|
b>Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devri'ndeki son büyük anıt yapısı olan Doğubayazıt'taki İshak Paşa Sarayı'nın yarım asırdır süren restorasyon çalışmalarının yanlış yapıldığı ortaya çıkınca, yeniden restorasyon kararı alındı. Tarihi yapının, uzmanına değil de müteahhide restore ettirilince zarar gördüğü bilimsel kurulun raporuyla da tespit edildi.
Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, geçen yıl ziyaret ettiği İshak Paşa Sarayı'nda çalışmaların iyi yapılmadığından yakınmış, Ağrı Valiliği de talimatlar üzerine bilimsel bir kurul oluşturmuştu. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğretim üyelerinin de aralarında bulunduğu 20 kişilik bilim kurulu, sarayda 1958'den beri devam eden restorasyon çalışmaları hakkında yaptıkları incelemeleri raporlaştırdı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne sunulan raporda, tarihi yapıya büyük oranda hasar verildiği, duvar yüzey kaplamasında dökülme, duvarlarda çatlak, su sızıntısı ve çatının yapısal taşıyıcı sisteminde bozuklukların tespit edildiği belirtildi.
Orijinal taşlar yerine yenileri konulmuş
Bilim kurulunda yer olan ODTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emine Caner Saltık, saraydaki restorasyonun tamamen yanlış olduğunu belirterek, "Sarayda incelemeler ve analizler yaptık. Yapıda problemler ve malzeme bozuklukları var. Bu tür yapıtları eski haline getirmek zor" dedi.
"İhale, konunun uzmanına değil de, müteahhide verilmiş" diyen Saltık, "Sağlam, orijinal taşlar çıkarılarak yerine yeni taşlar konulmuş. Restorasyon aşamasında denetleme yapılmamış. Yağmur koruma detaylarında da eksiklikler var. Ama ilk etapta acil olarak sarayın çatı probleminin çözülmesi gerekiyor" diye konuştu.
10 milyona yeniden restorasyon
Ağrı İl Kültür ve Turizm Müdürü Muhsin Bulut, sarayın yeniden restorasyonu için 2007 yılında ihale açacaklarını ve restorasyonun, uzmanların hazırlayacağı rapora göre yürütüleceğini söyledi. Önceki hataların bu kez yapılmayacağını belirten Bulut, restorasyonun 10 milyon YTL'yi bulacağını söyledi.
 Bilimsel kurula göre restorasyon skandalı
- Ambarlar kazıldıktan sonra konulan dikmeler, destekler ve ambar bölgesinin dış duvarları, yapısal problemler içermektedir. Yerleştirilen profiller ve bunlara bağlı çaprazlar bölük pörçük ve gelişigüzel konularak kaynatılmıştır. Üst bahçede oluşan drenaj problemi nedeniyle sular bu bölgeye gelmekte ve paslanmaya neden olmaktadır. Destekleme işlemi çok acemice, hatalı, gereğinden çok fazla malzeme yanlış kullanılarak yapılmıştır.
- Mutfak bölümünde gözlenen dış duvar yönündeki çatlaklar ve pencere dışındaki kaplama bölgesinin durumu endişe verici. Küçük kemerlere yapılan destekleme şekli kabul edilemez. Alttan yapılacak destek elemanı kesilerek gövdeden kaynatılmış. Konulan desteğin herhangi bir hesaba dayanmadığı ve kirişi sadece görüntüde desteklediği söylenebilir. Ana çatıyı destekler görünümündeki büyük kirişlerin de parça parça kesilerek konulduğu görülmüştür ve ne kadar yük taşıma kapasitesi olduğu belirsiz. Yapının kemerleri ve güney duvarı açıklıktadır. Açılma ilerlerse kemer ayaklarının denge yitirmesi ve tüm ağırlığı destekle gelmesi durumunda ne olacağı bilinmiyor.
- Duvarlar, harem odaları ve sarayı kuzey cephesindeki bölümleri koruması için yapılan çatıda yapısal dizayn ve inşaat hataları var. Çatı makasları tamamlanmadan yarım bırakılmış. Elemanlar çatının ağırlığı ve rüzgâr ile kar yükünü taşıyabilecek kadar kuvvetli değil. Dikmeler çok uzun, kar yüküyle burkulabilir. Çatının taşıyıcıları uygunsuz ve yanlış yapılmış.
- Caminin iç tarafındaki çatlak sıvanarak kapatılmış. Kuzey-güney yönlerindeki tavan ve kemerde açılma var. Tavandaki çatlaktan su sızıyor.
|
