|
Yurt dışında üstlenilen yeni proje tutarı düştü
Geçen dönemde jeopolitik gerginlikler, darbe girişimi ve terör olaylarının da olumsuz etkileriyle yurt içinde ekonomik aktivitenin baskı altında kaldığına değinen Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, turizm gelirlerinin önemli ölçüde düşerken, yatırım kalemlerinin de düşüş kaydetmeyi sürdürdüğünü söyledi. TÜİK'in metodoloji değişikliğiyle açıkladığı verilere göre, Türkiye'de GSYH’nın yılın üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 1.8 oranında daraldığına dikkat çeken Mithat Yenigün, böylece son 27 çeyrektir, potansiyelinin altında da olsa kesintisiz büyüme kaydeden Türkiye ekonomisinin ilk defa küçüldüğünü belirtti. Bu süreçte sektörlerin GSYH oluşumuna etkisinde inşaatın payının artığına işaret eden Yenigün, “GSYH oluşumunun tüketim bacağında devletin tüketimi, hane halkı tüketimi, dış ticaret ve stok değişimi kalemleri azalırken eski seride yüzde 20.4 olan yatırım kalemi yüzde 29.7'ye çıktı, bu artışın yüzde 90'ının inşaattan kaynaklandığı, TÜİK tarafından belirtildi. Üretim yöntemiyle oluşturulan GSYH verilerine göre ise, 2016 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık bazda ana sektörler arasında sadece inşaat sektöründe reel artış kaydedildi. 2016 yılının ilk yarısında olumlu bir toparlanma ivmesi yakalayan inşaat sektörü, üçüncü çeyrekte de reel olarak yüzde 1.4 oranında büyüme sergiledi. Yılın ilk 9 ayında sektörde toplam büyüme ise yüzde 7.4 olarak ölçüldü. Sektörde 2016 yılı toplam büyüme rakamının yüzde 6.5-7 civarında olacağı değerlendiriliyor” dedi.
Genel konjonktürden ve özellikle ana pazarlardaki gelişmelerden en ağır etkilenen sektörlerden birisi olan yurt dışı müteahhitlik sektörü tarafında ise, 2016 yılı verilerinin oldukça gerilediğine dikkat çeken Yenigün, Türk müteahhitlerin yurt dışında üstlenilen yıllık yeni proje tutarı; 2013-2014 yıllarında 30 milyar Dolar bandına oturmuş durumdayken, 2014 yılında 25, 2015 yılında 22 milyar Dolar düzeyine gerilediğini vurguladı. Yenigün, 2016 yılında yurt dışında üstlenilen yeni proje tutarının da 11.6 milyar ABD Doları olduğunu sözlerine ekledi.
Türkiye ekonomisinin içinden geçmekte olduğu zor dönemde geçmişten bugüne ekonomik büyümenin lokomotifi olan inşaat sektörüne yönelik yatırımların ivme kaybetmeden sürdürülmesinin önem taşıdığının altını çizen Yenigün, TMB üyelerinin bu süreçte taahhüt projeleri, kamu-özel, yap-işlet-devret ve gayrimenkul yatırımları olmak üzere üç ana kolda daha fazla üretim ve istihdam yaratmak üzere azami gayret gösterdiğini söyledi. Sektörde büyük ölçekli altyapı yatırımlarının devam ettiğini ifade eden Yenigün, konuyla ilgili şu şunları kaydetti: “2016 yılında açılışı yapılan Osmangazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve bağlantı yolları, Avrasya Tüneli, önümüzdeki dönemde açılması planlanan 3. Havalimanı, Çanakkale Köprüsü gibi çok önemli projelerin tümü; ayrıca, entegre sağlık kampüsleri ve hastane projeleri, Türkiye Müteahhitler Birliği üyeleri tarafından, kamu-özel ortaklığı modeli ile hayata geçiriliyor. Önümüzdeki dönemde de altyapı yatırımlarının liman, hızlı tren, metro ve otoyol projeleri ile sürmesi beklenmekte; ayrıca kentsel dönüşüm süreci devam ediyor. Öte yandan, yüksek finansman gereksinimi bulunan söz konusu projelerin seyri açısından piyasa koşulları büyük önem taşıyor. Küresel likidite koşullarında daralmalar ile jeopolitik risklerde artış eğiliminin, piyasada borçlanma maliyetleri üzerinde etkili olmayı sürdüreceği düşünülüyor.”
Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında ise, küresel konjonktüre bağlı olarak sektörün hali hazırda kısıtlı olan dış finansman kapasitesinin önümüzdeki dönemde daha da azalabileceğine yönelik kaygıların arttığına dikkat çeken Yenigün, yeni dönemde artacak dış borçlanma maliyetleri bakımından, uluslararası platformda rekabet güçlerini koruyabilmek için batılı ülkeler, Çin ve Kore gibi Uzak Doğu ülkelerinde olduğu gibi sektörün finans desteğine gereksinim duyduğunu vurguladı. Yeni dönemde, petrol ihracatçısı ülkelerin üretim kısıntısı konusundaki mutabakatları doğrultusunda belirli düzeyde artış ivmesi kazanan enerji fiyatları, Suudi Arabistan, Cezayir, Türkmenistan gibi, Türk yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin referanslarının son derece güçlü olduğu pazarlarda yatırım ortamına ve finansman koşullarına olumlu yansıyabileceğini ifade eden Yenigün, Rusya ile ilişkilerde kademeli normalleşme ile yeni pazarlardaki fırsatlar da değerlendirildiğinde, 2017 yılının, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin gelişimi açısından son 10 yıllık dönemde kazanılmış ivmenin kaybedildiği kayıp bir yıl olan 2016'dan daha olumlu bir dönem olacağını belirtti.
Mithat Yenigün, Yapı Sektörü Raporu’nu, inşaat sektörü ve sektöre girdi sağlayan tüm bağlantılı sektörlerle birlikte genel ekonomik konjonktüre ışık tutan, çokça faydalanılan bir yayın olarak değerlendirildiğini belirterek, Yapı Sektörü Raporu 2016’da ele alınan değerlendirme ve beklentilerin, Türkiye Müteahhitler Birliği tarafından 3’er aylık dönemlerle yayınlanan Ekonomik ve Sektörel Analiz Raporları ile de uyum içinde olduğunu vurguladı.
|
