|
Foto: Alper İşmen (AA)
Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) ihracatçı eğilim
araştırmasının üçüncü çeyrek sonuçlarına göre, her dört firmadan biri, yılın son
çeyreğinde yeni çalışan istihdam edeceğini belirtirken, bu dönemde istihdamı
planlanan ortalama yeni çalışan sayısı, firma başına 10 oldu. Araştırma
sonuçları, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi tarafından düzenlenen
basın toplantısında açıklandı. Büyükekşi, son araştırmada, öncekilerden farklı
olarak katılımcı firmaları, toplam ihracatı 54,2 milyar dolar olan ilk 500 büyük
ihracatçı, toplam ihracatı 9,3 milyar dolar olan ikinci 500 büyük ihracatçı ve
firma başına ihracatı 13,9 milyon doların altında olan diğer firmalar olarak
sınıflandırdıklarını belirtti.
Araştırmaya göre, geçen yılın aynı
dönemine kıyasla temmuz-eylül 2010 döneminde firmaların yüzde 70,7'si girdi
maliyetlerinin, yüzde 48,3'ü hammadde birim ithalat fiyatının arttığını
belirtirken, üretimin yükseldiğini söyleyenlerin oranı yüzde 54,2, ihracatın
arttığını söyleyenlerin oranı yüzde 53,4, kapasite kullanım oranının arttığını
söyleyenlerin oranı ise yüzde 48,5 oldu. Üretim, ihracat ve kapasite kullanım
oranlarında ikinci 500 büyük ihracatçı, ortalamanın üzerinde performans
gösterirken, girdi maliyetleri ve birim ihraç fiyatlarındaki artış ilk bin
dışında kalan ihracatçılarda daha etkin görüldü.
Yılın dördüncü
çeyreğinden beklentilere bakıldığında girdi maliyetlerinde artış bekleyenlerin
oranı yüzde 57,2; hammadde birim ithalat fiyatında artış bekleyenlerin oranı
yüzde 36,3 olurken, firmaların yüzde 44,2'si üretimde, yüzde 48,6'sı ihracatta,
yüzde 40,5'i kapasite kullanım oranlarında artış beklediğini bildirdi. İhracatta
karlılık düzeyinde artış bekleyenlerin oranı ise yüzde 16,2 olarak gerçekleşti.
2010 yılının temmuz-eylül döneminde tüm enerji türlerinde tüketimin
arttığını gösteren araştırmaya göre, aynı dönemde ihracatta yeni pazarlara
girebilenlerin oranı yüzde 34,4 oldu. Yılın son çeyreğinde ilk kez girilmesi
planlanan ülkeler arasında yüzde 16,2 ile Rusya, yüzde 12 ile Irak, yüzde 11,8
ile İran, yüzde 10,4 ile Suriye ve yüzde 9,8 ile ABD öne çıkarken, son çeyrekte
girilmesi planlanan ülkelerin bölgesel dağılımında Orta Doğu yüzde 69, AB
ülkeleri yüzde 62,2, Afrika yüzde 43,8, Amerika yüzde 35 paya sahip oldu.
Temmuz-eylül döneminde ihracatta mevcut pazarlarda yeni müşterilerden
sipariş alabilenlerin oranı yüzde 63 oldu. İlk bin ihracatçı firma dışında
kalanlarda bu oran yüzde 56,5'e gerilerken, ikinci 500 büyük ihracatçı firmada
yüzde 71,2'ye çıktı. Bu dönemde müşteri kaybettikleri pazarları olanların oranı
yüzde 39,6 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran ilk bin ihracatçı dışında kalan
firmalarda yüzde 44,4'e yükselirken, ilk 500 firmada yüzde 33,8'e geriledi.
Pazar kaybedenlerin oranı ise yüzde 13,2 oldu. İlk bin firma dışında kalan
ihracatçıların ise yüzde 17,6'sı bu dönemde pazar kaybetti.
İhracat
pazarlamasında en çok karşılaşılan sorunlar arasında yüzde 67,8 ile rekabetçi
fiyat sunamama, yüzde 50,2 ile hedef ülkedeki ekonomik koşullar, yüzde 36,4 ile
finansman, yüzde 27,6 ile hedef ülkelerdeki bürokratik engeller öne çıktı.
İstihdam
2010 yılı
temmuz-eylül döneminde ihracatçı firmalarda ortalama çalışan sayısı 35'i beyaz
yakalı, 120'si mavi yakalı ve 4'ü Ar-Ge personeli olmak üzere toplam 159 olarak
gerçekleşti. Bu rakam, ikinci çeyrek sonuçlarında 132 olmuştu.
Bu dönemde istihdam edilen ortalama yeni
çalışan sayısı 14 olurken, yeni çalışan istihdam ettiğini belirten firmaların
oranı yüzde 60 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran ilk 500 firmada yüzde 63,4,
ikinci 500 firmada yüzde 66,2, diğer firmalarda ise yüzde 53,7 oldu.
Temmuz-eylül döneminde beyaz ve mavi yakalı çalışan sayılarının arttığını
söyleyen firmaların oranı yüzde 43,2 olarak dikkati çekerken, ekim-aralık
döneminde yeni çalışan istihdam edeceğini söyleyen firmalar beyaz yakalılar için
yüzde 25,6, mavi yakalılar için yüzde 27,6 oldu. Ekim-aralık döneminde istihdam
edilmesi planlanan ortalama yeni çalışan sayısı ise 10'a geriledi.
Mehmet Büyükekşi, yıl sonu için belirledikleri 250 binlik yeni istihdam
hedefinin yakalanacağını düşündüklerini, hedefe ulaşmak için 40-50 bin kişilik
bir istihdama ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
|
