Osmanlı Sarayı'nın Üzerine Enerji Santrali!

Radikal'den Ömer Erbil'in haberine göre, Osmanlı Devleti’nin uzun süre başkentliğini yapan Edirne’deki saray bahçesine Tunca Nehri Rekreasyon ve Enerji Projesi yapılıyor. Tunca Nehri’nin etrafındaki taşkın sahası ile bir kısmı saraya ait sit alanında kalan bölüme yapılacak proje ile çok sayıda tarihi eserin zarar görmesinden endişe ediliyor. Çok sayıda mimari tarihi yapının bulunduğu alan için koruma projesi yok.

Edirne Belediyesi, Edirne İl Özel İdaresi, Edirne Ticaret ve Sanayi Odası ve Ticaret Borsası ortak projesi Trakya Kalkınma Ajansı’nın desteği ile hayata geçirilecek. 10 milyon lira harcanması beklenen projeye kalkınma ajansı 4 milyon lira kaynak ayırdı. Kırkpınar güreşlerini yapıldığı saray içinin doğusundan II. Beyazıd Külliyesinin doğusuna kadar alanı kapsıyor. Tunca nehri boyunca nehir yatağı değiştirilerek yeni kanallar, adacıklar oluşturulacak. İçinde saltanat kayıkları ile gezilecek ve kürek yarışları yapılabilecek. Konser alanları, restoran, kafe ve çay bahçeleri yapılacak. 1000 kw’lık elektirik üretecek bir enerji santrali de proje içinde yer alıyor.

Lakin proje içinde Tunca nehri kenarına kurulan ve Topkapı Saray’ından sonra Osmanlı’nın en büyük ve en eski sarayı özelliğindeki Edirne Sarayı bu projeden olumsuz etkilenecek. Arkeolojik, doğal ve tarihi sit alanı özelliğindeki saraya ait pek çok mimari yapı günümüze ulaşmasa da projenin yapılacağı alanın içinde yer alıyor. Bugüne kadar arkeolojik kazı çalışması yapılmayan alanda rekreasyon projesinin hayata geçirilmesi saray kalıntılarını yok etmek anlamı taşıyor. Açıklanan projede kültürel mirasa yönelik restorasyon ve korumaya yönelik tek bir satır bahsedilmiyor.

Bu ayki sayısında Aktüel Arkeoloji dergisinin de dikkat çektiği skandal projeye Edirne Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun müdahale etmesi bekleniyor. Kurul üyelerinden bazılarının projeye karşı çıktığı ancak siyasi nedenlerle ses çıkaramadıkları ileri sürülüyor.

Edirne Sarayı Tunca nehri kenarında 300-355.000 m2 lik bir alana kuruldu. Sarayın yapımına, 1450'de 2. Murat zamanında başlanıldı ve 1475’te Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlandı. Yıllar içinde başta Kanuni Sultan Süleyman olmak üzere pek çok sultan tarafından ek binalarla büyüyen saray 1829 yılında Edirne'yi işgal eden Ruslar tarafından büyük tahribata uğradı. 1876-77 Rus Savaşı’nda düşmanın şehre yaklaşması nedeniyle cephanelik olarak kullanılan saray havaya uçuruldu. Saray kompleksi içinde yer alan Adalet Kasrı, Terazi Kasrı, Fatih ve Kanuni köprüleri, İftar Köşkü, Bostancıbaşı Kasrı gibi yapılar ile Has Bahçe’nin bu projeden olumsuz etkileneceği belirtiliyor.

Edirne Sarayı'nın 1870'lerdeki görünümü (Ermakov'dan) (ön planda Saray'ın Hasbahçesi-bugünkü Kırkpınar Güreş alanında- bulunan Terazi Kasrı ve Has Ahırlar)