Tarihi Binaların Öyküleri

Ankara'da Cumhuriyet'in ilk yıllarından kalan pek çok tarihi yapı bulunuyor. Bu yapılardan bazıları kuruldukları yıllardaki işlevlerini sürdürürken, bazıları ise bugün çok başka amaçlar için kullanılıyor. Bu yapılardan bazıları ve öyküleri şöyle:

- Mustafa Necati Evi-Yapımı 1920'lere kadar uzanan bu tek konut, bir dönem Irak'ın Ankara'daki ilk elçilik binası olarak kullanıldı. Şimdilerde ise lokantaya dönüştürülmek isteniyor.

- Sümerbank Genel Müdürlüğü Binası- Alman mimar M. Elsaeser'in tasarımı olan ve 1937-38 yıllarında inşa edilen yapı, Ulus Meydanı'nın önemli binalarından.100 odası bulunan bina, 1928 yılında otele çevrildi ve Baba Karpiç'in ünlü Karpiç lokantası açıldı. Yapı 1933'te Sümerbank tarafından istimlak edildi. Sümerbank'ın özelleştirilmesinin ardından ise kurumun elinde kalan malların satıldığı bir mağazaya dönüştürüldü.

- Musiki Muallim Mektebi- Mimar Ernst Egli tarafından 1929 yılında tamamlanan yapı, Cumhuriyet'in güzel sanatları yayma ve geliştirme yolundaki ilk eserleri arasıda gösteriliyor. Devlet Konservatuarı'nın Beşevler'deki yeni yerleşkesine taşınmasından sonra yapı, 1980'li yıllardan itibaren Mamak Belediyesi hizmet binası olarak kullanılmaya başlandı. Bina 2006'dan itibaren ise Ankara Devlet Tiyatrosu Muhsin Ertuğrul Sahnesi olarak kullanılıyor.

- Merkez Bankası Genel Müdürlüğü Binası Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister tarafından 1931-33 yılları arasında Emlak Bankası olarak yapılan bina, Atatürk'ün istemi ile Merkez Bankası'na dönüştürüldü. Bina, 1952'ye kadar Anadolu Kulubü olarak da faaliyet gösterdi. Şimdilerde ise Merkez Bankası İdare Merkezi olarak kullanılıyor.

Ankara Palas

- Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası- Ankara'da inşa edilen ilk resmi bina olma özelliğini taşıyan yapı, Düyun-u Umumiye binası olarak yapılan ve Tuz Nazırlığı denilen binanın yerine İtalyan Mimar G. Mongeri 'nin tasarımına göre 1926-29 yıllarında inşa edildi. Bina halen banka olarak kullanılıyor.

- TEKEL Başmüdürlük Binası- 1928 yılında tasarlanan yapı İtalyan mimar G. Mmongeri 'nin eseri ve bugün de TEKEL binası olarak kullanılıyor.

- İkinci Vakıf Apartmanı- Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi'nin ünlü mimarı Kemalettin Bey 'in tasarımı olan yapı 1928-30 yılları arasında başkentin konut ihtiyacını karşılamak üzere inşa edildi. Zamanında Orhan Veli Kanık, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi yazar-şairlerin de yaşadığı bina, bugün Kültür Bakanlığı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlük Binası, Küçük Tiyatro ve Oda Tiyatrosu olarak hizmet veriyor.

- Adliye Vekaleti Binası- Anafartalar Caddesi üzerinde yer alan yapı, 1925-26 yılarında inşa edildi. Yapı bugün Adalet Bakanlığı olarak kullanılıyor.

- Gazi ve Latife Okulları- Anafartalar Caddesi üzerinde yer alan ve 1924 yılında Mukbil Kemal Taş, tarafından ikiz olarak tasarlanan yapılardan biri Latife Hanım Kız İlkokulu diğeri de Gazi Erkek İlkokulu olarak inşa edildi. Daha sonra çeşitli isim değişiklikleri ile öğretime devam eden yapılar, günümüzde eğitim işlevlerini Altındağ Atatürk İlköğretim Okulu adıyla sürdürüyor.

- Çocuk Esirgeme Kurumu Binası- Sosyal yardım kuruluşu olarak 1926'da yapılmış olan bina, bugün yapı işhanı olarak kullanılıyor.

- Opera Binası- Şevki Balmumcu tarafından 1933-34 yıllarında yapılan Sergi Evi, 1947-48 yıllarında Alman Mimar Paul Bonatz tarafından operaya dönüştürüldü.

- Hariciye Vekaleti Binası- Günümüzde Kültür Bakanlığı'nın merkez binası olarak kullanılan yapı, Dışişleri Bakanlığı olarak Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından 1927 yılında yapıldı.

- I. TBMM Binası- Enver Paşa tarafından İttihat ve Terakki Partisi olarak yapımına başlanan binada, TBMM 23 Nisan 1920 gününden başlayarak 18 Ekim 1928 tarihine kadar görev yaptı. Cumhuriyet'in ilk anayasasının kabul edilmesi ile Lozan Barış Antlaşması'nın onaylanması ve kabulü gibi pek çok tarihsel olaya ev sahipliği yapan bina, günümüzde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ile ilgili önemli bazı belge, fotoğraf ve eşyaların sergilendiği bir müze olarak kullanılıyor.

- II. TBMM Binası- Ulu Önder Atatürk'ün temel eseri olarak bilinen Nutuk'u okuduğu 2. TBMM, 1923 yılında dönemin tanınmış mimarı Vedat Tek tarafından Cumhuriyet Halk Fıkrası Mahlefi olarak tasarlandı. İşlevini 1960 tarihine kadar sürdüren yapı, 1961'de Meclis'in yeni yerine taşınması üzerine Merkezi Antlaşma Teşkilatı'na (CENTO) tahsis edildi. CENTO'nun 1979 yılında lağvedilmesi ile aynı yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilen yapı, bugün Cumhuriyet Müzesi olarak kullanılıyor.

- Ankara Vakıf Oteli/Ankara Palas- Bugün Devlet Konukevi olarak kullanılan yapı, 1927 yılında kullanıma açıldı. Başkentin önemli siyasal ve sosyal etkinliklerine ev sahipliği yapan ve devletin önemli konuklarının ağırlandığı bina, bugün daha çok davetlerde kullanılıyor.

- Gar ve Atatürk Müzesi-Yapımı 1937'ye dayanan bina aradan yaklaşık 70 yıl geçmesine karşın halen görevini sürdürüyor. Şimdiki Atatürk Müzesi ise, Alman Anadolu-Bağdat Demiryolu şirketinin, Haydarpaşa-Ankara Demiryolu yöneticilerinin oturması için yapıldı. Bu yıllarda başkentte banyosu olan sayılı yerlerden bir olan yapıda Atatürk Çankaya'ya yerleşmeden önce bir süre oturdu. Yapı bugün müze olarak kullanılıyor.

- Halkevi Binası- Namazgâh Tepe'de yer alan yapı, Türk Ocakları Merkezi olarak Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından tasarlanarak 1930 yılında tamamlandı. Türk Ocakları'nın kapatılması üzerine Cumhuriyet Halk Partisi'ne verilen bina, 1932'de Ankara Halkevi olarak hizmete girdi. Bina bugün Devlet Resim ve Heykel Müzesi olarak kullanılıyor.

- Etnografya Müzesi- Atatürk'ün emri ile 1926 yılında yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk müzesi olan yapı, A. Hikmet Koyunoğlu 'nun eseri. Atatürk'ün naaşı Anıtkabir yapılana kadar bu müzede korundu. Bugün de müze olarak kullanılıyor.

- Radyoevi Binası-1927 yılında yayınlarına başlayan Ankara Radyosu, 1938 yılında tamamlanan ve günümüzde de kullanılmaya devam eden Sıhhiye Radyoevi binasına taşındı.

- Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi-Bruna Taut 'un 1939'da yaptığı Ankara Üniversitesi'ne ait bu fakülte, halen aynı işlevi görüyor.

- Sağlık Bakanlığı- Uluslararası mimarlık anlayışının Ankara'daki ilk temsilcisi olan bina Theodor Post ve Carl Lörcher tarafından 1927'de inşa edildi.

- Türkiye İş Bankası Binası-1929 yılında inşa edilen yapı, 1974'e kadar kadar İş Bankası Merkez Binası olarak kaldı. Bugün bu tarihi yapı bankanın Ankara Şubesi olarak kullanılıyor.

- Temyiz Mahkemesi- Yargıtay Binası 1935 yılında Temyiz Mahkemesi olarak yapılmıştı.

- Devlet Demir Yolu İşletmeleri- Mimar Bedri Uçar 'ın eseri olan yapı 1941 yılında inşaa edildi. Bina bugün DDY İşletmeleri Genel Müdürlüğü olarak hizmet veriyor.