|
Son dönemde bakımsızlık nedeniyle yıkılmaya yüz tutmuş
birçok tarihi binanın restorasyonunun önem kazanmaya başlaması, karlı bir
sektörün de kapılarını araladı. Potansiyeli farkeden genç
mimarlar, sokak sokak gezip eski bina ararken, açılacak ihaleleri takip
eden şirketler ile kredi veren kurumlar arasındaki rekabet de kızışıyor. Tarihi
bina restorasyonu için Türkiye'de ilk kez kredi kurumunu devreye sokan
Toplu Konut İdaresi (TOKİ), 2005 yılında 16 projeye kredi
verirken, sadece bu yılın ilk 6 ayında bu rakam 77'ye çıktı. Bu alandaki talebi
değerlendirmek için bankalar da harekete geçti. Fortis Bank, 60
ay vadeyle tarihi restorasyon kredisi uygulamasını başlattı. Artan ilgiden çok
memnun olan sektör yetkilileri, ancak ağır bürokrasinin bellerini bükmeye devam
ettiğini vurguluyor.
Karlı bir sektöre dönüşen tarihi bina restorasyonunda rakamlar parmak
ısırtıyor. Öyle ki, 700-800 bin TL'den alınan bir bina 2.5 milyon TL'ye
satılabiliyor. Es Yapı Mimarlık Canan İzgi, bina fiyatlarının
el yaktığını, özellikle tarihi bölgelere büyük bir ilgi olduğunu söylüyor. İzgi,
"Örneğin İstanbul'un eski semtleri olan Galata, Beyoğlu civarına büyük ilgi var.
Ayrıca bazı binalar İstanbul 2010 kapsamında Türkiye'ye gelecek olanlar için
butik otele de dönüştürülüyor. Ancak bu işi belli bir parası olan insanlar
yapabilir. Çünkü çok büyük maliyeti var. Bazen de bir binanın yarı fiyatına
yapılmış bir daireyi satın alabiliyorsunuz" diyor.
Genç
girişimciler sokakta
Boğaz bölgesinde tarihi binalarla ilgilenen İkias Gayrimenkul'ün ortağı
Serhat Kara ise, özel bankaların da düşük faizli ve uygun
vadeli nakit kredi desteği sağlamaya başlamasının sektör açısından olumlu
olduğunu vurguluyor. Son dönemde tarihi eser statüsündeki binaların
restorasyonunun karlı bir işe dönüşmesinin bir çok girişimcinin de ilgisini
çektiğini anlatan Kara, "Özellikle yeni mimarlar ve müteahitler, sokak sokak
gezip bina inceliyor" diye konuşuyor. Ancak sektörün asıl probleminin kaynak
değil, aşırı bürokrasi olduğunu vurgulayan Kara, şöyle devam ediyor:
"Hazır kaynağın var, eski eseri alıyorsun. Kimseden bir şey almaya da
ihtiyacın yok ama burada çok ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Projelerin onaylanması
çok uzun süre alıyor. Anıtlar Kurulu kadrolarında ciddi problemler yaşanıyor.
Restorasyonlar batılı ülkelerde çok ciddi teşvikler alıyor. Türkiye'de ise önüne
engel konuluyor. Restorasyon artık şehir efsanesi oldu, İnsanlar birbirlerine
'Aman yapma başına bela alırsın' diyorlar."
TOKİ, 235
projeye kredi sağladı
Öte yandan, TOKİ de 2005 yılından bu yana, bakımsızlık yüzünden yıkılmaya yüz
tutmuş tarihi konak ve yalıların restorasyonuna destek veriyor. 2005'ten bu yana
büyük çoğuluğu İstanbul'da olmak üzere toplam 235 projeye destek veren TOKİ,
toplam 17 milyon TL'nin üzerinde de kredi verdi. Krediden yararlanan projeler
arasında, Safranbolu, Ürgüp, Bursa-Osmangazi, Çanakkale, Bartın, Ordu, Fatsa,
Mersin ve İstanbul'da Sarıyer, Eyüp, Kuzguncuk, Arnavutköy'deki binalar
bulunuyor.
TOKİ Kredi Uzmanı Lokman Tuncer, insanların önceden bu
kredilerden haberi olmadığını ve binasına çivi bile çakamadığını belirterek,
ancak son dönemde bilincin arttığını, insanların artık bu işi ticari olarak da
görmeye başladıklarını ifade ediyor. TOKİ'ye tarihi restorasyon kredisi için
başvuruda bulunanların sayısının giderek arttığına dikkat çeken Tuncer, 2005
yılında sadece 16 projeye kredi verilirken, bu yılın ilk 6 ayında 77 projeye
kredi verildiğini açıklıyor.
Tuncer, Fortis Bank'ın da tarihi binalar için restorasyon kredisi vermeye
başlamasını ise şöyle değerlendiriyor: "Özel bankaların girişimleri olumlu.
Ancak bizimle rekabet edemezler. Bizim verdiğimiz şartlarla kredi vermeleri pek
olanaklı değil. Yıllık yüzde 4 faizle kredi veriyoruz. Aylık binde 3'e geliyor.
Bu şartlara inmeleri mümkün değil."
Fortis Bank ise, yaptığı yazılı açıklamada, "TOKİ'nin
sağladığı restorasyon kredisindeki uzun başvuru işlemleri ve süreçleri Fortis
Tarihi Bina Restorasyon Kredisi için geçerli değil. Fortis Bank Türkiye olarak,
kredi başvurularını en kısa sürede sonuçlandırabiliyoruz" diyor. Krediyi 60 aya
kadar vadeyle kullandıran Fortis, kredi alan müşterilerine bir yıllık ücretsiz
kiralık kasa hizmeti de sağlıyor.
Prosedür uzun
sürüyor
Eski bir eserin restorasyonu için geçen bürokratik süreç 6 aydan başlayıp 4
yıla kadar uzayabiliyor. Restorasyona başlamak için öncelikle eserin Anıtlar
Yüksek Kurulu'nda tescili olup olmadığı ve Boğaziçi İmar Müdürlüğü'nden imar
durumu öğreniliyor. Daha sonra ise eski eserle ilgili 3 ayrı proje hazırlanıyor.
Birinci etap projesinde, binanın bugünkü halini gösteren röleve projesi
hazırlanıyor. İkinci etapta, binanın özgün halinin nasıl olduğunun belgeler,
doküman ve fotoğraflarla tasdik edildiği restitüsyon projesi hazırlanıyor.
Üçüncü etap ise, eski eserin restorasyondan sonra alacağı fonksiyonlara göre
şekillenen proje oluyor. Bu 3 proje Anıtlar Yüksek Kurulu'na belgelerle
sunuluyor. Projenin Anıtlar Yüksek Kurulu'ndan onay almasından sonra Boğaziçi
İmar Müdürlüğü'ne ruhsat talebinde bulunuluyor. Ruhsat alındığı taktirde inşaata
başlanıyor. İnşaatın her aşaması, Boğaziçi İmar Müdürlüğü ve proje müellifi
mimar tarafından denetleniyor.
|
