|
Türk Yapısal Çelik Derneği (TUCSA) ve Borusan Mannesmann tarafından bu yıl 15’incisi düzenlenen PROSteel 2015 Çelik Yapı Tasarımı Öğrenci Yarışması'nda ödüller bu akşam sahiplerini buluyor. İnşaat mühendisliği ve mimarlık öğrencilerini bir araya getirerek çelik yapının önemini vurgulayan yaratıcı çözümler geliştirilmesini teşvik etmeyi hedefleyen PROSteel 2015 Çelik Yapı Tasarımı Öğrenci Yarışması'nda, 26 ekip yarışmıştı. Bu yılki teması 'rekreasyon alanında sosyal odak tasarımı' olarak belirlenen yarışmanın jüri üyeleri ise Prof. Dr. Y. Mühendis Mimar Hasan Şener, Prof. Dr. Y. Mimar Ayhan Usta, Prof. Dr. Y. İnşaat Mühendisi Nesrin Yardımcı, Dr. Y. Mimar Selim Velioğlu, Y. Mühendis Mimar Yaşar Marulyalı, Dr. Y. İnşaat Mühendisi Selçuk İz, Mimar Cem Sorguç’tan oluşuyordu.
Yarışmaya katılan projelere ilişkin değerlendirmesini Nisan ayının başında yapan jüri üyelerine, PROSteel Çelik Yapı Tasarımı Öğrenci Yarışması'nın öğrenci tasarım yarışmaları pratiği içindeki yerini sorduk. Jüri üyelerinin,
* PROsteel Çelik Yapı Tasarımı Öğrenci Yarışması, Türkiye'deki yarışma pratiği içinde nasıl bir yerde duruyor? Jüri kurumu açısından Türkiye yarışma pratiğine katkısı nedir?
* Jürinin, yarışmaya katılan projeleri değerlendirirken genel yaklaşımı ne oldu? Değerlendirmede, önceki yıllara göre farklılaşan bir yönelim oldu mu? Daha önceki yıllarda seçilen projelerden birinin 'intihal' olduğu, jüri toplantısından sonra sonuçlar kamuoyuna yansıdığında ortaya çıkmıştı ve ödülü iptal edilmişti. Sizce jürinin böylesi durumlara karşı önlem alma olasılığı ya da olanağı nedir?
* Katılımı ve genel olarak sunulan projelerin konuyu kavrama ve bunu yansıtma biçimini, sunumdaki becerilerini nasıl buldunuz?
* Projelerden, Türkiye'de mimarlık ve mühendislik eğitiminin geldiği nokta, disiplinlerarası çalışmaya yatkınlık anlamında ne gibi çıkarsamalarda bulunabiliriz? Yarışmanın disiplinlerarası çalışmayı teşvik etmesi bekleniyor. Sizce bunu başarabiliyor mu?
sorularına verdikleri yanıtlar şöyle:
Y. Mühendis Mimar Yaşar Marulyalı
* Prosteel öğrenci yarışması Türkiye' deki yarışmalara benzemiyor. Bu yarışmada mimari fikirlerin, yapı mühendisliği açısından olabilirliği aranıyor. Mimari tasarımların, yapılabilirlik açısından incelenmesi gerektiğine vurgu yapılıyor. 15 senedir devam eden bu yarışma, mimarlık ve inşaat mühendisliği öğrencilerini, proje tasarımlarında oldukça geliştirdiği kanısındayım.
* Günümüzde çok yaygın olan 'intihal' meselesinin, hayata atılmadan önce önünün kesilmesi lazım. Yarışmacı öğrenciler, intihal projelerin ortaya çıkmasında yardımcı oluyorlar. Biz jüri olarak buna bir çare bulamadık.
* Öğrenciler projeyi kavrama ve bunu sunmada oldukça ileri bir seviyeye geldiler.
* Disiplinler arası çalışma, hem mimari ve hem de yapı mühendisliği öğrencilerine önemli kazanımlar sağlamaktadır. Şüphesiz 'yapısal strüktür'ün mimari esere katkısı çok önemlidir. Prosteel yarışmaları sayesinde öğrenciler bunun bilincine varmaktadır
Dr. Y. Mimar Selim Velioğlu
* Çelik yapım teknolojisinin; geri dönüşüm olanakları içermesi, yapı hacmi içinde taşıyıcı sistemin az yer kaplaması, yapım hızı, bitirişlerde daha kesin sonuçlar vermesi açısından tasarımlarda yaygın olarak kullanılmasının teşvik edilmesi gerekir. PROsteel yarışmaları da bu yönde bir çaba.
* Bu daha ziyade jüri üyelerinin bilgisi, deneyimi ve mesleki faaliyetleri takip etmekteki ilgisi ile doğru orantılı. Tabi ki yorumlama ile birebir kopyalama arasındaki büyük fark da gözardı edilmemeli.
* Kanımca sunumda öncelikle yoğunlaşılması gereken görsel ve yazılı malzemenin tasarımın temel kimliğini ve taşıdığı fikirleri en dolaysız yansıtacak biçimdfe kurgulanmasıdır. Bu husus malzemelerin niteliklerinin yüksek veya iyi olmasından daha önemlidir. Bir sunum iki temel özelli,k içermelidir kanımca, güven vermesi ve heyecan uyandırması.
* Kısmı anlamda başarıyor ama daha yetkin örneklere ulaşılması için profesyonel çalışmalarda da bu yönde bir geleneğin oluşması ve bu çalışma tarzının mesleki eğitime yansıması gerekiyor.
Prof. Dr. Y. Mühendis Mimar Hasan Şener
* Yarışma, mimarlık ve inşaat mühendisliği öğrencilerini, çelik malzeme – strüktür bağlamında bir mimarlık problemi üzerinde, gerçek mesleki hayatlarında olduğu gibi bir araya getiriyor. Disiplinler arası bir çalışma bilincini aşılıyor. Çelik malzemeye olan ilgiyi ve tanıtımı sağlıyor.
Jüri kompozisyonu mimar ve mühendislerden oluşuyor. Mimari değerlendirmenin yanında taşıyıcı sistem tasarımının ve mühendislik formasyonunun da değerlendirmesini kapsadığı için diğer öğrenci yarışmalarının jüri kurumsal yapısından farklılaşıyor. Bir diğer özellik, üniversitelerde öğretim üyelerinin öğrencilerine danışmanlık hizmeti verebiliyor olmasıdır.
* Yarışma şartnamesinde ifade edilen; mimari olgunluk düzeyi ve özgünlük, çelik malzemenin mimari çözümle uyumu, çeliğin mimari biçim dili içindeki ifadesi ve yeri, taşıyıcı sistem tasarımı başlıca değerlendirme kriterleri oldu. Mimari değerlendirme yanında, inşaat mühendisliği değerlendirmesi de göz önünde tutuldu.
* Geçmiş yıllarda karşılaşılan 'intihal” problemi karşısında, şartnameye yeni bir madde kondu. Yarışma sonuçlansa bile, intihal olduğu tespit edilen projenin tüm hakları iptal ediliyor. Söz konusu şartname maddesi, jüri için yol gösterici olacaktır. Yarışmaya katılanlar için de uyarıcı niteliktedir. Bu maddenin yeterli olacağı öngörülmektedir.
* Yarışma, mimarlık-inşaat mühendisliği disiplinleri arasındaki birlikte çalışma bilincine katkı yapmaktadır. Farklı üniversitelere mensup öğrencilerin, birlikte çalışabildikleri görülmektedir. Katılım düzeyini, Türkiye’ de yarışmalara katılım ortalamasının üstünde görüyorum. Projeler niteliksel olarak her geçen yıl daha olgunlaşmaktadır. Sunum düzeyi genelde olumludur.
Mimar Cem Sorguç
* PROsteel çelik konstrüksiyon temelinde geliştirilen yapısal bir yarışma ve kapsamının öğrenci projeleri ile oluşturulması nedeniyle Türkiye yarışma pratiği içerisinde ayrı bir yere yerleşiyor. Konvansiyonel yapı tasarımı ve üretiminin ayrışması, tasarım dilinin konstrüksiyon temelinde sorgulanabilmesi açısından da önem teşkil ediyor.
* Genel yaklaşım, çelik malzemenin sınırlarının rasyonel ve çeliğe dair avantajların kullanılması yönünde özgün bir arayıştı. Önceki yıllara göre katılımın daha sınırlı kalmış olması ile farklılaştığı söylenebilir. Bu da niteliğin nicelik ile sınırlanmasına neden oldu.
İntihal tüm yarışmalar için söz konusu olabilecek bir arıza. Jüriler bunun farkına her zaman varamayabilirler, asıl projeyi bilemeyebilirler. Söz konusu referans proje yayında ve sürümde dahi olmayabilir. Yarışmaların gizlilik prensipleri nedeniyle de öncesinden önlem almak zordur. Jüri değerlendirme aşamasında tüm yarışan projelere ve müelliflerine itimat etme temelinde ilerler. Daha sonra ortaya çıkması durumunda iptal edilebilir.
* Bir öğrenci yarışması olması ve Türkiye’deki mimarlık okullarının 100’e yaklaşmasına karşın katılım pek sınırlıydı. Üstelik verilen zaman rahattı. Sunumlarda genel olarak rastladığımız projelerin kendisini anlatmadaki yetersizliğiydi. Buna bağlı olarak sunum olanaklarının yeterince kullanılmadığını gördük.
* Bir yere kadar sağlanıyor ama bu tür bir yarışma dahilinde ortak disiplinler çoğaltılabilir. Tabii ki projeye bağlı ama mimar-mühendis ikilisinin dışına çıkması gerek projeleri gerekse de yarışmayı iyi manada başka noktalara taşıyabilir.
Prof. Dr. Y. Mimar Ayhan Usta
* Mimarlık, insan ve çevresi arasındaki ilişkiye gereksinimler doğrultusunda müdahale etme eylemidir. Mekan, bu eylem sonucunda yaratılmaktadır. Mimarlıkta yaratılan mekan, diğer sanatsal ürünlerden farklı olarak hacimsel bir karaktere sahiptir. Mekana söz konusu hacimsel karakteri ise seçilen strüktür sistemi kazandırmaktadır. Yığma sistemler, betonarme ve çelik sistemlerde olduğu gibi. Mimarlıkta strüktürel sistemler, yapı malzemelerinin olanaklarının araştırılması, geliştirilmesi ile üslup ve akımların belirlenmesinde de etkili olmutur. Bu anlamda Prosteel çelik yapı tasarımı öğrenci yarışması, çelik malzemenin olanaklarının araştırılması, mevcut strüktürel sistsmlerin yanısıra yeni strüktürel sistemlerin geliştirilmesi konusunda önemli bir farkındalık yaratmaktadır.
Öte yandan mimari proje yarışmaları, mimari sorunlar üzerinde çok boyutlu düşünme, analiz, araştırma, tartışma, ekiple ve farklı disiplinlerle çalışma alışkanlıklarının kazanılması, seçenekler üretilmesi, sentez ve değerlendirme süreçleri açısından mimarlar ve öğrenciler için hem rekabet hem de yenilenme ortamı sunmaktadır.
İşte be sene 15.’si yapılan Prosteel öğrenci yarışması mimarlık eğitim ortamında kabul görmüş ve gelenekselleşmiş bir görünüm sunmaktadır. Özellikle çelik malzemenin olanakları kullanılarak her sene farklı bir sorun üzerinde tanımlanan yarışma, mimarlık öğrencileri arasında ilgi ile izlenmektedir. Öte yandan bu yarışmanın önemli özelliklerinden biri de disiplinlerarası bir çalışma ortamı sunarak tasarım sürecinde mimarlık ve mühendislik etkileşimine olanak sunmasıdır.
* Prosteel Çelik Yapı Tasarımı öğrenci yarışmasında yarışma süreci, ilgili birimlerce özenle sürdürülmektedir. Bu bağlamda şartnamenin oluşturulmasından konunun belirlenmesine kadar izlenen yöntem ve tartışmalar, jüri üyelerinin aktif katılımı ile gerçekleşmektedir. Dolayısıyla yarışmaya katılan projelerin değerlendirilmesi de şartname esas alınarak gerçekleşmektedir. Yarışmanın yapıldığı yıl için belirlenen konu, bu süreçte amaç, kapsam ve istenenler, soruna yaklaşım (çevresel, programatik, strüktürel, anlamsal v.b.) açısından mevcut sistemleri kullanma, geliştirme ve özgünlük bağlamında değerlendirilmektedir.
Kuşkusuz günümüz bilgi-iletişim ortamının erişim kolaylığı ve zenginliği hem tasarımcılar hem de değerlendirme sürecinde jüri çalışmalarında yarışmaya gönderilen projelerin kendi iç tutarlılıkları ve özgünlüğü bağlamında kimi zorluklar taşımaktadır. Özellikle her hangi bir yarışmanın öncelikli kaygılarından birinin de etik değerler olması gerektiği de tartışılmaz bir gerçeklik olup; bu yarışmanın öncelikleri arsındadır. Ki bu durum şartnamede vurgulanmaktadır. Ne var ki, bazı dönemler bu konuda sorunlar yaşanmaktdır. Bu bağlamda taklit, kopya ya da intihal sorunu gerçekte üzerinde ayrıntılı düşünülmesi gereken bir olgudur. Gerek profesyonel yaratım sürecinde, gerekse mimarlık eğitimi sırasında tasarım stüdyolarında mesleği öğrenmek için kullanılan yöntem ve tekniklerde ‘intihal’, ’yorum’ kavramlarının ‘etik’ bağlamda tartışılması, sorunun giderilmesinde önemli bir farkındalık yaratacaktır.
* Türkiye’de profesyonel mimari proje yarışmalarının bir geleneği ve ayrıntılı düzenlenmiş bir yarışmalar yönetmeliği olmasına karşın, iyi işleyen bir görünüm sunmamaktadır. Oysa her yıl okullardan mezun genç ve yetenekli mimarların eleştirel mimarlık ortamının yaratılmasında bu mecrayı kullanabilmeleri gerekmektedir. Sayısal olarak yetersiz mimari proje yarışmalarına katılmak için öğrencilik yıllarında yaşanan deneyimlerin önemli bir işlevi olduğu da yadsınamaz bir gerçektir. Prosteel çelik yapı tasarımı yarışması, bu açıdan önemli bir işleve sahiptir..
Yarışmaya göndirilen projeler, konuya yaklaşım, tasarım ve mimari temsil araçlarını kullanarak fikri ifade etme bağlamında rekabetçi bir ortam sunmaktadır. Bu yıl 15.’si düzenlenen prosteel çelik yapı tasarımı öğrenci yarışması, bu bağlamda yarışmalar ortamını canlı tutabilmek adına özverili bir çaba olarak dikkat çekmektedir.
|
