|
Beyoğlu’ndan sorumlu 2 No’lu Koruma Bölge Kurulu’nun reddettiği Topçu Kışlası projesinin Koruma Yüksek Kurulu’nca geçtiğimiz Şubat'ta onaylaması çok tartışılmıştı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bölge kurulunun projeyi kabul etmemesi üzerine “Topçu Kışlası’nı yapacağız. Kurul reddetmiş. Biz de reddi reddedeceğiz” demişti. Başbakan’ın açıklamasının üzerinden üç hafta geçmeden yüksek kurulun kışlaya izin verdiği bilgisi basında yer aldı, fakat gerekçe ortaya çıkmadı.
Radikal Gazetesi'nden Elif İnce'nin haberine göre, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, karar metninde bölge kurulunun kararını neden iptal ettiğine dair hiçbir gerekçe göstermedi. Metinde yalnızca kışlanın ‘sosyo-kültürel’ amaçlı kullanılacağı belirtiliyor:
“Taksim Meydanı ve Parkı ile bütünleşen yaklaşık 17 bin m2’lik kamuıya açık bir meydan düzenlemesi ve kapalı mekanların ise sosyo-kültürel amaçlı kullanımını öngördüğü anlaşılan avan projenin uygun olduğuna, bu nedenle İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararının iptal edilmesine karar verildi...”
Kışlanın hangi amaçla kullanılacağı aslında son derece belirsiz. Önceleri proje yürütücüleri kışlanın AVM olmayacağını iddia etse de Başbakan Erdoğan, “Kışlanın bir bölümü müze olabilir, ortası yeşil alan. Diğer bölümünde İstiklal Caddesi’nin devamı niteliğinde alışveriş merkezi. Üstü rezidans ve otel...” demişti.
Neden reddedilmişti?
2 No’lu Bölge kurulu, red kararında “Binanın aslına uygun yapılması için yeterli veri yok” diyerek “Taksim Gezi Parkı’nı dikkate alacak şekilde, meydan ve çevresi ile olarak uyum sağlayan alternatif tasarım önerilerini” değerlendireceğini belirtmişti. Kurul, karar metninde Gezi Parkı için de “İstanbullular’ın kolektif belleğinde yer etmiş, 60-70 yıllık kullanım değeri ile tarihe belgelik eden bir nitelik kazanmış...” ifadelerini kullanmıştı. Yüksek Kurulu kararında bu itirazların hiç birine değinmedi, kışlayı onaylamasına bir gerekçe getirmedi.
Şehir Plancıları ve Mimarlar Odası yüksek kurulun kararına dava açıyor. Uzmanlar, yüksek kurulun kararı baskı altında aldığı ve yetkisini yanlış kullandığı görüşünde:
Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman: Burada koruma ilkelerini gözeten bir karardan bahsetmek mümkün değil. Bir açıklama yapılmamış, bölge kurulunun kararını iptal ederken hiçbir gerekçe gösterilmemiş. Üstten gelen baskılarla alınmış bir karar olduğu ortada. Üst kurul 2011 yılındaki Kanun Hükmünde Kararnameler silsilesi sonucunda birtakım yetkiler getirildi. Önceden bölge kurullarının gözeteceği ilkeleri belirleyen akil insanlar topluluğuydu, şimdi yukarıdan sopa gösteren bir temyiz makamına dönüştü...
Eski 2 No’lu Kurul Başkanı Mete Tapan: Yüksek kurul bu kararında bir gerekçe göstermemiş, ‘uygun gördüm’ demekle yetinmiş...Ben de Yüksek Kurul üyeliği yaptım, o zamanlar bölge kurullarının yerine karar almak diye bir şey söz konusu değildi. 2011’de 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çıktıktan sonra artık yüksek kurul ‘Öyle bir karar alıyorum ki tartışamazsın bile’ deme yetkisine sahip oldu. Bana sorarsanız bölge kurullarının yetkisine tecavüz anlamına gelir bu...
Mimar Oktay Ekinci: 2011’de yapılan değişiklik öncesinde yüksek kurulun görevi, farklı bölge kurulları arasında eşgüdüm sağlayacak ilke kararları geliştirmekti, bölge kurullarına tavsiye vermekti. Yüksek kurul ancak ‘kararınızı yeniden gözden geçirin’ diyebilirdi, son karar yine o bölge kuruluna aitti. Şimdiyse koruma kurullarının özerkliği çiğneniyor, bu Uluslararası koruma sözleşmelerine de aykırı. Yüksek kurulun çoğunluğunu ilgili bakanlıkların üst düzey siyasi bürokratları oluşturmakta; yani uzmanlıklarına bakılmaksızın müsteşarlar, genel müdürler... Denebilir ki Taksim Kışlası’nın yeniden yapımı için siyaset bilime müdahale etmiştir.
İmzası olan üyeler
Kararda ismi bulunan yüksek kurul üyeleri şöyle: Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Özgür Özaslan (Kurul başkanı), Başbakanlık Müsteşar Yard. Ruhi Özbilgiç, Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nihat Gül, Kültür Varlıkları ve Müzler Genel Müdürü Murat Süslü, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü Zeki Can, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürü Ali Kahraman, Vakıflar Genel Müdür Yrd. Ali Hürata, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yrd. Necdet Demiral, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bak. Maden İşleri Gn. Md. Yrd. Selahattin Erdoğan, Prof. Dr. Celal Şimşek, Prof. Dr. Sare Sahil, Doç. Dr. Metin Şenbil, Tankut Ünal, Prof. Dr. Kadir Pektaş, Prof. Dr. Hasan Ayrancı...
|
