|
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin eski
Doğu Garajı ve Halk Pazarı alanında uygulamak
istediği 55 bin m2’lik iş merkezi projesinin iptal edilerek bu alanın arkeolojik
park ve müze olarak kullanılması istendi. Kültür Sanat Sen ve
Peyzaj Mimarları Odası’nın da aralarında yer aldığı sekiz Sivil
Toplum Kuruluşu (STK) tarafından yapılan yazılı açıklamada, iş merkezi projesi
alanının 8 dönümünde Antalya Nekropolü’ne ait 600 kadar mezar
çıktığı için Koruma Kurulu tarafından “sit
alanı” ilan edildiği halde 13 bin m2’lik bölümde Büyükşehir’in projeyi
uygulamakta ısrar etmesi ve Koruma Kurulu’nun da buna izin vermesi 2863
sayılı Koruma Kanunu’nun suiistimali olarak nitelendi.
 “Mezarlar parçalandı”
STK’ların
açıklamasında, Son Nokta dergisinin Antalya Müzesi’nin 1999 yılı kazı raporunu
hatırlatarak yaptığı “Doğu Garajı Sit Alanı Olsun” uyarısını dikkate almayan
Büyükşehir Belediyesi’nin, 2008 yılında, kepçeli iş makineleri ile başlattığı
temel kazısında 1’i oda tipi, 8’i lahit tipi onlarca antik mezarın tahrip
edildiği ve bu tahribatın da örtbas edilerek “iş kazası” sayıldığı iddiası
hatırlatıldı. Eski Başkan Menderes Türel’in seçim broşüründe Antalya
Nekropolü’nün üzerinin iş merkezi projesinin halk pazarı bölümü ile
kapatılacağının açıklandığını hatırlatan STK’lar, Büyükşehir Belediyesi’nin
Antalya Nekropolü ve çevresindeki çalışmalarını “endişe verici” olarak niteledi.
 “Arkeolojik park olmalı”
Açıklamada, Antalya’nın kuruluşunu Attalos’tan 100 yıl kadar önceye
tarihleyen Antalya Nekropolü’nde uygulanmak istenen Büyükşehir İş Merkezi
Projesi’nin İPTAL edilerek bu alanın “arkeolojik park” olarak düzenlenmesini
isteyen STK’lar, Koruma Kanunu’ndaki “Bir alanın koruma bölge kurulunca sit
olarak ilanı, bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durdurur. Sit alanının
etkileşim çevresine ilişkin varsa 1/25.000 ölçekli plân kararları ve notları
alanın sit statüsü dikkate alınarak yeniden gözden geçirilerek ilgili idarelerce
onaylanır” hükmü doğrultusunda koruma amaçlı imar planı hazırlanmasını talep
etti.
“İş merkezi yerine müze”
Açıklamada, Antalya Nekropolü’nün “etkileme çevresi”ndeki 13 bin m2’lik
alanın Antalya Kent Müzesi projesine dâhil edilerek kentin 2 bin 300 yıllık
kültürel birikimini sergilemek amacıyla kullanılmasını ya da bu alanın Arkeoloji
Müzesi ek binası için yer aradığı bilinen Kültür ve Turizm Bakanlığı’na MÜZE
yeri olarak tahsis edilmesi de önerildi. Alanın Kültür Bakanlığı’na tahsisi
karşılığında ise, Perge ve Termessos tiyatroları ile Kırkgöz Han’ın kültürel
amaçlı kullanım için Büyükşehir’e tahsisinin istenebileceği belirtildi.
Antalya Nekropolü’ndeki antik mezarların tahrip edildiği ve bu tahribatın da
“iş kazası” sayılarak örtbas edildiğini yazan 12.04.2009 tarihli Radikal
gazetesindeki iddiaların Cumhuriyet Savcılığı ve Antalya Valiliği tarafından
soruşturulması da istenen basın açıklamasına imza koyan STK’lar şunlar:
EĞİTİM SEN
(Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası), ANTÇEV (Antalya Çağdaş Eğitim ve Kültür
Vakfı), TÜM BEL SEN (Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri
Sendikası), REHBERANT (Profesyonel Turist Rehberleri Derneği), KÜLTÜR SANAT SEN
(Kültür ve Sanat Emekçileri Sendikası), TMMOB Peyzaj Mimarları Odası ve YAYED
(Yerel Yönetimler Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği) ve ÇGD (Çağdaş Gazeteciler
Derneği)
Basın açıklamasının tam metni şöyle:
Antalya Büyükşehir Belediyesi, eski Doğu Garajı ve Halk Pazarı alanını,
toplam 55 bin m2 iş merkezi yapılmak üzere, 2007 yılında,
Kadıahmetoğlulları A.Ş.’ye ihale etmişti. Bu alanın Antalya Nekropolü’nün
sınırları içinde olduğu, Antalya Müzesi’nin 1980 -1999 yılları arasındaki
kurtarma kazılarında ortaya çıkardığı 82 mezarın bilimsel bulguları ile kesinlik
kazanmasına karşın Büyükşehir Belediyesi İş Merkezi için plan değişikliği ve
proje yarışması yapılırken bu bulgular “yok” sayılmıştı. Müze’nin kazı
sonuçlarını hatırlatarak Büyükşehir’in bu ihmaline dikkat çeken Son Nokta
dergisi, “Doğu Garajı Sit Alanı Olsun” önerisini aylarca tekrarlamasına
karşın, Antalya Koruma Kurulu bu uyarıyı görmezden gelmiş, Kurul’un bu
“töleransı” ile Büyükşehir Belediyesi, İş Merkezi projesini uygulamakta ısrar
etmişti.
Nekropol kepçe ile kazıldı
Radikal gazetesinde (12.04.2009’da) yayınlanan “Antalya Nekropolü’ne kepçe!”
başlıklı yazıda, Antalya Koruma Bölge Kurulu’nca, 1992’de arkeolojik alan olarak
tanımlanan Attaleia antik kentinin Doğu Nekropolü sınırları içinde
kalan eski Doğu Garajı ve Halk Pazarı’nda, Büyükşehir Belediyesi’ne
ait iş merkezi projesi için kepçeli iş makineleri ile 4 metre kadar temel kazısı
yapıldığı ve biri oda tipi, sekizi lahit tipi onlarca antik mezarın tahrip
edildiği ve bu tahribatın “iş kazası” sayılarak örtbas edildiği iddiası yer
almıştır. Yazıyla birlikte kullanılan fotoğraflardan mezarların ciddi
şekilde zarar gördüğü anlaşılmaktadır.
Bu olaydan sonra, 02.05.2008 tarihinde, Antalya Nekropolü’nü yerinde
inceleyen Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ise,
Büyükşehir’in İş Merkezi projesinin 8 bin m2’lik bölümünü “potansiyel sit” alanı
ilan etmiştir. Ancak, aynı kararda Antalya Nekropolü’nün “etkileme
çevresi”nde kalan iş merkezi projesinin eski Doğu Garajı bölümünde inşaatın
devamına izin verilmiştir. Koruma Kanunu’nun 17. maddesi ise, sit alanı ilan
edilen Antalya Nekropolü’nün “etkileme çevresi”ndeki iş merkezi projesinin iptal
ederek Antalya Nekropolü ve çevresi için sit statüsüne uygun koruma planı
yapılmasını emretmektedir.
Nekropol üstüne iş merkezi
Koruma Kanunu’nun bu emrine rağmen, Büyükşehir, Kanun’daki sit alanı ilanının
geçiş dönemiyle ilgili bir boşluğu suiistimal etmiş ve Antalya Nekropolü’nün
“etkileme çevresi”nde iş merkezi inşaatına devam etmek istemiştir. Buna ek
olarak, Büyükşehir’in önceki Başkanı seçim broşürlerinde, Müze kazısı bittikten
sonra Koruma Kurulu tarafından askıya alınan projenin halk pazarı bölümünün de
Antalya Nekropolü üzerine inşaa edileceği açıklanmıştır. Bu açıklamadan
öğreniyoruz ki, sit alanı olmasına karşın üzerine iş merkezi (halk pazarı
bölümü) inşa edilecek 8 dönümlük Nekropol’tün sadece çok küçük bir bölümü iş
merkezinin bodrumunda sergilenecektir.
Bu bilgilerden Büyükşehir’in
arkeolojik alanda iş merkezi yapmak için kepçeli iş makinesi ile temel kazısı
hatasından gerekli dersi çıkarmadığını ve Antalya’nın 2 bin 300 yıllık tarihinin
izlerini ticarete kurban etmekte ısrarcı olduğunu anlıyoruz.
Talep ve önerilerimiz
Biz aşağıda imzası olan kurumlar, Müze’nin kazı bulgularına ve gazetecilerin
ısrarlı uyarısına karşın Antalya Nekropolü’nü “yok” sayarak bu alanda iş merkezi
yapmak için plan değişikliği ve projelendirme yapan, Antalya Nekropolü’nü
kepçeli iş makineleri ile kazdıran ve Koruma Kurulu’nun “potansiyel sit” alanı
ilanına rağmen Nekropol üzerinde iş merkezi yaptırmakta ısrar eden Büyükşehir
Belediyesi’nin Antalya tarihine karşı bu özensizliğini endişe verici buluyoruz.
Bugün kadar yaşanan olumsuzluklara karşın, 29 Mart’tan sonra göreve başlayan
yeni yönetimin, Antalya Nekropolü’ne karşı Büyükşehir Belediyesi’nin özensiz
tavrına son vererek bu alanı Antalya’nın kültürel tarihini zenginleştiren bir
değer ve ilk Antalyalıların bugüne ve geleceğe bir mirası olarak ele alması için
halen bir fırsatı vardır. Bu çerçevede,
(1) Antalya’nın kurucusu
sayılan Attalos’tan 100 yıl kadar önce burada yaşamış “ilk Antalyalılar”ın
izlerini barındıran Antalya Nekropolü’nde uygulanmak istenen Büyükşehir İş
Merkezi Projesi’nin İPTAL edilerek bu alanın ARKEOLOJİK PARK olarak
düzenlenmesini istiyoruz ve
(2) Koruma Kanunu’ndaki “Bir alanın koruma bölge kurulunca sit olarak ilanı,
bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durdurur. Sit alanının etkileşim
çevresine ilişkin varsa 1/25.000 ölçekli plân kararları ve notları alanın sit
statüsü dikkate alınarak yeniden gözden geçirilerek ilgili idarelerce
onaylanır.” (madde:17) hükmünün Antalya Nekropolü ve “etkileme çevresi” için
vakit yitirilmeden uygulanmasını ve Antalya Nekropolü ve çevresi için en kısa
sürede KORUMA PLANI hazırlanmasını talep ediyoruz.
(3) Hazırlanacak Koruma Planında ise, Antalya Nekropolü’nün “etkileme
çevresi”ndeki 13 bin m2’lik alanın (a) Antalya Kent Müzesi projesine dâhil
edilerek kentin 2 bin 300 yıllık kültürel ve toplumsal birikimini sergilemek
amacıyla kullanılmasını ya da (b) bu alanın Arkeoloji Müzesi ek binası
için yer aradığı bilinen Kültür ve Turizm Bakanlığı’na MÜZE yeri olarak tahsis
edilmesini öneriyoruz. Bu alanın Kültür Bakanlığı’na tahsisi karşılığında da
Perge ve Termessos Tiyatroları ve Kırkgöz Han’ın, - kültürel amaçla kullanmak
üzere - Büyükşehir’e tahsisi talep edilebilir.
“İlk
Antalyalılar”ın izlerini barındıran Antalya Nekropolü’nün, kentin tarihindeki
önemine uygun olarak değerlendirilmesi ve gerekli adımların ivedilikle atılması
için yukarıda sıralanan bu talep ve önerilerimizi bir dilekçe ile yazılı olarak
Büyükşehir Belediyesi’ne bildireceğiz ve bu taleplerimizin ısrarlı
takipçisi olacağız. Bu amaçla, öncelikle gece-gündüz sürmekte olan temel
kazısının durdurulmasını ve talep ve önerilerimiz doğrultunda Antalya Nekropolü
ile ilgili Büyükşehir Belediyesi’nin ne yapacağının vakit yitirilmeden kamuoyuna
açıklanmasını talep ediyoruz. Ayrıca, Antalya Nekropolü’nde kepçeli iş
makineleri ile temel kazısı yapılarak antik mezarların tahrip edildiği ve bu
tahribatın da “iş kazası” sayıldığı iddialarının Antalya Cumhuriyet
Savcılığı ve Antalya Valiliği tarafından soruşturularak 2863 sayılı Koruma
Kanunu’nun gereği yapılmalıdır. Kamuoyuna saygıyla duyururuz.
|
