.
Ulucanlar'a konuk olan bir başka ünlü ise Yılmaz Güney oldu. Güney, "Soba pencere camı ve iki ekmek istiyoruz 1977" adlı romanı ve çok sayıda şiirini de Ulucanlar'da yazdı. Feride Çiçekoğlu'nun "Uçurtmayı Vurmasınlar" isimli kitabı Ulucanlar öyküleri arasında yerini aldı.
Olaylar 1999 yılında yaşandı
Ulucanlar Cezaevi'nin tarihe geçen en kanlı olayı ise 1999 yılında yaşandı. Siyasi tutuklu ve hükümlülerin, F Tipi cezaevlerini protesto amacıyla çok sayıda cezaevinde aynı anda başlattıkları direnişin merkez üssü olan Ulucanlar Cezaevi'ne güvenlik güçleri müdahale etmiş ve düzenlenen Hayata Dönüş Operasyonu'nun ardından 10 tutuklu ve hükümlü hayatını kaybetmiş, 30'dan fazlası da yaralanmıştı
|
