|
Japon elektronik ve mühendislik şirketi Toshiba'dan, Türkiye
ile Güney Koreli şirketler arasında geçen yıl anlaşma sağlamamasının ardından,
Ankara ile Karadeniz'de bir nükleer santral inşası için imzaya
yakın olduğu açıklaması geldi. Toshiba Başkanı Norio Sasaki,
anlaşmanın büyük oranda Japon hükümetinin şirkete sağlayacağı uzun vadeli risk
garantisinin çıkmasına bağlı olduğunu söyledi. Tokyo hükümeti, nükleer teknoloji
sektöründe faaliyet gösteren Japon şirketlerinin, arkasında devlet desteği olan
G.Kore ve Rus rakipleriyle rekabet edebilmesi
için finansal desteğini güçlendirmeye çalışıyor. Toshiba, Karadeniz'deki
projenin gerçekleşmesi durumunda 2015 yılına kadar ulaşmayı planladığı yıllık
12.2 milyar dolarlık iş hacmini bu tarihten önce yakalayacak. Sasaki bu hedef
için, "Şimdi 2014 yılını konuşmaya başladık hatta bu tarih biraz daha önceye
çekilebilir" dedi.
Sasaki sözlerine şöyle devam etti:
"Türk yetkililer açık biçimde Toshiba tarafından inşa edilen Gelişmiş Kaynar
Su Reaktörü (ABWR) tipini istediklerini belirtti. Eğer [garanti] koşulları
sağlanırsa elektrik idareleri devreye girecek ve öyle düşünüyorum işler
istendiği gibi yürüyecek"
Hedef Türkiye gibi pazarlara açılmak
2006 yılında ABD'li nükleer santral inşa eden Westinghouse
şirketin satın alan Toshiba, aynı zamanda kendi bünyesinde de bu yatırımları
yapıyordu. Santrallerinin çoğunu Japonya'da inşa eden Toshiba, artık bu
daha fazla ihracatı hedeflerken, nükleer enerji konusunda hiç yok denecek kadar
az ya da biraz tecrübesi olan Türkiye gibi pazarlara da açılmak istiyor.
Türkiye'nin projeyle ilgili beklentisini değerlendiren Sasaki, "Santralleri
kuracak, işletecek ve ilk maliyeti karşılamak için ürettiği elektriği satacak
birilerini arıyorlar... Bu tip 15 ile 20 yıl sürecek olan projelerde, deprem ve
yönetim değişikliği gibi özel şirketlerin kendi başlarına altından
kalkamayacakları riskler bulunuyor" dedi.
Türkiye, petrol ve doğalgaz ithalatına olan bağımlılığını azaltmak için
yıllardır bir nükleer santral inşa etme çabası yürütüyor. 2008 yılındaki yapılan
ihalede, şirketlerin çoğunun gerekli güveni sağlayacak şartların oluşmadığı
gerekçesiyle geri adım atmış ve sadece Rus Atomstroyexport şirketi teklif
vermişti. O tarihten sonra yapılan görüşmelerin ardından Türkiye, ilk nükleer
santralinin inşası için Moskova ile el sıkıştı. Türkiye'nin, Karadeniz'de inşa
edilmesi planlanan ikinci santral için G.Koreli Kepco şirketiyle yaptığı
görüşmeler Kasım'da anlaşmazlıkla sona erince, Japonya ile kapsamlı müzakerelere
başladı.
Türkiye Enerji Bakanlığı, Japonya ile teknik detayların görüşülmesinin
Mart'ın sonuna kadar sürdürüleceği ve bu tarihe kadar yeni bir firmayla
görüşülmeyeceğini açıkladı. Diğer taraftan bakanlıktan bir temsilci, Güney Kore
ile anlaşma sağlanamamasının en büyük nedenlerinden biri olarak gösterilen,
devletin alım garantisi seçeneğinin, Japonya'ya teklif edilmesinin önünde engel
bulunmadığını da söyledi.
* Bu yazı Financial Times'ta, "Toshiba upbeat on Turkey nuclear deal"
başlığıyla yayımlanan haberden derlenmiştir.
|
