|
b>AB’nin teknik mevzuatına uyum çerçevesinde, iç ve dış ticarette, mallarda “CE” işareti aranmasına ilişkin zorunlu uygulama 1 Ocak 2004’te başlıyor.
Kapsamına giren ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal sağlığı, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, ürünün “güvenli bir ürün” olduğunu gösteren “CE” işareti, dış ticarette ürünlerin gümrüklerden sorun çıkmadan geçişini sağlaması açısından, “ürün pasaportu” olarak adlandırılıyor.
Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) yetkililerinden edinilen bilgiye göre, AB’de 1985’ten beri devam eden “CE” uygulamasına Türk ihracatçılarının büyük oranda uyum sağladığı, 1 Ocak 2004’ten itibaren başlayacak zorunluluğun ihracatçılar açısından bir sorun yaratmayacağı belirtiliyor. Sadece yurtiçine dönük üretim yapan firmaların da zaman içinde sisteme uyum sağlaması bekleniyor.
“CE” işaretini kullanmak için firmalar, yurtdışındaki onay kuruluşlarında, uygunluk değerlendirmesi yaptırarak belge alıyorlar. AB’ye ihracat yapan firmalar zorunlu olarak bu uygulamaya uyum sağlarken, sadece yurtiçi piyasaya dönük üretim yapan firmalar, maliyeti çok yüksek olduğu için, şimdiye kadar bu konuda fazla ilerleme kaydedemedi.
Yerli piyasaya dönük CE işareti kullanımının yerli onay kuruluşlarının faaliyete geçmesinden sonra artması bekleniyor. CE işareti konusunda yetkili onay kuruluşu olmak için, Türkiye’den 3 başvuru AB’ye iletildi. Çimento Müstahsilleri Birliği Kalite Güvence Kurulu İktisadi İşletmesi, AB’nin yapı malzemeleri konusundaki direktifleri konusunda CE işareti veren onay kuruluşu olmak üzere Bayındırlık Bakanlığı’na, Türk Loydu Vakfı da, AB’nin basınçlı kaplar, basit basınçlı kaplar, taşınabilir basınçlı ekipmanlar, yeni sıcak su kazanları, gaz yakan cihazlar konularındaki direktifleri için CE işareti veren onay kuruluşu olmak üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na başvurmuştu.
Bakanlıklar, bu başvuruları koordinatör kuruluş olan DTM’ye gönderirken, bu başvuruların yaklaşık 1.5 ay önce AB Komisyonu’na iletildiği kaydedildi. Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) onay kuruluşu olmak üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yaptığı başvuru, geçen hafta DTM’ye iletilirken, DTM, bunu ertesi gün AB Komisyonu’na gönderdi.
OYUNCAK İTHALATINDA “CE JESTİ”
AB Komisyonu’nun, söz konusu başvuruları, 2 ay içinde değerlendirmesi bekleniyor. Başvurular dolayısıyla olumsuz bir gelişme beklenmezken, Türkiye, “CE” işareti uygulaması konusunda bir “jest” yaparak, AB’den CE işaretli oyuncak ithalatı sırasında, gümrüklerdeki teknik ve standart denetimi uygulamasını kaldırdı.
AB’den ithal edilen oyuncaklar, Aralık ayı başından beri, hiç bir teknik denetime tabi tutulmadan gümrüklerden geçiriliyor. Halen CE işareti taşıyan diğer ürünlerin ithalatında ise dosya üzerinden teknik denetim yapılıyor.
DÖVİZ KAZANDIRMAYA BAŞLAYACAK
AB Komisyonu’nun Türkiye’den başvuran yerli onay kuruluşlarını uygun bulması halinde, Türk firmalarının CE işareti almak için yaptıkları masraflar en az yüzde 80 oranında ucuzlayacak. Ürün gruplarına göre değişmekle birlikte, yurtdışındaki onay kuruluşlarından ortalama 15 bin dolara alınan CE kullanımına ilişkin uygunluk belgesinin, yerli kuruluşların faaliyete geçmesi ile 2 bin dolara ineceği belirtiliyor.
AB’nin, ABD, Arap ülkeleri, Rusya, serbest ticaret anlaşması yaptığı ülkelerden yaptığı ithalat sırasında da CE işareti istediğine dikkati çeken yetkililer, Türkiye’de faaliyete geçecek onay kuruluşlarının çevre ülkelerdeki firmalara da hizmet verebileceğini, bu durumda, şimdiye kadar CE belgesi alımı için yurtdışına milyonlarca dolar bedel ödemek durumunda kalan Türkiye’nin, bu işten döviz kazanır hale geleceğini anlattılar.
Diğer taraftan, ihracatçı firmaların CE işareti almak için yaptıkları masrafların desteklenmesi amacıyla, 1996’dan beri devlet yardımı uygulanıyor. Ancak, çevre masraflarının desteklenmesi kapsamındaki bu destekten şimdiye kadar 30’a yakın firmaya 300 milyar lira civarında ödeme yapıldığı, firmaların kendi olanakları ile bu işareti alma yoluna gittiği belirtiliyor.
Yetkililer, AB mevzuatına uyum zorunluluğunun 1996’da başlamasına karşın Türkiye’de şimdiye kadar onay kuruluşu içi başvuru çıkmamasının, tamamen firmaların bu konuyu tam olarak bilmemesinden ve altyapısı, laboratuvarları yeterli kuruluşların bulunmamasından kaynaklandığını ifade ettiler.
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
Türkiye ile AB arasında mevcut gümrük birliğinin koşullarından birinin de taraflar arasında malların serbest dolaşımının sağlanması olduğuna işaret eden yetkililer, bu amaçla ticarette teknik engellerin kaldırılması için ortak bir mevzuatın, belgenin ve işaretin kullanılması gerektiğini vurguladılar.
Gümrük birliği kapsamına giren ürünlerde ortak AB işaretleri olan “CE” ve “e” gibi işaretlerin kullanılarak, söz konusu ürünlerin gümrüklerde bekletilmeden ve ek işlemlere tabi tutulmadan AB üyesi ülkelerde piyasaya arzı amaçlanıyor. Bu nedenle bu işaretler bir tür ürün pasaportu olarak algılanıyor.
CE işareti, kapsamına giren ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal sağlığı, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösteriyor. CE işareti kullanılması zorunluluğu bulunan ürünlere dair mevzuat, oyuncaklardan, asansörlere, tıbbi cihazlardan, makinalara 23 ürün grubunu kapsıyor. 1996’da yürürlüğe giren AB-Türkiye gümrük birliğinin bu konudaki kurallarının uygulanması amacıyla, 1997 yılında çıkarılan bir Bakanlar Kurulu kararı ile kamu kuruluşları arasında işbölümü ve görevlendirme yapıldı. Bu kurumların hangi mevzuatı uyumlaştıracakları belirlenirken, DTM koordinasyondan sorumlu tutuldu.
CE işaretine ilişkin mevzuatın büyük bölümü şimdiye kadar yürürlüğe sokulurken, bir bölümü de uyum süresinin sonu olan 1 Ocak 2004’te yürürlüğe girecek. Yürürlüğe giren mevzuat uyarınca, ticarete konu malların, “CE” işareti ile sembolleştirilen “güvenli ürün” şartlarına haiz olması gerekiyor. Kişisel korunma donanımları ve yolcu taşıma amaçlı kablo üzerinde hareket eden araçlara ilişkin mevzuata uyum çalışması devam ederken, 6 teknik düzenlemede zorunlu uygulamaya başlangıç, 2005 yılı sonuna kadar zamana yayıldı.
FİRMALAR KENDİLERİ DE KULLANABİLİYOR
AB mevzuatına göre, belli ürün gruplarında, firmalar, kendi değerlendirmelerini kendileri yaparak, CE işareti kullanabiliyor. Ancak, ilgili mevzuatın gerektirdiği durumlarda, onaylanmış kuruluşların devreye girmesi zorunlu hale geliyor. Onaylanmış kuruluşlar, CE işareti vermiyor, söz konusu ürünün ilgili mevzuata uygunluğunu ve güvenli olduğunu belgelendiriyor.
Ürünün teknik düzenlemelere uygun olduğu, güvenli olduğu ve gerekli tüm uygunluk değerlendirme prosedüründen geçirilerek işaretlendiğinde, birinci derecede üretici firma sorumlu bulunuyor.
|
