ŞPO, Atatürk Orman Çiftliği’ndeki Rantı Anlattı

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın son imar planı değişikliğiyle Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) arazisi olan 250 bin metrekarelik alanı askeri alan statüsüne dönüştürerek yapılaşmaya açma kararına ilişkin bir basın açıklaması yaptı. Basın açıklamasında AOÇ arazilerinin talanı da detaylı bir şekilde anlatıldı.

BirGün’de yer alan habere göre; açıklamada, “Bütüncül olarak korunması ve gelecek nesillere özgün değerleri ile aktarılması gereken AOÇ arazisinin, gerekçe göstermeksizin yalnızca bir kısmına koruma amaçlı imar planı yapılması hem planlama ilke ve esasları ile çelişmekte hem de plana konu alanın seçim sebebi konusunda soru işaretleri bırakmaktadır. Söz konusu planda, tarım arazisi olarak korunması gereken Atatürk Orman Çiftliği arazisi parçalanarak askeri kullanıma ayrılmıştır. AOÇ’nin gelişigüzel parçalanarak işlev değişikliğine gidilmesi, kamu yararına, planlama ve şehircilik ilkelerine aykırıdır.” denildi.

Kentin nefes alma alanı
Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi’nin açıklamasında, “Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), başkentin tarımsal ihtiyaçlarını karşılamak ve bilime dayalı bir tarımsal üretim alanı oluşturmak amacıyla 1925 yılında kurulmuştur. AOÇ son dönemlerde çokça gündeme gelen kentsel tarım pratiğinin öncüsü olmakla beraber çiftliğin kapsadığı araziler kentin dokusu ve açık-yeşil alanları ile bütünleşerek kentsel yerleşim alanının önemli nefes alma alanlarını oluşturmaktadır.” ifadeleri yer aldı.

Denetlenmesi gerekiyor
“Alandaki tahribatı mümkün olduğunca geri çevirerek AOÇ’nin kuruluş amacına uygun ve kamuya emanet edilen değerleriyle bütüncül bir şekilde korunmasının sağlanması ve sürdürülebilirliğinin garanti altına alınması için idari yapılanmalar tarafından denetlenmesi gerekmektedir” denilen açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“AKP iktidarı döneminde 2006 yılında AOÇ üzerinde plan yapma yetkisinin Ankara Büyükşehir Belediyesi‘ne devredilmesi ile talan süreci hızlanmış; alanın bütünlüğü Ankara Bulvarı ile bölünmüş, 'tarihi çekirdek' alanı iktidarın Kaçak Saray inşaatları ve ülke tarihinin en büyük israf projesi olan Ankapark ile büyük hasar almıştır.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak, Cumhuriyet döneminin önemli miras alanı AOÇ’nin birinci sınıf tarım arazileri, doğal ve tarihi sit alanları üzerinde yapılan ve kuruluş amacına aykırı nitelikte olan imar planı değişiklikleri ve yenileme alanı kararlarının iptaline yönelik onlarca dava açılmıştır. Plan kararlarında, Tarihi Çekirdek Alanında kentsel tasarım projeleri yapılacağı, 15 Temmuz Müzesi'ne ilişkin alanın plan dışı bırakıldığı ve AOÇ arazilerinin bütüncül biçimde ele alınmadığı görülmektedir. Dava süreci henüz bitmemiş olan müze kompleksinin meşrulaştırılması amaçlanmaktadır.

Kamu kurumuna devredilmiş AOÇ arazisi üzerinde rant tekrarlanarak yaratılmakta ve kira yöntemi ile şirketlere devredilmektedir. TİGEM’e tahsis edilen arazide devir kapsamı dışında 2015 yılında AKP’nin büyük organizasyonlarıyla açılışı yapılan Hippoterapi Merkezi, bu değişimden sadece 5 yıl sonra 6 Mayıs tarihinde ihale edilip metrekaresi yaklaşık 1,30 TL’ye el değiştirerek özel bir işletmeye kiralanmıştır. İhaleyi alan işletmenin araziyi ve içinde bulunan ve beş yıl önce inşa edilmiş yapıları hangi amaçlarla kullanacağı bilinmemektedir.

AOÇ arazileri Millet Bahçeleri talanına dahi konu edilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yayınlanan Millet Bahçeleri Rehberinde yer alan AKM Millet Bahçesini bütünleyen yeşil aks içerisinde yer alan AOÇ alanı 2019 yerel yönetim seçimlerinde Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkan Adayı Mehmet Özhaseki’nin seçim vaatleri kapsamında dile getirdiği Gazi Millet Bahçesi sınırları ile çakışmaktadır. Halihazırda Ankara’da millet bahçesi çalışmaları başlatılan İmrahor Vadisi, Gölbaşı Düzlüğü ve AKM alanlarının da seçim vaatleri içerisinde yer aldığı göz önüne alındığında, rehberde AOÇ’nin bu biçimde gösterilmesi akıllara Özhaseki’nin bu vaatlerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle gerçekleştirilmeye çalıştığını getirmektedir.

Atatürk Orman Çiftliği arazisi tarihi sit ve doğal sit alanı özelliklerine uygun olarak korunmalıdır. AOÇ arazilerinin hazineye devrinden itibaren 83 yıllık talan sürecinde devir, kiralama ve bütüncül olmayan plan değişiklikleri gibi çeşitli yollarla parçalandığı görülmektedir. 2014 yılı Sayıştay raporlarına göre AOÇ’de 150’ye yakın kiracı bulunmaktadır. Alan içerisinde AOÇ Müdürlüğü etkin olmasına rağmen, AOÇ’de yetki alanları kesin değildir ve yapılaşmayı denetleyen bir kurum ya da izleme mekanizması bulunmamaktadır. AOÇ arazisi kimi zaman mevzuatlara uydurularak, kimi zaman da hukuksuz yöntemlerle kuruluş felsefesine aykırı ve modern bir kent vizyonundan uzak biçimde onlarca farklı kullanıma ayrılmıştır. Çiftlik arazilerinin bütünlüğü ve kamusallığı, plansız gelişim ve sermaye odaklı kararlar nedeniyle yitirilmiş, merkezi ve yerel yönetimlerin politikaları aracılığıyla kayıp bir mekana dönüştürülmüştür."