Türkiye'nin ''İlk Kazı Demir Yolu Hattı'' Hurdalıktan Kurtarıldı

Foto: Esma Aygün (AA)

Alacahöyük Kazı Başkanı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1935 yılında Atatürk tarafından kazı alanlarından çıkarılan toprağı taşımak amacıyla Almanya'da bir firmaya yaptırılan ve uzun yıllar atıl vaziyette bulunan demir yolu hattının Alacahöyük ören yerinde sergilendiğini bildirdi.

Alacahöyük kazılarının bir asra yakındır devam ettiğine işaret eden Çınaroğlu, ilk olarak 1907'de yılında başlatılan kazıların sistematik olarak 1935'de hiç görmediği halde kendi hesabından 3 bin lira vererek Atatürk tarafından başlatıldığını vurguladı.

Kazı çalışmalarının ilk günlerinden itibaren başarılı sonuçlar alındığını ifade eden Prof. Dr. Çınaroğlu, kazıların 15'inci gününde ''Hitit Güneş Kursları''nın bulunduğunu, 1983'e kadar ödeneğin kesilmesinden dolayı kazıların aralıklarla devam ettiğini, 1996 yılından bu yana da kazı çalışmalarının aralıksız sürdüğünü bildirdi.

Atatürk'ün Alacahöyük kazılarına çok önem verdiğini dile getiren Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu, şu bilgileri verdi:

''Arkeolojik kazılarda karşılaşılan en önemli sorunlardan birisi kazılan alanından çıkarılan toprağın uzaklaştırılmasıdır. Kazı toprağı ortaya çıkınca yüzde 10 kabarıyor, bu yüzden de çalışmaları engelliyor. Alacahöyük'teki kazılarda da aynı sorunlar yaşanıyor. O dönemlerde Yunanistan'da küçük demir yolu hattına döşenen vagonlarla toprağın kazı alanından uzaklaştırıldığı öğreniliyor. Zamanın Nafa Vekili (Kazı işleri) Başkanına ve Afet İnan'a bu vagonlardan söz ediliyor. Afet İnan da Atatürk'e kazı toprağının uzaklaştırılması konusunda sıkıntı yaşadıklarını anlatarak, Atatürk'ten 3 adet vagon alınması talebinde bulunuyor. Atatürk, 'Siz arkeolojik kazı mı yapıyorsunuz, oyun mu oynuyorsunuz. 3 tane aletle kazımı yapılır' diyor. Almanya'nın ünlü bir firmasına 30 adet vagon siparişi veriliyor. Bu sistem Türkiye kazılarında ilk defa kullanılıyor. Hatta yabancı kazılara da borç olarak vagonlardan veriliyor.''

Çınaroğlu, Kültepe ve Acemhöyük kazılarında da kullanılan bu vagonların zamanla unutulduğunu dile getirerek, ''Vagonlar Alaca'daki Eskiyapar kazı alanında hurdaya atılmıştı. Dönemin kaymakamıyla görüşerek bu vagonların önemini anlattık. Nasıl bağlanacaklarını bildiğim için 3 tanesini bağlayarak müze bahçesine kurduk. Atatürk'ün mirasını bu şekilde yaşatmaya çalıştık'' diye konuştu.

Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu, 2009 yılına kadar hurdalıkta olan vagonlardan 3 tanesinin iki yıldır Alacahöyük Ören yerindeki müze bahçesinde sergilendiğini, diğer vagonların da Türk Tarih Kurumuna devredildiğini sözlerine ekledi.