TMMOB’ye Kıskaç

Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, hükümet, İmar Yasası başta olmak üzere çok sayıda yasada değişiklik öngören “torba tasarıyı” yeni eklemelerle Meclis’e gönderiyor. Eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ı 3 ay meslekten men eden Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) bu yetkisi elinden alınacak. TMMOB’nin üyeleri hakkında verdiği odadan ihraç kararları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmadan yürürlüğe giremeyecek.

Doğal sit alanlarında da statü değişikliği yapılarak imar planlarına yani yapılaşmaya devam edilecek.

Hükümet, “İmar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”na son şeklini verdi. Yeni eklemeler yapılan tasarı yine TMMOB’yi hedef alıyor. TMMOB’nin Birlik Umumi Heyeti seçim sistemi değiştirilerek nispi temsil sistemine geçilecek.

Birlik Umumi Heyeti de ancak üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanabilecek. Tasarının gerekçesinde değişiklikle “demokratikleşmenin hedeflendiği” savunuldu. En az 50 meslek üyesi bulunan il merkezlerinde oda kurulabilecek. Odalara bulundukları illerin adı verilecek.

TMMOB Yasası’nda oda üyelerine hangi hallerde ceza verileceği düzenleniyordu. Maddede değişiklik yapıldı. Tasarı ile oda haysiyet divanları üyelerini “meslekle alakalı işler” nedeniyle denetleyemeyecek. Denetim “mesleğin icrası” ile sınırlandırılacak. Odadan ihraç kararı da ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın onayı ile yürürlüğe girecek. Yani bakanlık onay vermeden kimse odadan ihraç edilemeyecek. İnşaat Mühendisleri Odası eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ı 3 ay boyunca meslekten men etmişti. Artık bakanlık onay vermeden böyle bir karar çıkamayacak. Ayrıca odaların hazırlayacağı yönetmelikler için ilgili bakanlık ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın uygun görüşü alınacak. Mevcut yönetmelikler 1 yıl içerisinde değiştirilecek. Odalar 1 yıl içerisinde değişiklikleri yapmazlarsa ilgili bakanlıklar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yönetmelikleri resen değiştirecek.

‘Sit’ler yapılaşmaya açılacak

Tasarı ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası’nda da değişiklik yapılacak. Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları arasında yer alan “tarihi mağaralar” “özellik gösteren doğal mağaralar” olarak, “kaya sığınakları” da “tarihi kaya sığınakları” olarak değiştirildi. Doğal sit alanları ile taşınmaz tabiat varlıklarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na devredilmesi nedeniyle Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası’nda değişiklik yapıldı. Tasarı ile sit alanlarında yapılaşmanın da önü açılıyor. Doğal sit alanlarında statü değişikliği yapılarak mevcut her tür ve ölçekte planların uygulanmasına devam edilebilecek. İdareler koruma amaçlı imar planlarını en geç iki ay içerisinde bölge kuruluna iletiyor, bölge kurulu da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunuyordu. Bakanlık 2 ay içerisinde bu planları onaylamak zorundaydı. Ancak tasarıyla “doğal sit alanları ve çakışan sit alanları” bu kapsamdan çıkarıldı.

Yani Çevre ve Şehircilik Bakanlığı SİT alanlarında koruma amaçlı imar planını 2 ay içerisinde onaylamak zorunda olmayacak. Tasarı ile Çevre Yasası’ndan “proje tanıtım dosyası” tanımı da çıkarılıyor. Proje tanıtım dosyası, “projenin yerini, özelliklerini, olası olumsuz etkilerini ve öngörülen önlemleri içeren, projeyi genel boyutları ile tanıtan bilgi ve belgeleri içeren dosya” olarak tanımlanıyordu. Tasarı ile ayrıca mimari projenin onaylanmasının ardından gerekli kazı ve istinat projelerinin idarece uygun görülmesi durumunda yapı ruhsatı onayı beklenmeksizin ön kazı izni de verilecek.

Riskli alanlar yıkılacak

Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte yeni 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı yapılamayacak.

Mevcut planlar da iki yıl içerisinde üst veya alt kademede onaylanan planlarda değerlendirilecek. İki yıl sonra bu planlar nazım imar planına dönüşecek. Köylerdeki riskli binalar yıkılıp yerlerine yenileri yapılacak. Alan riskli ise binalar yeni yerleşim yerine inşa edilecek. Bunun için kredi ve kira yardımı yapılacak.

Otopark şart olacak

Tasarıya göre, özel mülkiyete ait olan ancak uygulama imar planında kamuya ait, açık semt spor alanı, birinci basamak sağlık tesisi, ilk ve ortaöğretim kurumları, anaokulu, kreş, park, çocuk bahçesi, oyun alanı, yol, meydan, otopark, pazaryeri, ibadet yeri gibi hizmetler ile sağlık, eğitim, mezarlık alanı, resmi kurum, sosyal ve kültürel tesis gibi kullanımlara ayrılan alanlarda yer alan taşınmazlar, kamulaştırılarak ya da takas yapılarak kamu mülkiyetine geçirilecek.

Ancak kamuya geçene kadar sahipleri tarafından buralarda özel tesis yapılabilecek. Yapılarda taşıyıcı sistemi, bağımsız bölüm sayısını, brüt alanını ve kullanım amacını değiştiren değişikliklerde “tadilat ruhsatı” alınacak. Belediyeler, mevcut yapılar da dahil olmak üzere binaların rengini, dış cephe ve çatı kaplamalarını belirleyebilecek. Mimari estetiği ile ilgili kural koyabilecek. İnşaatta yöresel malzeme ve yöresel mimari kullanıma ilişkin zorunluluk da getirebilecek.

Ana ulaşım hatlarının kesişme noktalarının en az 500 metre civarında bölgesel otopark yerleri ayrılacak. Binalarda mutlaka otopark bulunacak. Binada otopark yoksa başka bir yerde otopark tahsis edilecek. Aksi halde yapı ruhsatı verilmeyecek. Yol, meydan, yeşil saha, parklar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait parsellerin altlarına da otopark yapılabilecek. Ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların sahiplerine, müteahhide, fenni mesullere, idari para cezası verilecek. Belediyelerin hazırladıkları imar yönetmelikleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından incelenecek. Bakanlık değişiklik de yapabilecek.